Şer'iyye Sicili

Kısaca: Şer`iyye Sicili, Osmanlı Devleti`nin adalet temsilcileri olan kadıların, vazifelerinin gereği bulundukları yerlerde içtimaî, iktisadî, siyasî ve askerî hayatın bütün yönleri ile kayıt altına aldıkları defterlere denir. Geniş yetki ve görevleri dolayısıyla, kendilerine gelen hüküm ve fermanları, bunlara verilen cevapları, gördükleri çeşitli davalara ait vermiş oldukları hükümleri “sicil” denilen defterlere kaydetmeleri bir kanun gereğiydi. Bu zorunluluk neticesinde kaza, sancak ve ...devamı ☟

Şer`iyye Sicili, Osmanlı Devleti`nin adalet temsilcileri olan kadıların, vazifelerinin gereği bulundukları yerlerde içtimai, iktisadi, siyasi ve askeri hayatın bütün yönleri ile kayıt altına aldıkları defterlere denir. Geniş yetki ve görevleri dolayısıyla, kendilerine gelen hüküm ve fermanları, bunlara verilen cevapları, gördükleri çeşitli davalara ait vermiş oldukları hükümleri “sicil” denilen defterlere kaydetmeleri bir kanun gereğiydi. Bu zorunluluk neticesinde kaza, sancak ve vilayet merkezlerinde tutulan “Mahkeme-i Şera€›iyye Defterleri”nin sayısı on binlerle ifade edilebilir. Ancak bu defterlerin bir kısmının yangın, yağma ve yıpranma gibi durumlardan dolayı kaybolması sebebiyle zamanımıza intikal edememiştir.

Kadıların görevli oldukları kazalarda adli, idari ve belediye işleri ile ilgili tanzim ettikleri kayıtlar son derece önemli bilgileri ihtiva etmektedir. Bayram ve Cuma günleri haricinde kadının evinde veya cami, mescit ve medrese gibi yapıların bir odasında kurulan mahkemeler, askeri meselelerin dışında her türlü devlet işlerini ve mahalli davaları çözüme kavuştururdu3. Bütün bunların sicillere kaydedilmesi suretiyle, devlet halk ilişkisini; şera€›i ve örfi hukukun uygulanış biçimini; miras, alacak-verecek davalarını; Gayr-i Müslimlerin hukuki durumlarını, kısacası o yöre ile ilgili bütün malumatı şera€›iyye sicillerinde yer almaktaydı.

Siciller önemli tarihi olayların, tarihi şahsiyetlerin, mahalli yer adlarının, önemli tarihi müesseselerin ayrıntıları ile beraber doğru olarak tespitinde önem arzederler. Sicillerde yer alan çeşitli hüküm ve vesikalardan; kasaba, köy ve mahalle isimlerini; yeni yerleşim yerlerini; terkedilmiş köyleri ve buralardan göç sebeplerini öğrenmek mümkündür. Ayrıca devletin, gerek savaşlar sebebiyle, gerekse mali sebeplerden dolayı yeni ihdas etmiş olduğu vergileri; asker, zahire, hayvan taleplerini, miktarlarını en küçük yerleşim birimine kadar nasıl pay edildiğini siciller sayesinde öğrenmek mümkündür.

Kadı sicilleri diye de adlandırılan bu sicillerde yer alan belgeler esas olarak iki çeşittir. Birincisi, merkezden kadılara gönderilen ferman, berat, buyruldu, tezkire ve mektuplardır. İkincisi ise, kadılar tarafından mahalli hususlar muvacehesinde yazılan ilam, hüccet, maruzat, mürasele, muhallefat ve narh gibi kayıtlardır.

Siciller 16. yüzyılın sonlarına kadar Arapça ve Türçke olarak iki dilde yazılırken bu tarihten itibaren yalnız Türkçe kullanılmaya başlandı. Bir mahkemeye tayin olan kadı, kendi adına yeni bir sicil başlatır, onun ayrılmasından sonra o güne kadar tutulan yapraklar bir araya getirilerek defter meydana getirilirdi. Bazı kadılar ise kendilerinden önceki kadının bıraktığı yere adını ve tayiniyle ilgili beratın örneğini yazdıktan sonra defteri devam ettirirdi.

Şer`iye mahkemelerinin 1924`te kaldırılmasından sonra yüzyıllar boyu arşivlerde birikmiş şer`iye sicillerinin değerlendirilmesi için Milli Kütühane de bir araya getirildi.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Es-Seyyid Mehmed Emin Efendi
6 yıl önce

yaptırmıştır. ^ İSTANBUL KADILIĞI 106 NUMARALI FERMAN SİCİLİ[ölü/kırık bağlantı] ^ 15 No'lu Antalya Şer'iyye sicili defterine göre 1866-1867 yılları arasında Antalya...

Sakk-ı Şer’î
6 yıl önce

Şer’îyye Sicilleri'ndeki her çeşit yazılı kayıtlar belli bir usûle göre düzenlenmekte ve sicile kaydedilmektedir ki, bu usûle: sakk-ı şer’î usulü denmektedir...

Sakk-ı Şer’í®, Berat, Şer’iyye sicilleri, Şer’í®yye Sicilleri, İlâm, Hüccet, Tapu tezkeresi, Temessük, Sakk
Dallıca, Elâzığ
6 yıl önce

ismi Üngüzek'tir. Köyle ilgili en eski kayıt 1627 tarihli Harput Şer'iyye Sicilinde yer almaktadır. 1915 yılı kayıtlarına göre köyde bir ibtidai (ilkokul)...

Denizköy, Çorum
6 yıl önce

tarihine dair henüz kesin bir bilgi elde edilememiş olsa da Çorum Şer'iyye Sicilleri ve Osmanlı Nüfus Defterlerinde 1830 tarihinde II. Mahmut döneminde...

Denizköy, Çorum, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Abdalata, Çorum, Acıpınar, Çorum
Tavşanlı, Araç
6 yıl önce

ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Bununla beraber Şer’i Sicillerden Tavşanlı Köyü’nden altı kişinin bu köprünün 1716’da onarımına memur...

Tavşanlı, Araç, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Abana, Kastamonu, Akgeçit, Araç
Mehmed Esad Efendi
2 yıl önce

yılında Defter-i Hâkânî Nezâreti şer'iyye memurluğuna nakledilen Mehmed Esad Efendi dört ay sonra İ'lâmât-ı Şer'iyye mümeyyizi i ğiyl e görevlendirildi...

Abdülaziz Bayındır
2 yıl önce

Müftülüğü'nde çalışıp uzman, müftü yardımcılığı, Fetva Kurulu Başkanlığı ve Şer'iyye Sicilleri Arşivi yöneticiliği görevlerinde bulundu. 1993’te Süleymaniye Vakfını...

Zerde
2 yıl önce

bir tatlı çeşididir. Urfa Şer’iyye sicillerindeki vakıflarla ilgili kayıtlardan 204, 205, 218 ve 225 no’lu Şer’iyye sicillerinde 1845-1899 yılları arasında...