Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Cemal Azmi Bey

Kısaca: Mehmet Cemal Azmi Bey (d. 1868, Arapkir - ö. 17 Nisan1922, Berlin), Osmanlı devlet adamı. ...devamı ☟

Mehmet Cemal Azmi Bey (d. 1868, Arapkir - ö. 17 Nisan1922, Berlin), Osmanlı devlet adamı. I. Dünya Savaşı sırasında olağanüstü sivil ve askeri yetkilerle Trabzon valisi olarak görev yapan Cemal Azmi; savaştan sonra kurulan mahkeme tarafından Trabzon’da Ermeni kırımı yapmaktan suçlu bulunup idama mahkum edilmiş ve Ermeni komitacıların düzenlediği bir suikast sonucu Berlin'de öldürülmüştür. Tartışmalı bir kişilik olan Cemal Azmi Bey, bir yandan Trabzon valiliği döneminde binlerce Ermenilerin boğulmasindan sorumlu tutulmakta ve "Trabzonin kasapi" olarak anılmakta iken bir yandan da Rus donanmasının şehri bombalamasına karşı durmuş, Türk ordusuna erzak sağlamak ve Türk ahaliyi Ermeni çetelerin saldırılarından korumak için büyük çaba göstermiş bir Ermeni terörü kurbanı olarak görülür. Yaşamı 1868 yılında Arapkir’de dünyaya geldi. Babası defter-i hakani (Tapu dairesi) müdürlerinden Osman Nuri Bey, annesi Gülsüm Hanım’dır. Arapkir’deki ilk tahsilinden sonra öğrenimine İstanbul’da devam etti .1891’de Mülkiye Mektebi’nin yüksek kısmını bitirdi ve öğretmenliğe başladı. Elaziz İdadisi’nde öğretmenlik, Şam Islahhanesi’nde mektep müdürlüğü yaptıktan sonra Suriye Vilayeti maiyet memurluğunda kaymakamlık stajı yaptı. 1896-197 arasında Suşehri , Ustrumca, Avrethisar, Kosova Merkez kazası kaymakamlıklarında bulundu. Kosova Merkez Kazası kaymakamlığı sırasında İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne üye oldu. Ruslar’ın Erzurum'u işgal etmesi üzerine 17 Şubat 1919’da Trabzon’u Rum Metropolit Hrisontos’a teslim ederek şehri terketti, vilayet erkanı ile birlikte o zaman bir ilçe merkezi olan Ordu'ya yerleşti.

Valilik Sonrası

İşgalci İtilaf Devletleri tarafından tutuklanmak isteyince ülkeyi terketti, ailesiyle Berlin’e yerleşti. Berlin’de küçük bir dükkan açarak tütün ticareti ile uğraştı. 21 Mayıs 1919’da sonuçlanan davada suçlu bulunup gıyabında idama mahkum edildi.

Öldürülmesi

Cemal Azmi Bey’in ismi, 1919’da Erivan’da toplanan Batı Ermenileri İkinci Kongresi'nde öldürülmesine karar verilen kişiler arasında yer alıyordu. 17 Nisan 1922’de Berlin’de “Nemesis” adlı Ermeni örgütün fedaileri tarafından İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin ileri gelenlerinden Dr. Bahattin Şakir Bey ile birlikte ailesinin gözüönünde öldürüldü. Mezarı, Berlin Türk Şehitliği’ndedir.

Ölümünden sonra

1926'da Türkiye Cumhuriyeti hükümeti, Ermeni çeteciler tarafından siyasi nedenlerle öldürülenlerin ailelerine yardım etmek için bir yasa çıkardı. Meclisin kabul ettiği listede Talat Paşa, Cemal Paşa, Bahattin Şakir, Cemal Paşa’nın yaveri Süreyya ve Nusret Beyler ve Sait Halim Paşa ile birlikte Cemal Azmi Bey de yer aldı. Ayrıca bakınız *Talat Paşa *Bahattin Şakir

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Duvardaki Kan
2 yıl önce

Mebus) Ayton Sert (Niemeyer) Gökhan Mete (Lepsius) İsmail Hakkı Şen (Cemal Azmi Bey) Yusuf Çetin (Ermeni Çeteci) Coşkun Göğen (Ermeni Çeteci) Tuncer Sevi...
Doktor Nâzım Bey
2 yıl önce

Tehciri ile suçlanan Talat Paşa, Sait Halim Paşa, Bahattin Şakir, Cemal Azmi Bey ve Cemal Paşa'lar’ın; Ermeni suikastçılar tarafından öldürülmesi, kendi...

Doktor Nâzım Bey, 1870, 1926, 26 Ağustos, Ankara, I. Dünya Savaşı, II. Meşrutiyet, Kurtuluş Savaşı, Osmanlı Devleti, Paris, Selanik
Nemesis Operasyonu
6 yıl önce

vardır. 17 Nisan 1922,Berlin: Ailesiyle gezi yapan eski Trabzon Valisi Cemal Azmi, "Teşkilât-ı Mahsusa" nın yaratıcısı Bahattin Şakir ve koruyucusu öldürüldü...
Bahattin Şakir
2 yıl önce

kabul ettiği listede Talat Paşa, Cemâl Paşa, Cemâl Azmi Bey, Cemâl Paşa’nın yaveri Süreyya ve Nusret Beyler ve Sait Halim Paşa ile birlikte Bahattin Şakir...

Bahattin Şakir, 1. Dünya Savaşı, 10 Aralık, 11 Aralık, 17 Nisan, 1874, 1896, 1900, 1905, 1908, 1909
Hafız Mehmet
2 yıl önce

doldurulup Karadeniz'e atıldıklarını gözleriyle gördüğü, Trabzon Valisi Cemal Azmi'yi Talat Paşa'ya şikayet ettiği, ancak şikayetine rağmen Talat Paşa'nın...

Hafız Mehmet, Hafız Mehmet
Megiddo Muharebesi (1918)
2 yıl önce

Fethi (Okyar), Hasan Tahsin (Uzer), Rauf (Orbay), İsmail Canbulat, Cemal Azmi Bey ile Şeyhülislâm Mustafa Hayri Efendi (Ürgüplü)'nin de yer almasını önerdi...
Kudüs Sancağı
6 yıl önce

Bey 1901-02 Osman Kazım Bey 1902-04 Ahmet Reşit Rey 1904-06 Ali Ekrem Bolayır 1906-08 Suphi Bey 1908-09 Nazım Bey 1909-10 Azmi Bey 1910-11 Cevdet Bey...
Amasya Genelgesi
2 yıl önce

devletlerin esiri olduğunu söylemekte ve milleti yine milletin kendisinin azmi ve kararlılığının kurtaracağını söylemektedir. Maddenin yorumu Türk Kurtuluş...

Amasya Genelgesi, 1919, 22 Haziran, Amasya, Fuat Cebesoy, Hilafet, Hüseyin Rauf Orbay, Kazım Karabekir, Kurtuluş Savaşı, Manda, Mustafa Kemal