Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Örme Zincir

Kısaca: Örme zincir (diğer kullanım şekliyle zincir zırh veya örme zırh) küçük metal halkaların birbirine bağlanarak örgü şekli verilmesiyle oluşmuş bir çeşit zırhtır. ...devamı ☟

Örme zincir (diğer kullanım şekliyle zincir zırh veya örme zırh) küçük metal halkaların birbirine bağlanarak örgü şekli verilmesiyle oluşmuş bir çeşit zırhtır. Tarihi Zincir zırh, MÖ 300'den sonra ortaya çıkmıştır. Bu zırhın, Babilliler tarafından icat edildiği ve yapımında, ilkel pul zırhtan ilham alındığı düşünülmektedir. Daha sonradan zincir zırh; Kuzey Afrika, Orta Doğu, Orta Asya, Hindistan, Tibet, Kore ve Japonya gibi yerlerde kullanılmaya başlanmıştır. Örme zincir 21. yüzyılda; delici aletlere karşı beden zırhı, oduncular ve kasaplar için kesiklere karşı eldiven, dalgıçlar için köpekbalığı ısırıklarına karşı dalgıç giysisi olarak, daha pek çok alanda kullanılmaya devam etmektedir. Avrupa'da örme zincir zırh Örme zincirin, muharebe zırhı olarak kullanımı Demir Çağı'nda ve Orta Çağ'da yaygındı. 16. yüzyıl ve 17. yüzyıl sürecinde daha az yaygın hale geldi. Örme zincirin en ilk örnekleri MÖ 3. yüzyılda; Horný Jatov, Slovakya'da ve Ciumeşti, Romanya'da bir Kelt klan şefinin gömütünde bulnur. Roma Cumhuriyeti örme zincirle ilk kez; Cisalpina Galya'da (günümüzde Kuzey İtalya) Galyalılarla savaşırken tanışmıştır. Roma ordusu bu teknolojiyi alarak, askeri birlikleri için İmparatorluk döneminde birincil zırh olan "lorica hamata"yı ortaya çıkarmıştır. Batı İmparatorluğunun çöküşünden sonra plaka zırh üretmek için gereken altyapı büyük ölçüde azaldı. Bu şekilde "örme zincir", zırh kelimesiyle adeta eş anlamlı oldu. O dönemde zırh; pahalı, zaman alıcı bir eşya olduğundan ve bir muharebede yaşam ve ölüm farkını oluşturabileceğinden dolayı aşırı değerli bir objeydi. Maliyet olarak bir Viking haubergeon'unun, on iki süt ineğine eşdeğer olduğu ve bir zırh takımının ise küçük bir ev fiyatında olduğu söylenmektedir. Ölü savaşçıların üzerindeki örme zırhlar sık sık yağmalanırdı ve örme zırhın yeni sahibi, zırhı ya kendisi kullanır ya da yüksek bir fiyata satardı. Zaman geçtikçe altyapı ilerledi ve daha fazla asker zırh kullanmaya başladı. En sonunda savaş alanlarında, mızraklı süvari taarruzunun ve çok güçlü tatar yaylarının kullanımın artmasıyla örme zırh, atlı soylular için plaka zırhın yanında ikincil zırh olarak kullanılmaya başlamıştır. 14. yüzyıldan itibaren plaka zırh, çoğunlukla örme zincire ek olarak kullanılmıştır; ancak sonradan plaka zırh; bocurgat sistemli tatar yaylarına, darbeli silahlara (topuz veya savaş çekici gibi) ve mızraklı taarruzlara karşı çok daha iyi bir koruma sağladığı için örme zinciri gölgede bırakmıştır. Buna rağmen örme zincir ve yanı sıra brigandine ile gambeson gibi zırhlar, pek çok asker tarafından kullanılmaya devam etmiştir. İçlerinde örme zincirin en pahalı olduğu bu üç çeşit zırh, askeri teçhizat yığınının çok büyük bir bölümünü oluşturmaktaydı. Bazen örme zincir, plaka zırhtan daha pahalıydı. Doğu Avrupa gibi teknolojik olarak daha az gelişmiş bölgelerde daha fazla tercih edilmiştir ve 16. yüzyılda heryerde kullanılmıştır. