Türkçe Bilgi: Dünya'ya Yakın Cisim

Dünya'ya Yakın Cisimler (DYC, İng. Near-Earth Objects ya da NEOs), yörüngeleri günberi noktasında Dünya'ya 1,3 AB'den daha yakın olup Dünya'nın çok yakınına gelen gök cisimleridirler. Bunlar birkaç bin Dünya'ya Yakın Asteroid (DYA), Dünya'ya Yakın Kuyruklu yıldız (DYK), bir miktar Güneş etrafında dolanan uzay aracı ve uzayda Dünya'yla çarpışmadan takip edilebilecek büyüklükte meteoritlerden oluşurlar. Makbul olan görüşe göre DYC'lerin geçmişte Dünya'yla çarpışmalarının gezegenimizin jeolojik ve biyolojik tarihinde kayda değer rolü olduğu merkezindedir. Dünya'mıza getireceği tehlikelerin farkına varılmasıyla 1980'lerden beri gittikçe artan ilgiyle bu cisimler izlenmişler, gelebilecek tehlikeleri aktif olarak azaltmak için çözümler aranmaya başlamışlardır. Asteroit olan DYC'lerin (DYA) yörüngeleri 0,983 ila 1,3 AB Güneş'ten uzakta bulunmaktadırlar. Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve başka milletler, şu sıralar Spaceguard adı verilen bir projede DYC'leri bulmak için gökyüzünü taramaktadırlar. 2006'da o tarihe kadar cisimlerin %20'sinin daha bulunamadığı tahmin ediliyordu. Avustralya'daki bir teleskopla göğün şimdiye kadar taranmamış olan neredeyse %30'u kadar bir bölümünü incelemeye başlamak için gayret sarfedilmektedir. Tehlikeli Olabilecek Cisimler (TOC, İng. Potentially Hazardous Object (PHO)) de (2008 sonunda) Dünya'ya yakın geçme olasılığı yüksek olduğunu gösteren parametrelerle tanımlanır. Bilhassa Dünya'yla En Az Yörünge Kesişme Uzaklığı (DEAYKU) (İng. Earth Minimum Orbit Intersection Distance ya da kısaca MOID) 0,05 AB'ni geçmeyen ve mutlak kadri en az 22.0 olan cisimler, TOC sayılırlar. Başka bir deyişle Dünya'ya 0,05 AB (neredeyse 7,480,000km)'den daha yakın gelemeyen ya da çapı 150 m'den az (yani %13'lük aklıkla H = 22.0) olan gök cisimleri TOC sayılmazlar. Kimi DYC'lere Dünya'dan uzay araçlarıyla Ay'a gitmek için gerekenden daha düşük bir yolculuk hızıyla erişilebildiğinden fiziksel olarak kolaylıkla incelenebileceğinden bilginler için çok ilgi çekicidirler. Bu özel konumlarını Dünya'ya göre düşük olan hız ΔV ve çekimlerinden dolayı tutmakta olup doğrudan jeokimyasal ve astronomik araştırmalar için ilginç görülen bilimsel imkanlar verdirler ve insanlığın yararlanabileceği dünyadışı malzemeler için potansiyel ekonomik kaynaktırlar. Bu, onları araştırmak için çekici bir hedef konumuna getirmektedir. 2008 sonuna kadar iki DYC'e uzay araçlarıyla gidilmiştir: * NASA'nın Near Earth Asteroid Rendezvous uzay aracıyla 433 Eros'a, * JAXA'nın Hayabusa uçuşuyla 25143 Itokawa'ya. DYC'lerin tür ve boyutlarına göre sınıflandırılması * Gök taşları * Asteroitler * Kuyruklu yıldızlar Dünya'ya Yakın Meteorlar Dünya'ya Yakın Meteorlar, Dünya yörüngesine yakın geçen ve çapları 50 metrenin altında olan cisimlerdir. Dünya'ya Yakın Asteroitler Bunlar Dünya'ya yakın, Güneş'e fazla yaklaşmadığından hiç buharlaşmayan ve çapları 50 metreyi geçen cisimlerdir. 2008 sonuna kadar 5.490 adet çapları 32km'ye kadar olan Dünya'ya Yakın Asteroit (DYA) bilinmekteydi (1036 Ganymed). Çapı 1km'yi geçen DYA'lerin sayısı 500-1000 olarak tahmin edilmektedir. DYA'lerin bileşimleri ana asteroit kuşağınınkilere benzer olup değişik asteroit tayf tiplerini kapsarlar. DYC'ler, yörüngelerinde ancak birkaç milyon yıl kalırlar. Sonunda hepsi yörünge yüksekliğini kaybedip Güneş'e yaklaşıp ya iç gezegenlere çarparak yok olurlar, ya da gezegenlerin yakınından geçerken hız alıp Güneş Sistemi'ni terk ederler. Yörüngelerinde kalma süreleri Güneş Sistemi'nin yaşına kıyasla az olunca Dünya'ya yakın asteroitlerin varlığı, ancak devamlı olarak başka yerlerden gelerek kendilerini yenilenmeleriyle açıklanabilir. Dünya yakınlarına yeni olarak gelen bu asteoritlerin kaynağı, Jüpiter'le yörüngesel rezonansa gelip ana asteroit kuşağından İç Güneş Sistemi'ne naklolunan asteroitler görülür. Asteroit kuşağının Kirkwood bölümleri olarak bilinen ve resonanslar sonucu başka yörüngelerde dönmeye başlayan asteroitlerin geride bıraktığı aralıklar, bu yenilemeye işaret eder. Başka asteroitler, Yarkovsky etkisiyle bu resonans yerlerine göç ederek DYC'lerin devamlı olarak ikmalini sağlarlar. Az sayıda DYC, buharlaşan maddelerini kaybederek sönmüş kuyruklu yıldızlardır. Bunun dışında sönük bir kuyruğu olmakla bir asteroit, zorunlu olarak Dünya'ya yakın kuyruklu yıldız olarak sınıflandırılmaz. Bu da DYA ve DYK arası sınırları belirsizleştirir. Sözkonusu DYC'ler, muhtemelen Neptün'ün ötesindeki bir kuyruklu yıldız deposu olan Kuiper kuşağı'ndan gelmektedirler. Geriye kalan DYA'lerse gerçek asteroite benzemekte olup Jüpiter'in çekimiyle Asteroit kuşağı'ndan fırlatılmaktadırlar.

