Türkçe Bilgi: Bodrum Antik Tiyatro

Klasik Çağ Bodrum'unun günümüze gelmiş anıtsal eseri Bodrum tiyatrosudur. Tiyatro antik geleneğe uygun olarak Göktepe'nin güney yamacına yaslanmıştır. Hemen her tiyatroda olduğu gibi Bodrum tiyatrosu da üç ana bölümden oluşmaktadır. Bunlar skene (sahne binası), orkestra (yarım yuvarlak), cavea'dır (oturma alanı). Bu tiyatro Anadolu'nun en eski tiyatrolarından biridir. Mausolos Devrine aittir.

Tiyatronun oturma kademeleri yumuşak ana kaya oyulmak suretiyle yamaca yaslandırılmıştır. Oturma kademelerinin tümüne (seyirci mahalli) Cavea veya theatron adı verilmektedir. cavea ortadan geçen diazoma ile iki bölüme ayrılmıştır. Alt bölüm günümüze oldukça sağlam bir şekilde gelmiştir. Burası 12 radyal merdivenle 11 parçaya ayrılmıştır. Oturma kademelerinin bazılarının üzerinde isimlere rastlanmaktadır. Bu isimler muhtemelen o çağda tiyatroya yardım eden kişilerin adları olmalıdır. Oturma kademeleri üzerinde bazı yuvarlak ve dikdörtgen deliklere de rastlanmaktadır. Bu delikler gölgeliklerin ayaklarının sokulduğu yerlerdir. Alt bölümde 30 oturma sırası vardır. Bu oturma sıralarından en üstteki arkalıklıdır. Üst bölüm çok tahrip olduğundan oturma sıralarının büyük bir kısmı yok olmuştur. Bu bölümde de muhtemelen 25 oturma sırası vardır. Her bir kişiye 40 cm.lik yer verildiği takdirde, bu tiyatro 13 bin kişiyi alacak kapasitededir. Üst kademenin altında görülen galeriler tiyatroya gelen suların boşaltılması amacıyla yapılmıştır.

Orkestra yarım yuvarlaktan daha büyüktür. Alttaki oturma kademelerinin hemen önünde dikdörtgen bir sunak bulunmaktadır. Burada oyunlar başlamadan önce Şarap Tanrısı Dionysos için kurbanlar kesilirmiş. Sunakla oturma kademeleri arasında iki korkuluk sırası bulunmaktadır. Korkuluk levhalarının birkaç parçası günümüze kadar gelebilmiştir. Baklava dilimli mermer levhaların ayaklarının oturduğu dikdörtgen oyuklar bir dizi halinde görülmektedir.

M.S. III. yüzyılda Doğu Roma'da da gladyatör ve vahşi hayvan döğüşleri ilgi görünce, orkestranın bu bölümüne seyircileri vahşi hayvanların hücumundan korumak amacıyla bu korkuluklar (balustrade) yapılmıştır. Yarım yuvarlağın tabanının mermerle kaplandığı sanılmaktadır. Oturma kademelerinin sahneye bakan bölümleri analemma adı verilen bir duvarla örülmüştür. Sahne binası ile iki cavea arasındaki açık geçide parodos adı verilmektedir. Seyirciler oturma mahalline bu geçitlerden alınmıştır. Korkuluk levhalarının bir kısmı seyircilerin içeri girişleri sırasında kaldırılmış olmalıdır.

Bodrum tiyatrosunun sahne binası iki katlıdır. Bina uzun dikdörtgen bir yapıdır. Her iki uçta oyuncuların gireceği birer kapı bulunmaktadır. Bunlardan başka binanın üç ana kapısı bulunmaktadır. Sahne binası Roma Devrinde değişikliğe uğramış, tiyatro maskları ve bukranionlarla süslenmiştir. Bizans Çağında sahne binası ev olarak kullanılmıştır. Sonraki yüzyıllarda erozyon sonucu tepelerden akan toprakla alt bölüm tamamen dolmuştur.

1973 yılından beri 9 Eylül Üniversitesi öğretim görevlisi Prof. Ümit Serdaroğlu bu tiyatroyu kazıp, restore etmektedir. Kazı sonuçları yayınlandığında daha doğru ve ayrıntılı bilgi edinmek mümkün olacaktır.

Bodrum Antik Tiyatro

Bodrum Antik Tiyatrosu

Tiyatro

Antik Yunanistan

Myndos

Ayta Sözeri

Türkiye Tanıtım Araştırma Demokrasi ve Laik Oluşum Vakfı

British Museum

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi