Çizgiroman

Kısaca: Çizgiroman veya resimli roman, çizgi ile hikaye anlatmak için birbirini takip eden panellerin (çerçevelenmiş resim) kullanıldığı bir sanat türü. ...devamı ☟

Çizgiroman
Çizgiroman

Çizgiroman veya resimli roman, çizgi ile hikaye anlatmak için birbirini takip eden panellerin (çerçevelenmiş resim) kullanıldığı bir sanat türü.

Tarihçesi

Bir yirminci yüzyıl sanatı olarak doğan, edebiyat ve resmin birleşiminden daha öteye giderek kendi kurgu, anlatım ve görsel biçimini yaratan anlatı sanatı.

Çizgi romanın ilk örneği olarak genellikle Richard Fenton Outcalt'in "The Yellow Kid(Sarı Çocuk)" (1896) gazete bandı gösterilir. Daha önce yazılı basında yer alan bazı denemelerden Yellow Kid'i ayıran özelliği, devamlı bir karakter olarak bantta görülen küçük çocuk etrafında gelişen anlatıda ilk defa çizim içine yerleştirilmiş yazıların yer almasıydı, ki bunlar yazı balonlarının atasıydı.

Yirminci yüzyıl başlarında Amerika gazetelerine üretilen ve bu gazete rekabetinin önemli bir ögesi haline gelen çizgi-bantlar daha sonra dergi formatında toplanarak yeniden basılmaya ve dağıtılmaya başlandı. Bu çizgi roman dergiciliğinin başlangıcıydı. Zamanla gazete için üretilen stokların talebi karşılamaması sebebiyle dergiler için özgün üretim ve çizgi roman yayımcısı firmaların oluşumu tetiklenmiş oldu.

"Pulp" ile birlikte 1930-1940'larda olağanüstü satış rakamlarına ulaşan çizgi roman Süperman ile popüler kültüre önemli bir katkı da yapıyordu.

Alex Raymond, Hal Foster gibi olağanüstü sanatçılar, bu sanatın ilk başyapıtlarını oluşturdu. Aynı dönemde "The Spirit(Ruh)" gazete bandıyla ünlenen Will Eisner, uzun ve verimli yaşamında bu sanata ait kuramsal çalışmalar da yaptı. Bugün sanatçının adını taşıyan yüksek prestijli bir ödül bulunmaktadır.

EC Comics Dönemi

İkinci Dünya Savaşı sonrası A.B.D.'de sektördeki en büyük paya sahip süper kahraman fantezi çizgi romanları popülerliklerini yitirdi. Onların yerine pulp edebiyatın kullandığı yetişkin temalar (suç, gerilim, korku, bilim kurgu) etrafında EC Comics önderliğinde yeni bir akım başladı. Fakat bu akım da kaçınılmaz olarak tutucu çevrelerden şiddetli bir tepkiyle karşılaştı. Çocuklar için yapıldığı varsayılan bir yayın türünün suç ve korku ögeleri içermesi, dönemin paranoyak cadı avı psikolojisinin ekmeğine yağ sürmüştü. Senato soruşturmalarına dek varan bu süreç sonunda çizgi roman içeriklerine sert yasaklamalar getiren bir tür oto sansür mekanizması oluşturuldu. bunun sonucunda bu tür çizgi romanlar ve türün önderi EC piyasadan silindi.

Marvel Dönemi

60'ların başında küçük bir çizgi roman firması olan Marvel Comics bir tür mucizenin beşiği oldu. Bu mucize, çoktan ölmüş ve bir daha dirilmeyeceği düşünülen süper kahraman çizgi romanlarının yeniden doğuşu ve küçük bir firmanın sektörün ana motoru haline gelişiydi. Marvel'in yayın yönetmeni Stan Lee (Stanley Lieber) bir çizgiroman dehası olan Jack Kirby'nin firmasına gelişiyle daha öncekinden bambaşka bir süperkahraman evreni kurmaya girişti. Daha sonra Steve Ditko, Billy Everett gibi sanatçıların da kendi yaratıcılıklarını da katmalarıyla bu çıkış bir çığa dönüştü. Stan Lee, aksiyon bazlı maceralara dramatik "pembe dizi" ögeleri yerleştirerek, daha önce yarı tanrı edasında dolaşan süper kahramanları halkın arasına indirdi. Artık kozmik maceraların yanı sıra kira, trafik ya da aşk acısı gibi dertlerle de uğraşıyorlardı.