Dünya'ya Yakın Asteroitler

i oluşturan üç sınıf vardır daha yakın ve enötesi Dünya'nın enberisinden (0,983 AB) daha yakın olmasıyla genelde Dünya yörüngesiyle Güneş arasında bulunan Atenler * Ortalama yörüngesel yarıçapları Dünya'nınkinden büyük olan ve enberileri Dünya'nın enötesinden (1,017 AB) daha az olan Apollolar * Ortalama yörüngesel yarıçapları Dünya'yla Mars arasında olan ve enberi noktaları Dünya'nın yörüngesinin biraz dışında (1,017 - 1,3 AB) olan Amorlar. Amorlar çoğu zaman Mars'ın yörüngesinden geçerlerse de Dünya'nın yörüngesinden geçmezler. Birçok Atenler ve bütün Apollolar Dünya'nın yörüngesiyle kesişen yörüngeleri olup şimdiki yörüngeleriyle Dünya'ya çarpabilecek bir tehdit oluşturular. Amorların yörüngeleri Dünya'nın yörüngesiyle kesişmediklerinden doğrudan bir tehdit sayılmazlar. Fakat yörüngeleri ileride Dünya'nın yörüngesini keser olabilir. Ayrıca bazen Arcuna asteroit sınıflaması, Dünya'ya aşırı derecede yaklaşan yörüngeleri olan asteroitler için kullanılmaktadır. Dünya'ya Yakın Kuyruklu Yıldızlar 2008 Mayıs'ı itibariyle 5.474 DYC keşfedilmiştir. Bunların 65'i Dünya'ya yakın kuyruklu yıldızdır. Şimdiye kadar Dünya'nın tarihinde bir kuyruklu yıldızla çarpıştığı bilinmemektedir. = Dünya'ya Yakın Cisimlerin Tehdidi = Çarpışma oranı Çapları 5-10 metre arası olan cisimler, atmosferimize ortalama yılda bir kez Hiroshima'ya atılmış olan atom bombasının olan 15 kiloton TNT'nin enerjisiyle çarparlar. Bu cisimler normalde üst atmosferde patlarken çoğu ya da bütün katı maddeler buharlaşırlar. Çapları 50 metreyi bulan cisimler Dünya'ya oralamada bir milyon yılda iki kez çarparak Tunguska'da 1908'de gözlenene benzer şiddette patlamalara neden olurlar.

