Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Nosql (Kavram)

Kısaca: NoSQL, klasik ilişkisel veritabanı yönetim sistemlerinden (İVTYS) bir şekilde farklı olan veritabanı yönetim sistemleri için kullanılan bir kavramdır. ...devamı ☟

NoSQL, klasik ilişkisel veritabanı yönetim sistemlerinden (İVTYS) bir şekilde farklı olan veritabanı yönetim sistemleri için kullanılan bir kavramdır. Bu veri depolarının sabit tabela düzenlerine ihtiyaçları olmayabilir, alışılagelmiş join işlemleri kullanılmaz, tipik olarak yatay ölçeklemeye gidilir. Akademisyenlerce ve makalelerde tipik olarak böyle veri depolarına yapılanmış bellek (structured storage) denir. Bu kavram klasik ilişkisel veritabanlarını altküme olarak görür. Tarihçesi NoSQL kavramı 1998'de çıkarılan SQL arayüzü olmayan hafif bir açık kaynak ilişkisel veritabanı. Tasarımcısı Carlo Strozzi, NoSQL hareketi "ilişkisel modelden tamamen ayrılırken ona bundan dolayı daha uygun olarak ilişkisel olmayan anlamında 'NoREL' (İng. no relation) veya benzeri bir ad vermek gerektiğini ileri sürer." Rackspace'ın bir çalışanı olan Eric Evans, NoSQL kavramını Last.fm'den Johan Oskarsson açık kaynak dağıtık veritabanlarının görüşüleceği bir toplantı planlamak istediğinde 2009 başında tekrar kullanmaya başlandı. Bu adla artan sayıda ortaya çıkan ve ilişkisel olmayan ve çoğu zaman ACID garantisini vermeyi amaçlamayan dağıtık veri depolarına damgasını vurmak istemişti. ACID, IBM DB2, MySQL, Microsoft SQL Server, PostgreSQL, Oracle İVTYS, Informix gibi klasik ilişkisel veritabanı sistemlerinde sağlanan temel özelliklerdendir.) 2009'da Atlanta'daki "no:sql(east)" konferansının NoSQL tartışması üzerinde derin etkileri oldu. Kendisini "ilişkisel olmayan veri depolarıyla ilgili bir konferansı" olarak görmekte olan ve sloganı eğlenceyi seç, ilişkisel=yanlış; olan gerçek Dünya'dan faydalan (İng. "select fun, profit from real_world where ilişkisel=false;") olan bu konferansın NoSQL tartışmasına etkisi olmuştur. Böylece "NoSQL" 'in en genel yorumu, anlamı anti-İVTYS olmayıp anahtar-değer depoları, belge veritabanları ve Graph veritabanlarının kullanımının altını çizmesine rağmen "ilişkisel olmayan"'dır . Mimarisi Tipik modern ilişkisel veritabanları çok sayıda belgeyi indeksleme, yoğun trafiği olan sunan Web sayfalarında ve streaming medya sağlama gibi kimi yoğun veri uygulamalarında yetersiz edim göstermişlerdir. Tipik İVTYS uygulamaları ya küçük fakat sıkça oku/yaz işlemleri ya da ender yazaz büyük komut listesi komut liste (İng. batch) hareketleri (işlemleri) ayarlanır. Diğer taraftan NoSQL, yoğun oku/yaz hizmeti verir. Facebook'un gelen postaları arama için 50 TB ve eBay'in bütün verileri için 2 PB. NoSQL mimarileri çoğu zaman sonunda tutarlı (İng. eventual consistency) veya tek veri maddesiyle sınırlı işlemlerde zayıf tutarlılık garantisi verir. Fakat kimi sistemler, yardımcı özel yazılım tabakası ekleyerek bazı oluşumlarda tam ACID garantisi verirler(mesela CloudTPS). Sütun depoları için şipşak yalıtım sağlayan iki sistem geliştirilmiştir. Bunlar Google'un BigTable'e dayanan Percolator sistemi ve Waterloo Üniversitesi'nde HBase için geliştirilmiş hareketsel sistem (İng. transactional system). Ayrı ayrı geliştirilmiş bu sistemler, benzer kavramlar şipşak yalıtım kullanarak veri yönetimi için ekstra işlemlere, ara yazılım yerleştirmesi (İng. middleware system deployment) veya ara yazılım tabakasından kaynaklanan bakıma gerek duymadan altındaki sütun deposu için garantili çok satırlı dağıtık ACID işlemleri sağlar. Birçok NoSQL sistemi, verilerin farklı sunucularda yedeklemesini yapan dağıtık mimariyi kullanır. Bu saklamalar genelde dağıtık hash çizelgeleri ile yapılır. Böylece sistem kolayca yeni sunucular eklenerek büyütülebilir ve bir sunucunun arızalanmasına katlanılabilir. Kimi NoSQL savunucuları birleşik dizinler (İng. associative array) veya anahtar-değer çiftleri gibi çok basit arayüzlerine ağırlık verir. Doğal XML veritabanları gibi diğer sistemler XQuery standardını destekler. CloudTPS gibi daha yeni sistemler ayrıca join sorgulamalarını da içermektedir. Sınıflandırma NoSQL uygulamalarını yapılışlarına göre sınıflamak mümkündür:

Döküman tabanlı

Çizelge

Anahtar-değer deposu

Anahtar-değer depoları düzeni olmayan veri depoları olup uygulamaların verilerini saklamaya yararlar. Veri alışılageldiği şekilde seçilen programlama dilinin veri türünde veya bir nesnede saklanır. Böyece sabit bir veri modeline gerek yoktur. Şu türler vardır:

Sonunda tutarlı anahtar-değer deposu

* Cassandra * Dynamo * Hibari * Project Voldemort * Riak

Aşamalı anahtar-değer deposu

* GT.M * GlobalsDB

Konuklanmış hizmetler (İng. hosted services)

* Freebase Anahtar-değer RAM'da ön bellekte * Citrusleaf veritabanı * memcached * Oracle Coherence * Redis * Tuple space * Velocity

Paxos algoritmasını uygulayan anahtar-değer depoları

* Keyspace

Diskte anahtar-değer depoları

* BigTable * CDB * Citrusleaf veritabanı * Dynomite * Keyspace * membase * Memcachedb * Redis * Tokyo Cabinet * TreapDB * Tuple space

Çoklu değer veritabanları

* Extensible Storage Engine (ESE/NT) * OpenQM * Revelation Software'in OpenInsight'ı * Rocket U2

Nesnel veritabanları

* db4o * GemStone/S * InterSystems Caché * JADE * Objectivity/DB * ObjectStore * Versant Object veritabanı * ZODB Kerte anahtar-değer deposu * Berkeley DB * IBM Informix C-ISAM * Memcachedb * NMDB

Çizelge

halinde * BigTable * Hbase * Hypertable * Mnesia

Değişkenler grubu deposu

* Apache River Ayrıca bakınız * CAP kuramı * Nesnel veritabanı yönetim sistemlerinin listesi * Nesnel veritabanı yönetim sistemlerinin karşılaştırması * Yapılandırılmış depolama yazılımlarının karşılaştırması * Yönlü arama (İng. faceted search) * Triplestore Dış bağlantılar * [1] on NoSQL Data Stores Section * NoSQL User Group on LinkedIn * nosql-discussion on Google Groups * nosqldatabases.com * myNoSQL: news, articles ve links about NoSQL * nosql-databases.org * computerworld.com : No to SQL? Anti-veritabanı movement gains steam * Is Microsoft Feeling the "NoSQL" Heat? * Information Week "The NoSQL Alternative" * How RDF veritabanları Differ from Other NoSQL Solutions * CouchOne * NoSql Tapes

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.