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılda örme zincir, özellikle Wilkinson Sword şirketi tarafından üretilen kurşun geçirmez yelek malzemesi olarak kullanılmıştır; ancak tatmin edici sonuçlar vermemiştir. Mısır hıdivi İsmail Paşa'nın "Demir Adamlar" rejimi tarafından kullanılan Wilkinson örme zincirleri, daha sonradan kolayca kırıldığı tespit edilen ayrık halkalardan üretilmiştir. Bu zırh, isabet eden mermiyi durdurmamakta, aksine kırılan halkaların zırhı giyen kişiye batmasıyla hasar daha da artırmaktadır. Sudanlı Mehdiciler tarafından kullanılan erçinli örme zırhta aynı sorun gözlenmemiştir; ancak Omdurman Muharebesi'nde İngilizler tarafından kullanılan ateşli silahlara karşı neredeyse hiç koruma sağlayamamıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında Wilkinson Sword şirketi, örme zincirden, şarapnel yeleklerinin öncüsü olan lamellar zırh tasarımına geçiş yapmıştır. Ayrıca Birinci Dünya Savaşı'nda Yüzbaşı Cruise tarafından İngiliz Piyadesi için yüzü korumak için kasklara takmalık örme zincirden kahkül tasarlamıştır. Bu tasarım, 90 metre uzaklıktan fırlayan 100 gramlık şarapnel parçalarına karşı tam koruma sağlamasına rağmen, askerler arasında yaygınlaşmamıştır. Asya'da örme zincir zırh Örme zincir Orta Doğu ve Asya'ya Romalılar aracılığıyla gelmiştir ve bu teknoloji, MS 3. yüzyılda halihazırda pul zırh ve lamellar zırh kullanan Sasani Persleri tarafından alınmıştır. Örme zincir, askerler için kullanımının yanında katafraktlar ve ağır süvariler için at zırhı olarak çokça kullanılmıştır. Genelde Asya tipi örme zincir, Avrupa tipine göre daha hafiftir ve halkaları üzerinde hem zırh ustasının bir damgası hem de ilahi bir kuvvet isteği olarak kutsal semboller bulunur. Örme zırh Kur'an'da "Allah'tan Davud'a verilen bir hediye" olarak geçmektedir: 21:80: "Savaşta düşmanın darbelerinden korunasınız diye Davud'a örme zırh yapma sanatını öğrettik. Acaba buna şükredecek misiniz ki?" Orta Doğu'daki örme zincir teknolojisi, Orta Asya'da Soğdlar ve Hintliler tarafından hızlı bir şekilde alınmıştır. Hindistanın birinci tercihi haline gelen bu zırh, ağırlığı ve bakımının zorluğu gibi sebeplerden dolayı Moğol orduları arasında yaygınlaşmamıştır. Hint tipi örme zincir yapı olarak hafiftir ve plaka zırh ile beraber kullanılır. Plakalı örme zincirin kullanımı, Plassey Muharebesi'ne ve bunun sonucundaki İngilizlerin bu bölge üzerindeki hakimiyetine kadar yaygın olarak kullanılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu plakalı örme zinciri büyük ölçüde kullanmıştır ve ağır süvari birlikleri ile Yeniçeriler tarafından 18. yüzyıla kadar kullanılmaya devam etmiştir. Ayrıca Osmanlı İmparatorluğu bu zırhı, Memluk Sultanlığı ve Sudanlıların bulunduğu Kuzey Afrika'ya yaymıştır. Örme zırh bu bölgede 20. yüzyılın başlarına kadar üretilmeye devam etmiştir. Örme zincir Çin'e, Tang Hanedanı'na müttefikleri tarafından MS 718 yılında ödenen haraçta bulunan ve örme zincirden yapıldığı düşünülen, Çin kaynaklarındaki ismiyle "bağlantılı zırh" ile takdim edilmiştir. Yine de Çin bu zırhla ilk kez MS 384 yılında, "zincirlere benzeyen zırh" giyen müttefikleri Kuchi ulusu aracılığıyla karşılaşmıştır. Çin'de örme zırh yaygın olarak üretilmese bile ithal edilmiştir. Sağladığı esneklik ve konfor sayesinde genel olarak yüksek rütbeli muhafızlar ve bu zırhı ithal edebilecek durumda olanlar tarafından sıkça kullanılmıştır. Örme zincir, Çin'in diğer ülkelerden ithal ettiği çok az askeri teçhizattan biridir. Bu zırh nispeten daha geç bir zamanda Kore'ye yayılmıştır ve imparatorluk muhafızları ile generaller için ithal edilmiştir