1908 Tunguska Olayı

30 Haziran 1908'de bir taşsıl gök taşının oluşturduğu Tunguska patlaması, 10 megaton TNT şiddetindeydi. Patlama, yerin 8.5km üstünde meydana geldi. Patlamaya neden olan cismin çapı, 45-70 metre olarak tahmin ediliyor.

2002 Doğu Akdeniz Olayı

6 Haziran 2002'de çapı 10 metre olarak tahmin edilen bir cisim Dünya'yla çarpıştı. Çarpışma Akdeniz üzerinde Yunanistan'la Libya arasında takriben 34°K 21°D koordinatlarında vuku buldu ve cisim havada patladı. Sesberi ölçümleriyle yapılan tahminlerle patlamayla açığa çıkan enerji 26 kiloton TNT'yle küçük bir nükleer silahın patlamasıyla karşılaştırılacak kadardı.

2008 Sudan Olayı

5 Ekim 2008 günü bilginler, o gece ilk kez gözetledikleri Dünya'ya yakın bir cisim olan 2008 TC₃'ün 6 Ekim günü 0245 EEZ (mahalli saatle 05:46'da) Sudan üzerinde patlayacağını hesapladılar. Asteroit önceden tahmin edildiği gibi geldi. Dünya'yla çarpışması haber verilip hesaplandığı üzere çarpan bu asteroit, bilim tarihinde bir ilktir. Yakın ıskalar 10 Ağustos 1972'de 1972 Büyük Gündüz Ateş Topu olarak sonraları anılacak olan bir meteora Kayalık Dağlar üzerinde kuzeye doğru giderken A.B.D.'in güneybatısından Kanada'ya kadar birçok kişi şahit oldu. Yeryüzünün 34km üstünden geçmiş olan bu gök taşı, Dünya'yı sıyırarak geçen göktaşı olarak adlandırılmıştı. Wyoming'de Büyük Teton Milli Parkı'nda bir turist tarafınden bu gök cismi, 8mm'lik renkli film olarak kaydedilmişti. 23 Mart 1989'da 300 metre çapındaki Apollo asteroiti 4851 Asklepius (1989 FC), Dünya'yı 700.000km uzaktan geçerek ıskaladı. Geçtiği noktadan Dünya tam altı saat önce geçmişti. Eğer bu asteroit altı saat önce oradan geçseydi Çar Bombası'ndan 1000 kere daha şiddetli, Dünya tarihinin de en büyük patlaması olurdu. Bu cisim geniş yankılar yaparak ilk hesapların Dünya'nın 64.000km yakından geçeceğini tahmin ettiğinden dikkati çok çekmişti. Bu hesaplardaki hatalardan dolayı Dünya'yla çarpışması daha olası görünüyordu. 18 Mart 2004'te LİNEAR, 30 metre çapında bir 2004 FH asteroidinin Dünya'nın ancak 42.600km yakınından geçeceğini haber verdi ki bu uzaklık, Dünya Ay uzaklığının onda biri kadardır ve bugüne kadar hesaplanmış en yakın ıskadır. Tahminlere göre benzer asteroitler her iki yılda bir bu kadar yaklaşmaktadır. 31 Mart 2004'te 2004 FH'dan iki hafta sonra 2004 FU₁₆₂ yeni bir en yakın rekoru kırardı ve Dünya'nın yalnızca 6.500km yakınından (Dünya Ay arasının 60'ta biri uzaklığında) geçti. 