Şehzade Mehmet Ziyaeddin Efendi

Osmanlı İmparatorluğu Şehzadesi Mehmed Ziyaeddin Efendi (d. 26 Ağustos 1873, Ortaköy Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu; ö. 30 Ocak 1938, İskenderiye, Mısır) Osmanlı padişahı ve halifesi Sultan V. Mehmet Reşat'ın büyük oğludur. Annesi Kamres Başkadınefendi (1855-1921) idir. Şehzade olmasının yanı sıra bir doktor ve müzisyendir. Hayatı Türkiye'nin ilk tıp fakültesi olan Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'den mezun oldu ve deri hastalıkları (dermatoloji) üzerine ihtisas yaptı. Bestekar ve iyi kanuni idi. İki Şedaraban şarkısı bilinmektedir. Devrinin pek çok müzisyenini himaye etmiştir ki bunların içinde yakın dostu olan büyük dahi Tanburi Cemil Bey de vardı. Hatta Cemil Bey'in birkaç plağına kanunu ile eşlik etmiştir. Devrin padişahının büyük oğlunun halka satılan plaklar için kanun çalması, o dönem pek çok kişi tarafından hoş karşılanmamıştı. Ancak Mehmet Ziyaeddin Efendi son derece mütevaziydi ve herhangi bir vatandaştan farksız olarak rahatlıkla halk arasında dolaşmıştır. Saray fasıl heyetinin düzenlediği konserlerde de kanun çalmıştır. Sarayca hoş görülmeyen bu davranışları sebebiyle padişah tarafından mabeyncileri vasıtasıyla kendisi ihtar edilmiştir. Haydarpaşa'daki mükellef sarayında, kalabalık ailesi ve maiyeti ile yaşamış, himaye ettiği müzisyenlerin katıldığı sanat toplantıları düzenlemiştir. İngiltere Kralı V. George'un Hindistan'a gitmek üzere İskenderiye'den geçtiği sırada padişah adına karşılamak amacıyla Mısır'a giderek Kral ile Kraliçe'ye karşı gereken resmi görevi yerine getirmiştir. Türkiye'yi terkinde ikinci veliaht mevkinde bulunuyordu. Sürgünde bulunduğu İskenderiye'de vefat etmiş ve orada defnedilmiştir. Mısır'da krallığın kaldırılmasından sonra istimlak edilen mezarı ailesi tarafından Kahire'de Hıdiv Tevfik Türbesi'ne nakledilmiştir. Eşleri ve çocukları Beş eşinden iki şehzadesi ve altı sultanı olmuştur: * Perniyan Hanımefendi (2 Ocak 1880, İzmit, Osmanlı İmparatorluğu-21 Temmuz 1947, İskenderiye, Mısır): Behiye Sultan (1900-1950) * Ünsiyar Hanımefendi (12 Mart 1887, Bandırma, Osmanlı İmparatorluğu-10 Kasım 1934, İskenderiye, Mısır): Şehzade Mehmed Nazım Efendi (1910-1984), Dürriye Sultan (1905-1922) ve Rukiye Sultan (1906-1927) * Perizad Hanımefendi (4 Ekim 1889, İzmit, Osmanlı İmparatorluğu-14 Eylül 1934, İskenderiye, Mısır): Hayriye Sultan (1908-1943), Lutfiye Sultan (1910-1997) * Melekseyran Hanımefendi (23 Eylül 1890 Batum, Gürcistan, Rusya İmparatorluğu-1966, İskenderiye, Mısır): Şehzade Ömer Fevzi Efendi (1912-1986) * Neşemend Hanımefendi (1905, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu-1 Şubat 1934, İskenderiye, Mısır): Mihrimah Sultan (1922-2000)

Kızları, damatları, torunları, torun çocukları, torun torunları

* (Birinci kızı) Behiye Sultan (8 Kasım 1900, Dolmabahçe Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu-1950, İskenderiye, Mısır), mezarı Kahire'de bulunan Hıdiv Tevfik Türbesi'ndedir.