Japonya'da örme zincir zırh (kusari)

Japonların, tüm dünyadan daha fazla örme zırh çeşidi vardı. Bunun bir örneği, zincir zırh anlamına gelen kusari gusoku kelimesidir. Kusari gömlekleri, başlıkları, eldivenleri, yelekleri, kaval kemiği, omuz, uyluk koruması, ve öteki zırhlı giysiler üretilmiştir, kusari tabi isimli zırh çoraplar bile. Kusari, samuray zırhlarında en ilk 1270 yıllarında Moğol istilasında kullanılmıştır; ancak özellikle Nambokuço döneminde (1336-1392) kullanıma geçmiştir. Japonlar bu zırh için pek çok değişik örgü yöntemi kullandılar: Kare şeklinde 1'e 4 deseni (so gusari), altıgen şeklinde 1'e 6 deseni (hana gusari) ve Avrupa tarzı 1'e 4 (nanban gusari) deseni gibi. Kusari genelde Avrupa tipine nazaran çok daha küçük halkalardan yapılmış ve kusariden oluşan yamalar, zırh plakalarını birbirine bağlamak ve kolun altı gibi silah hamlelerine karşı zayıf kalan kısımları kapatmak için kullanılmıştır. Perçinli kusari Japonya'da bilinen ve kullanılan bir zırhtır. Robinson, H Russell tarafından yazılan "Japanese Arms & Armor Introduction" (Türkçe: Japon Silahları ve Zırhları Tanıtımı) kitabının 58. sayfasında Japon tipi perçinli kusari bulunmaktadır ve Sakakibara Kozan'ın 1800'de yazdığı 16. Yüzyıl Japonyasında Zırh ve Miğfer Yapımı kitabındaki bir alıntıda, Japonların perçinli kusariyi sadece bilip kullanmamış, aynı zamanda kaliteli bir şekilde imal etmişlerdir.
"… bir perçin çivisi ile iri bağlantıları birbirine yaklaştırlan karakuri-namban (perçinli namban). Bunun icadı, Hojo Ava no Kami Ujifusa'nın öğrencisi Fukuşima Dembei Kunitaka'ya ithaf edilir; ancak bu tip bir zırhın doğrudan yabancı zırh modellerinden türetildiği söylenir. Zırh ağırdır, çünkü bağlantıları kalaylanmıştır (biakuro-nagashi) ve keskin kenarlara sahiptir çünkü demir plakalardan dövülmüştür."
Uç uca birleştirilmiş veya ayrık (bükük) bağlantılar, Japonlar tarafından kullanılan kusari bağlantılarının çoğunluğunu oluşturmaktadır. Bağlantılar ya uç uca birleştirilmiştir (perçinlenmemiştir) ya da kusari, iki veya daha fazla kere çevrilmiş veya bükülmüş tel bağlantılardan oluşturulmuştur. Bu ayrık bağlantılar, günümüzdeki anahtarlıklardaki ayrık bağlantılı halkalarla benzerdir. Halkalar, paslanmayı önlemek için siyah lake ile kaplanır ve her zaman giysiye veya deri kıyafete dikilirdi. Bazen kusari, kıyafetin katmanları arasına yerleştirilerek tamamen kapatılırdı Kusari gusoku veya örme zincir zırh, Edo dönemi boyunca (1603-1868) sıkça kullanılmıştır. George Cameron Stone'a göre,
"Bütün haldeki örme zincir zırh takımı kusari gusoku, önemli günlerde, bazen günlük kıyafetlerin altına giyilirdi."
Ian Bottomley tarafından yazılan "Arms and Armor of the Samurai: The History of Weaponry in Ancient Japan" (Türkçe: Samurayların Silahları ve Zırhları: Antik Japonya'da Silahların