6 metre çapıyla çok küçük olduğundan FU₁₆₂, Dünya'ya en yakın noktasına varmadan ancak birkaç saat önce tespit edildi. Dünya'yla çarpışsaydı muhtemelen zararsızca atmosferde parçalara ayrılacaktı. Gelecek çarpışmalar Birkaç yanlış alarm verilmiş olmasına rağmen kimi asteroitler, Dünya için bir tehdit olarak görülmektedir. Asteroit 1950 DA, 1950'deki keşfinden sonra yeteri kadar rasat yapılmamış olmasından dolayı yörüngesi hesaplanamadı ve pozisyonu kaybedildi. Aynı cisim 31 Aralık 2000'de tekrar keşfedildi. Dünya'ya çok yakın yaklaşacağı hesaplanan 16 Mart 2880'de çarpma ihtimali 1:300 olarak tespit edildi. Çapı 1km cıvarında olan bu cismen çarpma ihtimali, şimdiyle 2880 tarihine kadar Dünya yakınından geçecek olan bütün büyük cisimlerin çarpma ihtimalleri toplamından %50 fazladır. = Tehdidi azaltıcı projeler = Astronomlar DYC'leri tespit için araştırmalar yapmışlardır. En iyi bilinen araştırma, 1996'da LİNEAR'dır. 2004'de kadar 10.000'lerce cisim keşfeden LİNEAR'la o tarihe kadar bulunan cisimlerin %65'i bulunmuştu . LİNEAR, Yeni Meksika'da bulunan iki 1 metre ve bir yarım metre çaplı teleskopla çalışmaktadır. Arizona'da Kitt Peak Rasathanesi'nde bulunan ve otomatik olarak hedef alma, görüntüleme ve analiz özelliklerine sahip 90cm çaplı bir teleskobu kullanan Spacewatch (uzay gözleme projesi) ise gökleri davetsiz misafirleri bulmak üzere tarar. Bu proje 1980'de Tucson'daki Arizona Üniversitesi'nde bulunan Lunar and Plantary Laboratory'de çalışan Tom Gehrels ve Dr. Robert S. McMillan tarafından başlatıldı ve şimdi Dr. McMillan tarafından yürütülmektedir. Spacewatch projesi için bugün 1,8 metre çapında ve Kitt Peak'de bulunan bir teleskop kullanılmaktadır. Bu ve elektronik görüntüleme sistemiyle çok daha büyük bir seçiciliği bulunan 90cm'lik teleskopla gökyüzünde DYC'ler gözlenmektedir. Diğer DYC izleme projeleriyse Dünya'ya Yakın Asteroit İzleme (DYAİ, İng. Near-Earth Asteroid Tracking (NEAT)), Lowell Rasathanesi Dünya'ya Yakın Cisim Araması (LRDYCA, İng. Lowell Observatory Near-Earth-Object Search (LONEOS), Katalina Gök Araştırması (İng. Catalina Sky Survey), Campo Imperetore Dünya'ya Yakın Cisimler Araştırması (CİDYCA, İng. Campo Imperatore Near-Earth Objects Survey (CINEOS), Japon Uzay Koruma Birliği (İng. Japanese Spaceguard Association) ve Asiago-DLR Asteroit Araştırması (İng. Asiago-DLR Asteroid Survey'dir. "Spaceguard", gevşek olarak birbirine bağlı bu projelerin genel adıdır. Bunlardan kimileri NASA'dan Kongre'nin DYA'lerin %90'ını 2008'e kadar saptama görevini yerine getirebilmek için destek almaktadırlar. 