Eşleri ve çocukları

: ** (Damadı) Prens Ömer Halim, Kavalalı hanedanına mensup bir prenstir. Eşi Behiye Sultan'dan çocuğu olmamıştır. ** (Damadı) Cemaleddin Bey, eşi Behiye Sultan'dan bir oğlu olmuştur: *** (Torunu) Reşad Bey (1930-2002) ** (Damadı) Dr. Hafız Zeki Bey, eşi Behiye Sultan'dan bir oğlu olmuştur: *** (Torunu) Reşid Bey (1935-) * (İkinci kızı) Dürriye Sultan (3 Ağustos 1905-15 Temmuz 1922), çocuğu olmamıştır. Genç yaşta vefat etmiştir. Dedesi Sultan Reşad'ın Eyüp'teki türbesinin haziresine defnedilmiştir. Eşi: ** (Damadı) Beyzade Mehmed Cahid Bey (1899-1977), Sultan II. Abdülhamit'in kızı Naime Sultan'ın oğludur, eşi Dürriye Sultan ile çocukları olmamıştır. * (Üçüncü kızı) Rukiye Sultan (11 Kasım 1906, Dolmabahçe Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu-20 Şubat 1927, Budapeşte, Macaristan), Budapeşte'de Gül Baba Türbesi'ne defnedilmiştir. Eşi ve çocuğu: ** (Damadı) Sokulluzade Abdülbaki İhsan Bey (1906-1968) *** (Torunu) Emel Hodo (1925-), İstanbul'da yaşamaktadır. * (Dördüncü kızı) Hayriye Sultan (16 Şubat 1908, Dolmabahçe Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu-5 Mart 1943, Beyrut, Lübnan). Evlenmemiştir. Mezarı Kahire'de Hıdiv Tevfik Türbesi'ndedir. * (Beşinci kızı) Lutfiye Sultan (20 Mart 1910, Dolmabahçe Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu-11 Haziran 1997, Riyad, Suudi Arabistan). Türkiye'ye getirilen cenazesi dededi Sultan Reşad'ın Eyüp'teki türbesinin haziresine efnedilmiştir. Eşi ve üç çocuğu: ** (Damadı) Hasan Kemal Bey (ö.1957) *** (Torunu) Ahmed Bey (1933-1956) *** (Torunu) Reşad Bey (1934-) *** (Torunu) Perizad Hanımsultan (1936-) * (Altıncı kızı) Mihrimah Sultan (1 Kasım 1922, Haydarpaşa Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu-31 Mart 2000, Amman, Ürdün). Cenazesi Amman'dan İstanbul'a getirilerek dedesi Sultan Reşad'ın Eyüp'teki türbesinin haziresine defnedilmiştir. Eşi ve iki çocuğu: ** (Damadı) Prens Nayif (1915-1983), Ürdün Kralı (Meliki) I. Abdullah'ın oğludur. *** (Torunu) Prens Ali (1941-) *** (Torunu) Prens Ebubekir Asım (d.1948)

Oğulları, gelinleri, torunları, torun çocukları, torun torunları

* (Birinci oğlu) Şehzade Mehmed Nazım Efendi (22 Aralık 1910, Dolmabahçe Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu-14 Kasım 1984, İstanbul, Türkiye Cumhuriyeti), Mehmed Ziyaeddin Efendi'nin büyük oğludur. Dedesi Sultan Reşad'ın Eyüp'teki türbesinin haziresine defnedilmiştir. İki eşi, oğulları ve torunları: ** (Gelini) Prenses Perizad Söylemezoğlu Osmanoğlu (1918-) (Süleyman Şefik Paşa'nın kızı, Şehrazat'ın halası, Siham Kemali Söylemezoğlu'nun kızkardeşi, Sevinç Tevs'in görümcesi, daha sonra Mithat Perin ile evlenmiştir.) Hanımefendiden: *** (Torunu) Şehzade Cengiz Efendi (20 Kasım 1939, Kahire, Mısır-), ABD'nin New York şehrinde yaşamaktadır. Üç kez evlenmiştir. İlk eşi Eileen (1946)'den: **** (Torununun kızı) Ayşe Sultan (21 Mart 1964, ABD-), William Rehm (1963) ile evlenmiştir. Çocukları: Peri Kathleen Rehm (1994) ve Zekeriya Rehm (1996). **** (Torununun oğlu) Şehzade Ziyaeddin Efendi (18 Nisan 1966, ABD-), dedesi Şehzade Ziyaeddin Efendi'nin adını taşıyor. ABD'de yaşamaktadır. ** (Gelini) Halime Lima Hanımefendi (1919-2000)'den: *** (Torunu) Şehzade Hasan Orhan Efendi (9 Eylül 1946, Kahire, Mısır-), iki izdivaç yapmıştır, çocuğu olmamıştır. *** (Torunu) Şehzade Mehmet Ziyaeddin Efendi (17 Eylül 1947, Kahire, Mısır), dedesinin adını taşıyor. İkinci eşi Allyson (1951)'dan iki çocuğu olmuştur: **** (Torununun oğlu) Şehzade Nazım Efendi (24 Eylül 1985, İngiltere, Birleşik Krallık-), dedesinin adını taşıyor. **** (Torununun kızı) Nermin Sultan (30 Mart 1988, İngiltere-) * (İkinci oğlu) Şehzade Ömer Fevzi Efendi (13 Ekim 1912, Yıldız Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu-24 Nisan 1986, Amman, Ürdün), Şehzade Ziyaeddin Efendi'nin küçük oğludur. Evlenmemiştir. Cenazesi Ürdün'den İstanbul'a getirilerek dedesi Sultan Reşad'ın Eyüp'teki türbesinin haziresine defnedilmiştir.

Referanslar

*Garnett, Lucy Mary Jane. Ottoman Wonder Tales, Kessinger Yayınevi, LLC, 28 Şubat 2008, ISBN13: 978-0-548-84021-4, ISBN 0548840210

Kaynaklar

Vikipedi

Şehzade Mehmet Ziyaeddin Efendi