Tarihi

) kitabında, kusari zırhının resmi gösterilir ve Edo dönemi samuray polisler trafında giyilen, çıkarılabilir kollara sahip olan kusari katabira'dan (zincir gömlekler) bahsedilir. 1860larda samuray döneminin sonlanması ve 1876'da getirilen "halk arasında kılıç taşıma yasağı" ile birlikte, örme zincir ve diğer tüm zırhların günlük hayattaki kullanımı ortadan kalkmıştır. Etkililiği Örme zincir kesici silah hamlelerine ve delici silahların saplama hamlelerine karşı etkili bir savunma sağlar; hatta Leeds'teki Royal Armouries'de yapılan bir çalışmaya göre geleneksel ortaçağ silahlarıyla bu zırhı delip geçmek çok zordur. Genel olarak basedilirse, örme zırhın dayanıklılığı dört faktörden oluşur: Bağlantı tipi (perçinlenmiş, uç uca eklenmiş veya kaynak yapılmış), kullanılan malzeme (demir, tunç, çelik), örgü yoğunluğu (daha sıkı örülmüş zırhın halka aralıklarından geçebilmek için daha ince silah kullanımı) ve halka kalınlığı (çoğu örnekte 14 ile 18 ayar arasında uzanır). Örme zırh, uygun dövüş teknikleriyle birleştirildiği zaman bir savaşçıyagözle görülür bir avantaj sağlar. Yine de, zırh yüzeyine gelen tamamen dik bir darbe, perçinlenmemiş zincir bağlantılarının arasından geçebilir. Bir mızrak veya ince bir kılıçla uygun bir şekilde batırma hamlesi yapılırsa zırh delinebilir, ayrıca baltalı kargı veya mızraklı balta darbeleri, zırhı kırıp geçebilir. Hindistan'da, yöresel hafif örme zırhları delebilmek için katara olarak bilinen muştalı hançerler geliştirilmiştir. Bazı bulgular, zırhlı dövüş sırasında yapılan hamlelerin amacını, doğrudan zırhın içinden geçmek değil de, zırhın kenarından geçmek olduğunu göstermiştir. İsveç'in Visby knetinde yapılan tarihi bir çalışmaya göre, iskeletlerin çoğunun zırhın daha az koruduğu bacak bölgesinde yaralanmalara raslanmıştır. Ayrıca kasaplar genelde, et keserken oluşan yaralanmalara karşı kendilerini korumak için örme zincir eldiven de takabilirler. Oyma sanatçıları bazen, kıymıklara ve kesiklere karşı korunmak için örme zincir eldiven takar. İngiliz polisi, bıçaklı saldırganlarla ilgilenirken örme zincirle güçlendirilmiş eldiven takar. Meşgul oldukları hayvanlara karşı korunma için, hayvan kontrol memurları ve köpekbalığı ısırıklarından korunmak isteyen dalgıçlar örme zincir kullanırlar. 1979 yılında Köpekbalığı uzmanı ve su altı film yapımcısı Valerie Taylor, köpekbalıklarıyla dalış yaparken kullanılan örme zincir giysileri geliştirip deneme yapan ilk kişilerdendir. Örme zincir, endüstriyel alanlarda metal işleme çalışmaları sırasında şarapnel ve sıçrama gibi durumlar için yaygın bir şekilde kullanılır. Yüksek gerilim hatlarında çalışan işçiler ve tesla bobini meraklıları tarafından faraday kafesi işlevi görmesi için örme zincir giysiler kullanılır.

Kesici aletlere karşı yelek

Geleneksel tekstil bazlı kurşun geçirmez yelek, yumuşak uçlu mermileri durdurmak için tasarlanmıştır; ancak bıçaklı saldırılara karşı sağladığı savunma azdır. Bıçağa karşı dayanıklı yelekler, bu tür saldırılara karşı tasarlanmıştır. Bunlardan bazılarının katmanları arasında metal plaka, örme zincir, metalik tel gibi cisimler vardır.