2003'te NASA'nın bir incelemesi, bu programı izlemeyecek olan yeni bir program için 250-450 milyon Amerikan doları ayırmayı ve bununla 2028'e kadar çapı en az 140 metre olan DYC'lerin %90'ını tespit etmeyi hedeflemektedir. = Çarpma hesabı hata modeli = DYC'lerin çarpma tahminleri çoğu zaman Dünya haberlerinde dikkati çeker. Bunu izleyen gözlemler, genelde çarpma ihtimalinin arttığını gösterirler. Daha sonraki gözlemlerse çarpışma olmayacağı sonucuna götürür. Bu hata modelinin sebebi sağdaki diyagramda elipslere gösterilmektedir. Bu elipsler Dünya'ya en yakın noktasına gelen cismin o konumda olası pozisyonunu göstermektedir. Başta henüz birkaç gözlem yapılmış olduğundan hata elipsi çok büyük olup Dünya'yı da kapsamaktadır. Bunun sonucunda sıfırın üstünde fakat küçük bir çarpışma ihtimali hesaplanmaktadır. Daha sonraki gözlemlerle elips küçülmesine rağmen hala Dünya'yı içermektedir. Bu da cismin Dünya'ya çarpma ihtimalini artık Dünya küçülmüş elipsin içinde daha büyük bir yer kapladığından artmış olur. Sonunda da (çoğu zaman radar gözlemler veya daha önce çekilmiş bir kayıtta aynı cisme rastlanmasıyla) daha da fazla gözlem verisi elde edildiğinden çarpma ihtimali elipsi daha da küçülür ve Dünya'yı artık içermemektedir. Bunun sonucunda da Dünya'yla çarpışma ihtimali sıfıra inmiş olur. Dünya'ya yakın cisimlerin sayısı 2008 Mayıs'ına kadar 5.474 DYC keşfedilmişti. Bunların 65'i DYK ve 5.409'u DYA'tir. DYA'ların 453'ü Aten asteroidi, 2.053'ü Amor asteroidi ve 2.894'ü Apollo asteroidi'dirler. Tehlikeli Olabilecek Cisim (TOC) olarak sınıflandırılan DYC sayısı 943'tür. Şu sırada 138 TOC'un ve 743 DYC'in mutlak kadri 17,75 ya da daha parlaktır. Bu da kabaca en az 1 km'lik bir çapa karşılıktır. Çapları en az 1km olan cisimlerin Dünya'ya çarpma oranı bir milyon yılda iki olarak tahmin edilmektedir. Bu oranın önümüzdeki 1 milyar yıl devam etmesi durumunda bu zaman aşımında bu sınıfa dahil olup sonuçta Dünya'ya çarpacak cisimlerin sayısı en az 2.000'dir. Fakat bu çarpacak cisimlerin çoğunluğu daha Mars ve Jüpiter arasında dolandıklarında şimdilik TOC olarak sınıflandırılmamışlardır. Sonuçta yörüngeleri değişecek ve DYC olacaklardır. Cisimler ortalamada birkaç milyon yıl DYC olarak kalıp sonunda Güneş'e veya küçük bir ihtimalle bir gezegene çarpar ya da Güneş Sistemi'nden dışarıya fırlatılırlar. 2008 Kasım itibariyle 191 DYA, NASA sitesinin çarpışma riski sahifesinde bulunmaktaydı. Riskin tahmini Çarpma tehlikesini sınıflandırmak için iki tasarı vardır: * Basit Torino ölçeği ve * Daha karışık olan Palerma Teknik Çarpma Tehlikesi Ölçeği (Palermo Technical Impact Hazard Scale). Palermo ölçeğinde E megaton TNT'yi geçen bir enerjiyle beklenen çarpışmalar için kullanılan yıllık geri plan frekansı şu formülle hesaplanmaktadır: :