Modern Zamanlar

1980'li yıllarda Alan Moore, Frank Miller, daha sonra 90'ların başında Neil Gaiman gibi yaratıcılar Amerika cephesinde çizgi romanı yetişkinlere yakınlaştırdı. Son dönemin bu yetişkinlere yönelik, çoğunlukla pembe dizi formatında değil de kendi başlarına birer hikaye, hatta romana benzeyen eserleri İngilizce konuşulan ülkelerde 'graphic novel' adıyla anılmış, yine bu dönemde Türkiye'ye de Ergün Gündüz tarafından Joker ve Resimli Roman dergileri vasıtasıyla getirilme amacı güdülmüşse de ne bu türün ne de 'graphic novelın karşılığı olarak teklif edilen resimli roman teriminin Türkiye'de pek tutunduğu söylenemez. Avrupa’da ise başlangıcından beri daha saygın bir gözle bakılıyordu çizgi romana.

Diğer önemli bir çizgi roman okulu olarak yirminci yüzyılın son döneminde bütün dünyayı saran Japon çizgi romanı Manga ise, animelerinde (Japon animasyonlarının) desteğiyle piyasaları hareketlendirdi.

Günümüzdeki Durum

Yirmibirinci yüzyılda manga dışında ciddi bir pazar kaybı yaşayan çizgi roman, Hollywood’un çizgi roman ürünlerine gösterdiği ilgi ile bir yandan yeniden ilgi çekmeye başlarken, bir yandan da film için öneri oluşturmak için üretilmek gibi bir çelişki yaşamaya başladı.

bkz. Türk çizgiromanı

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

çizgi roman
2 yıl önce

haline gelişiydi. Marvel'in yayın yönetmeni Stan Lee (Stanley Lieber) bir çizgiroman dehası olan Jack Kirby'nin firmasına gelişiyle daha öncekinden bambaşka...

Çizgi roman, Action Comics, Alan Moore, Amerika Birleşik Devletleri, Ergün Gündüz, Hollywood, Manga, Marvel Comics, Neil Gaiman, Stan Lee, Süperman
Serüven (dergi)
6 yıl önce

hayatına başlayan bir çizgiroman araştırmaları dergisidir. Üç ayda bir yayımlanır. Genel yayın yönetmeni Levent Cantek'tir. Çizgiroman üzerine akademik, yarı-akademik...

Serüven (dergi), 2004, Çizgiroman, Levent Cantek
Hakan Tacal
6 yıl önce

Çapa Çizgiroman Grubu'nun kurucularındandır ve Karabasan, İman Limited, Pırılkız gibi yeni dönem Türk çizgiromanların yazarıdır. Çapa Çizgiroman Grubu...

Hakan Tacal, 1972, 1990, 1994, Ankara, Ankara Atatürk Anadolu Lisesi, Karabasan, Pırılkız, Çapa Çizgiroman Grubu, İman Limited, Klan
çapa
2 yıl önce

arasındaki yaygın ismi. Çapa, Tarımda kullanılan bir alet. Çapa çizgiroman grubu, çizgiroman grubu ve stüdyosu. Çıpa, çapa da denen denizcilik aleti....

Yıldıray Çınar (çizgi romancı)
6 yıl önce

çizgiroman piyasası için ürün veren çizer, Çapa Çizgiroman Grubu'nun kurucularından ve Karabasan, İman Limited gibi yeni dönem Türk çizgiromanların yaratıcısıdır...

Kâinatın Hâkimleri
6 yıl önce

Amerikan oyuncak firması Mattel tarafından 1981'de yaratılmış oyuncak, çizgiroman ve çizgifilm serisi. Seride olaylar He-Man ve İskeletor (İngilizce: Skeletor)...

Kâinatın Hâkimleri, Amerikan, Hayalí® karakter, He-Man, Taslak, İngilizce, İskeletor, Donald F. Glut, Mattel, Roger Sweet
Fanzin
2 yıl önce

türleridir. (bkz. Aykırı) Çizgiroman hakkında haber ve bilgilendirici yazılara yer veren fanzin türleridir. Sadece amatör çizgiroman fanzinleri de mevcuttur...

Fanzin, Daktilo, Elektronik müzik, Kolaj, Punk, Rock, İngilizce, Çizim, Fotokopi
Karabasan (çizgi roman)
6 yıl önce

ve Yıldıray Çınar (çizer) tarafından yaratılan fantastik çizgiroman karakteri. Çapa Çizgiroman Grubu yaratılarından birisidir. "Kehanet" adlı ilk macerası...

Karabasan (çizgi roman), 2003, 2004, Hakan Tacal, Yıldıray Çınar, Çapa Çizgiroman Grubu, Arkabahçe yayıncılık, Tam Macera, Giovanni Scognomillo, Bill Sienkiewicz