Tarihi

canlandırmalar Pek çok tarihi canlandırma grupları, özellikle İlk Çağ ve Orta Çağ odaklı olanlar, örme zinciri hem kostüm hem de rol gereği hamle yapılan silahlara karşı koruma için kullanırlar. Özellikle gerçek çelik silah kullanan gruplar arasında yaygındır. Zindeliğine göre bir oyuncu, zincir gömlek giydiğinde; koşabilir, yere yatabilir, kalkabilir, zıplayabilir, parende atabilir (hatta yanlamasına parende bile atabilir) ve hatta zırh takımı giyerken yüzebilir. 1,5mm çapında tellerle ve 10mm çapında halkalarla yapılan modern bir zincir gömlek, 10kg ağırlığındadır ve 15,000 ila 45,000 arasında halka taşır. Örme zincir zırh, günlük kıyafetlerin altına giyilebilir ve pek çok oyuncu, rollerine alışabilmek için bunu yapar.

Tarihi

canlandırmalar için günümüzde kullanılan örme zırhlar çeşitli tarzlarla ve malzemelerle yapılabilir. Günümüzdeki çoğu canlandırmada, paslanmaz çelik veya galvanizli demir halkaların uç uca eklenmesiyle üretilir; ancak bu, tarihi açıdan hatalıdır, yine de tarihi açıdan tutarlı taklitlere göre bakımı ve üretimi daha az masaflıdır. Örme zırh ayrıca titanyum, alüminyum, tunç ve bakırdan yapılabilir. Perçinli örme zincir, uç uca eklenerek oluşturulan örme zırhlara göre daha fazla işçilik ve masraf gerektirse de, tarihi açıdan daha tutarlıdır. Deadliest Warrior gibi televizyon şovları uç uca eklenmiş zincirleri, Avrupa ve Orta Doğu tarihinde kullanılmış olarak göstermiştir; ancak bu söylem hatalıdır, uç uca eklenmiş zincir örneği sadece Japon kusarilerinde yaygın olarak kullanılmıştır. Örme zincir sanatçılarının eserlerini gösterebildikleri ve diğer eserleri tartışabildikleri forum siteleri oluşturulmuştur, bu sitelerden en çok ziyaret edilen iki tanesi: M.A.I.L. (Maille Artisans International League) ve the Ring Lord forumlarıdır. Filmlerde örme zincir Bazı filmlerde, gerçek örme zırhın masrafı çok olduğu için, asıl zırh yerine metalik boyayla boyanmış iplik dokuması kullanılmıştır (bunun bir örneği, çok düşük bir bütçeyle çekilen Monty Python and the Holy Grail filmidir). Kostümün gerçek görünmesi konusuna biraz daha önem verilen filmlerde, daha hafif ve ucuz olduğundan, sık sık akrilonitril bütadien stiren (ABS) plastik halkaları kullanılmıştır. Yüzüklerin Efendisi üçlemesinde pek çok gerçek zırhın yanında ABS zırhları da kullanılmıştır. ABS halkalarının sahteliğinin belli olduğu yakın çekimler dışında, ağırlığı dolayısıyla oyuncuların performansını etkileyebileceğinden ötürü gerçek metal zırhlar pek tercih edilmez. Galeri Dosya:Kusari tabi.JPG|Edo dönemi 19. yüzyıl Japonyası, samuraylar için örme zincir çorap kusari tabi. Dosya:Kusari katabira 6.JPG|Edo dönemi Japonyası, örme zincir ceket kusari katabira. Dosya:Kusari kote.JPG|Edo dönemi Japonyası, samuraylar için örme zincir eldiven kusari han kote. Dosya:Kusari katabira.JPG|Edo dönemi Japonyası, samuraylar için katmanları arasında örme zincir kusari bulunduran zincir ceket kusari katabira. Dosya:Kusari examples.JPG|Edo dönemi Japonyası, samuray örme zinciri kusari örnekleri. Dosya:Eastern riveted armor 1.JPG|Babür dönemi, perçinlenmiş örme zincir ve plaka zirah bagtar zırhı. Dosya:Eastern riveted armor hood.JPG|Babür dönemi, perçinlenmiş örme zincir kulah zirah başlığı. Dosya:Riveted armor and plate.JPG|Babür dönemi, perçinlenmiş örme zincir ve plaka zirah bagtar zırhının yakın çekimi. Dosya:Eastern riveted hood detail.JPG|Babür dönemi, perçinlenmiş örme zincir kulah zirah başlığının yakın çekimi. Dosya:Suit of chain mail from DHM museum Berlin.jpg|Berlin, Deutsches Historisches Museum'daki bir sergide, örme zincir zırh takımı. Dosya:Morgan Bible 28r detail.jpg|"Davud, alışılmamış zırhı reddediyor" (13. yüzyıl Morgan İncili'nde bulunan bir resmin sadece bir bölümü). Bu resim, zincir gömlek çıkarma yöntemini göstermektedir. Dosya:Gen Con Indy 2008 - costumes 263.JPG|Örme zincirden yapılmış fantastik dünya giysisi. Kaynaklar Dış bağlantılar * Erik D. Schmid/The Mail Research Society * The Treatment of Mail on an Arm Guard from the Armoury of the Shah Shuja: Ethical Repair and in situ Documentation in Miniature * Excavated lorica hamata * The Maille Artisans International League (MAIL) – Hundreds of weaves/tutorials/articles, and gallery pictures * History Channel: Coat of Mail * "Mail: Unchained", an article taking an in-depth look at the construction and usage of European chainmail *Yapım önerileri ** Butted mail: A Mailmaker's Guide ** The Ringinator - Tool for making jump rings ** The Apprentice Armorer's Illustrated Handbook For Making Mail ** The Ring Lord Chainmail Discussion Forum ** Phong's Chainmaille Tutorials ** Ring Guide – Sizing Specialty Square Rings to Round Weaves * Romancoins.info *http://artofchainmail.com/patterns/european/index.html *http://www.iranicaonline.org/articles/armor-ii