f_B = 0.03E^ \;

Mesela bu formül, şimdiyle gelecek çarpışmaya kadar geçen zamanda 1 megatonu geçen çarpışmalar için beklenen değerin 33 yıl ve çarpışma olursa bunun 2,4 Mt'u aşma ihtimalinin %50 olduğu hesaplanmaktadır. Bu formül belli bir E enerji spektrumu için geçerlidir. Fakat Palermo ölçeğinin dayandığı makaleinin yayımlandığı 2002'de yayımlanmış başka bir makalede farklı sabitler içeren bir üslü yasayı bulmuştur: :

f_B = 0.00737 E^ \;

Bu formül belirli bir E değeri için hatırı sayılır ölçüde daha düşük oranlar vermekterdir. Mesela patlama enerjisi 10 megatonu geçen (Tunguska patlaması gibi) bolitler için bu formülle hesaplanan oran, 210 yılda bir patlama yerine bin yılda birdir. Formülü ortaya koyan yazarlar, nispeten büyük bir belirsizliği olduğunu (10 Mt için 400 ila 1800 yılda bir) ifade etmekte, kısmen hesaplarında kullandıkları atmosfere çarpan cisimlerin enerjilerin hesaplamadaki güçlükten kaynaklandığını ifade etmektedirler. 25 Aralık 2004'te bir küçük gezegen olan 2004 MN₄'e bugüne kadar verilen en büyük değer olan Torino ölçeğinde 4 derecesi verilmişti. 27 Aralık 2004'te Dünya'ya çarpma ihtimali 13 Nisan 2029 için %2,7 olarak saptanmıştı. Fakat 28 Aralık 2004'te 2029 için çarpma riski sıfıra düştü. Fakat bir rezonans dünüş ihtimalinden dolayı bu asteroit için hesaplanan Torino değerlendirmesi, 2036 Nisan'ındaki bir çarpışma için 2005 başında 4'e yükseldiyse de 2006 Ağustos'unda peyderpey 0'a (sıfır) indi. 2006 Ağustos'undaki Palermo ratingi -2,25'tir. Şu anda Palermo ölçeği değeri sıfırdan büyük olan tek bilinen DYO 1950 DA'dur. Bu cismin 2880'de Dünya'ya çok yakın geçeceği ya da çarpacağı (p ≤ 0,003) beklenmektedir. Dönüş ekseninin yönelmesine göre ya Dünya'yı birkaç on milyon kilometre uzaktan ıskalayacak, ya da 1:300 oranında bir ihtimalle Dünya'ya çarpacaktır. Fakat insanlığa 29075) 1950 DA'nın yörünge hesaplarını daha iyi yapmak ve tehlikeyi gerekirse bertaraf etmek için 8 yüzyıldan fazla bir süre kalmaktadır. 2007 TU₂₄ Apollo asteroidi Dünya'ya 29 Ocak 2008'de 1,4 AU ya da 450.000km'den geçti. Tahmin edilen çapı 300-600 metredir. Bu geçiş, 2027'ye kadar Dünya'ya en yakın geçen DYC olabilir. NASA devamlı güncelleştirdiği ve önümüzdeki 100 yılda kayda değer DYC tehlikelerini içeren bir web sahifesi vardır. Bu sahifede (neredeyse) bütün cisimlerin sonunda daha kesin tahminlere imkan veren yeni bilgiler alındıkça bu listeden tekrar çıkmaları pek muhtemeldir. (Sahife 1950 DA'i en az 800 yıl Dünya'ya çarpmayacağı sanıldığından içermemektedir.) Uzaydan yapılan keşifler 8 Kasım 2007'de Amerika Birleşik Devletleri Bilim ve Teknoloji Parlamente Komitesi'nin (United States House Committee on Science and Technology) Subcommittee on Space and Aeronautics adlı uzay ve havacılıkla ilgili alt komitesi, NASA'nın DYC'leri Araştırma Programı statüsünü tespit etmek üzere bir soruşturma açtı. Geniş Açılı Kızılötesi Araştırma Kaşifi'nin (Wide-field Infrared Survey Explorer ya da WISE) kullanılması, NASA yetkililerince teklif edildi. WISE, kızılötesinde gökyüzünü çok yüksek hassasiyetle tarayacaktır. Güneş ışınlarını yutan asteroitler kızılötesinde incelenebilmektedir. NASA yetkilileri komiteye yetkililerine NASA'nın WISE'i bilimsel hedeflerinin yanı sıra DYC'leri tespit etmek için kullanacakların söylediler. WISE'in bir yıllık misyonunda ilgi duyulan DYC'lerin yaklaşık %2'sini ya da 400 DYC'yi tespit etmesi beklenmektedir. Ayrıca bakınız * 6Q0B44E * Asteroitleri saptırma stratejileri * Patlayıcı göktaşları * J002E3 * Uzay çöpü * Tunguska olayı

Kaynaklar

Vikipedi

Dünya'ya Yakın Cisim

Dünya'ya Yakın Asteroitler

1908 Tunguska Olayı

2002 Doğu Akdeniz Olayı

2008 Sudan Olayı

Kaynaklar

Kaynaklar

Dünya'ya Yakın Cisim Resimleri

Dünya'ya Yakın Cisim

Neptün ötesi cisim

Tehlikeli Olabilecek Cisim

Güneş Sistemi'ndeki cisimlerin listesi

Astronomik cisim

Spaceguard

Doğal uydu

Dağınık disk

Dünya'ya Yakın Cisim

Dünya'ya Yakın Cisim Hakkında Detaylı Bilgi

Dünya'ya Yakın Asteroitler

1908 Tunguska Olayı

2002 Doğu Akdeniz Olayı

2008 Sudan Olayı

Kaynaklar

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Dünya'ya Yakın Cisim Resimleri

Okuma Önerileri

Dünya'ya Yakın Cisim

Neptün ötesi cisim

Tehlikeli Olabilecek Cisim

Güneş Sistemi'ndeki cisimlerin listesi

Astronomik cisim

Spaceguard

Doğal uydu

Dağınık disk