Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Çiğdem Pilavı

Kısaca: Çiğdem pilavı, Yozgat yöresinde daha yoğun olarak uygulanan Çiğdem gezmesi adlı baharın başlangıç kutlamaları ya da bir başka adıyla Hıdırellez (Yozgat şivesinde: ''Eğrice'' ya da ''Ağrice'') ve Nevruz kutlamaları çerçevesinde, çocukların ev ev gezerek topladıkları yemeklik malzemeyle yapılan pilav türü. ''Bahar Pilavı'' olarak da bilinir. ...devamı ☟

Çiğdem pilavı, Yozgat yöresinde daha yoğun olarak uygulanan Çiğdem gezmesi adlı baharın başlangıç kutlamaları ya da bir başka adıyla Hıdırellez (Yozgat şivesinde: Eğrice ya da Ağrice) ve Nevruz kutlamaları çerçevesinde, çocukların ev ev gezerek topladıkları yemeklik malzemeyle yapılan pilav türü. Bahar Pilavı olarak da bilinir. Çocuklar, önceden hazırladıkları ucu sivriltilmiş küsküç adı verilen çiğdem kazıklarıyla baharın müjdecisi sayılan çiğdemleri topraktan sökmekle işe başlarlar. Bu sökümde, çiğdem olarak adlandırılan sarı çiçekli türler (Crocus chrysanthus ve C. ancyrensis) ile aliöksüz (Yozgat şivesinde: alooğsüz) olarak adlandırılan mor-eflatun çiçekli türler (Crocus sp.) hedef alınır. Çiğdemin topraktan sökümü kolay değildir. Toprağın kisli ve kökünün de derinlerde olması sebebiyle zordur. Hatta " her zaman çiğdem çıkmaz, bazen de küsküç kırılır " biçimde atasözü de vardır. Karaçalı tabir edilen ağaçcığın dalı kesilerek dikenlerine toplanan çiğdemlerin soğanları saplanır. Çiğdemlerin asılı olduğu bu dal parçası ev ev gezdirilerek maniler eşliğinde pilavlık malzeme (genelde yağ ve bulgur) toplanır. Bu maniler arasında en yaygını " çiğdem çiğdem çiçecik; ebem oğlu göçecik; yağ verenin oğlu olsun; bulgur verenin kızı olsun " ya da " çiğdem çiğdem çiçecik; ebem oğlu köçecik; çiğdem geldi yapıya; bahşiş getirin kapıya " manisidir. Yağ veren ev sahibine "yağı verenin oğlu olsun" denir ve bir tutam sarı çiğdem sunulur, bulgur verene ise "bulgur verenin kızı olsun" denir ve mor çiğdem uzatılır. Maniyi duyup da kapıyı açmayan ev sahibine " dam başında boyunduruk; bekleye bekleye yorulduk; bahşiş verirsen giderik; yoksa akşama dek dururuk " biçiminde bir maniyle serzenişte bulunulur. Yalnız yağ ve bulgur toplanmaz, uygun olan yiyecekler ve para da alınır ve pilavlık malzeme ayrıldıktan sonra kalanlar çocuklar arasında bölüşülür. Pilavlık malzeme büyüklerin yardımıyla pilav yapılır ve içine de soyulmuş çiğdem yumruları konur. Hep birlikte yenilen ve eğlenilen bu geleneği, şehirlere göç vermeyip hala köy olarak varlığını sürdüren tek tük yörelerde görmek mümkündür. Yozgat köylerinde eskiden, çiğdem gezmesi mahalleler arası yarış olarak algılanırdı ve çiğdemi yamaçta ilk gören çocuğun mahallesi yarışı kazanır ve çiğdem gezmesi o mahalle çocuklarının öncülüğünde yapılırdı. Daha çok Yozgat kökenli olmasına rağmen Sivas ve Kayseri 'in bir kısmında da pişirilen ve Amasya'da da yapılan Çiğdem Pilavı yöre insanı tarafından yağmur suyu ile demleniş Çay ile sunulmaktadır. Çiğdem pilavı adı çiğdem gezmesi anlamında da kullanılır ve bu gelenek, Anadolu'da yaygın olan ve çiğdemsiz yapılan "çömçe gelin" adlı yardım toplama gezmesine benzer. Dipnotlar * [1] M.Öcal Oğuz, “Çiğdem gezmesi” dünya mirası olarak Unesco’da, Yozgat Gazetesi * [2] Ahmet SARGIN, Yerköy Hacıuşağı Köyünde Çiğdem Pilavı * [3] Öğrenciler 'çiğdem pilavı'nı hatırlattı * [4] Bozok Üniversitesi Öğrencilerinden Yozgat Kültürüne Destek

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.