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Zincir zırh
6 yıl önce

Zincir zırh ya da örme zırh, küçük metal halkaların birbirine bağlanarak örgü şekli verilmesiyle oluşmuş bir çeşit zırhtır. Zincir zırh, MÖ 300'den sonra...
Zincir gömlek
6 yıl önce

Zincir gömlek (diğer adıyla gömlek zırh veya hauberk) örme zincirden yapılmış bir gömlektir. Bu zırh çeşidi genelde uyluğun ortalarına kadar uzanır ve...
Lorica hamata
6 yıl önce

mensup lejyonerler ve diğer askerler tarafından kullanılmış olan bir tür örme zincir zırh. 1. yüzyılla birlikte yerini bir süreliğine lorica segmentata'ya...
Principes
6 yıl önce

piyadeleri olan ve büyük kalkanlar taşıyan bu lejyonerler iyi kalite örme zincir zırhlar giyerdi. Genellikle ordunu savaş tertibinde ikinci hat olarak...
Kumaş
2 yıl önce

sembolüydü ipek. İpek üretimine başlıca Lyon' da başlanıldı. Kumaş dokuma veya örme metodu ile üretilir. Dokumada genel prensip atkı ve örgülerin birbirinin...
Centurio
6 yıl önce

segmentāta olarak bilinen zırhların ortaya çıkışında sonra bile centuriolar örme zincirden zırhlarını giymeye devam ettiler. Savaş sırasında cesaretini hem askerlerine...
Sipahi
2 yıl önce

desteklenmiş etekte dize, kollarda dirseğe kadar uzanan örme zırh, yine çelik levha ve zincirden yapılan ve bacakları koruyan "dizçek", yekpare çelik veya...

Sipahi, 1520, 1566, 17. yüzyıl, 1841, 1844, 19 Ocak, Abdülmecit, Anadolu, Arap, Bağdat
Rusya'nın posta tarihi ve posta pulları
2 yıl önce

yayımlandı. Bu seride eski ve yeni dizynlar birlikte kullanıldı. Bütün bu pullar örme kâğıt üzerine tekrar kullanımı engellemek amacıyla eşkenar dörtgen şeklinde...