A. Tanım
B. Tarihi GelişimiSağlık Memuru : Koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinde birey, aile ve topluma sunulacak sağlık bakımını yeterli ve nitelikli bir biçimde uygulamak üzere gerekli mesleki bilgi ve davranışı kazanmış sağlık elemanıdır.
1- Cumhuriyet Öncesi Dönem : Sultan Abdülmecit zamanında 1845 yılında Askeri Tıp Okulu`nda hekimlerden ayrı olarak 2 yıllık kurslarla kan alma, sülük yapıştırma, hacamat çekme, çiçek aşısı uygulama, yakı yakma, yaralara bakım vermek amacıyla eğitilen "Küçük Cerrahlar"ortaya çıkmıştır. Yine 1899`da Tıp Okulu içinde, ülkenin her tarafında çocuklara çiçek aşısı uygulamakla görevlendirilmek üzere aşı memuru yetiştirmek amacıyla aşı okulu açılmıştır.1910 yılında Dr.Besim ÖMER Paşa`nın girişimiyle İstanbul`da açılan Sağlık Okulu`nda çiçek aşısı uygulamak ve bulaşıcı hastalıklarla mücadele etmek amacıyla erkek ve kadın "Küçük sağlık memurları" yetiştirilmiştir.
2- Cumhuriyet Dönemi: 3 Mayıs 1920 Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı kurulmuş ve 1924 yılında Sağlık ve Sosyal İşlerde özellikle Bulaşıcı Hastalıklarla savaşta hükümet hekimlerine yardımcı olmak ve aşı uygulamakla görevli "Küçük Sıhhat Memurları" yetiştirmek üzere İstanbul ve Sivas`ta Küçük Sıhhat Memurları Mektebi adı verilen ve öğrenim süresi 2 yıl olan iki okul açıldı. Sağlık Memurlarının sayıca yetersiz olmaları nedeniyle 1937 yılından itibaren köyün su, hela, ahır, hamam, vb. yerlerine; sıhhileştirmek, ölüm, doğum ve bulaşıcı hastalıkları bildirmek, ilk yardım, başı boş köpeklerin öldürülmesi, köyde hamam mezarlık ve çocuk bahçesi yaptırma gibi hizmetleri yürütmek üzere 6 aylık kurslarla "Köy Sağlık Koruyucuları" yetiştirilmiştir.
3-Sağlık Kolejlerinin Kurulduğu Dönem : 1961-1962 ders yılında Sağlık memuru ve Hemşire yetiştiren okulların adı Sağlık Koleji olarak değiştirilmiş. Öğrenim süresi 4 yıla çıkarılmış. 1969 yılında bazı Sağlık memurluğu bölümlerinde laboratuvar, röntgen, çevre sağlığı teknisyeni yetiştirmek üzere başka alanlarda eğitim- öğretim sürdürülmüş ve bu alanlardan mezun olanlara da Sağlık Memuru ünvanı verilmiştir. 1976 yılında da Sağlık Kolejleri 4 yıllık lise eğitimi veren Sağlık Meslek Liselerine dönüştürülmüştür. 1980`li yılların sonuna doğru LİMME Programı doğrultusunda lise üzerine bir yıllık süreli kurs programı ile Sağlık Memuru yetiştirilmiştir.
4-Sağlık Memurluğunda Üniversite Eğitiminin Başlatılması: Sağlık Memurluğunun ön lisans eğitimi 1994 yılında Trakya Üniversitesi Kırklareli Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu " Sağlık Teknikerliği Programının " açılmasıyla başlamış. Sağlık Bakanlığı - YÖK arasında yapılan Protokol doğrultusunda; 1995 - 1996 eğitim - öğretim yılında Sağlık Yüksekokullarına dönüştürülerek, Sağlık Memurluğu bölümleri de lisans eğitimine başlamıştır. Halen 19 Üniversite de Sağlık Yüksekokulları bünyesinde Sağlık Memurluğu bölümleri eğitim - öğretimini sürdürmektedir. Bu meslekteki erkeklerin son yıllarda da geçmişte olduğu gibi toplumda kabul görmemeleri, kadın meslektaşları tarafından desteklenmemeleri, Jinekoloji ve çocuk klinikleri ile bazı özel alanlarda çalışmalarıyla ilgili sıkıntılarının varlığı bilinmektedir.
Kaynak: İnönü Üniversitesi MSYO
SAÄLIK HİZMETLERİNİN GELİŞMESİ
Vatanımızın, Milletimizin varolup-olmamak ve ölüm-kalım mücadelesi, Kurtuluş Savaşı`nın sürdüğü günlerde; Milletimizi kırıp geçiren salgın hastalıklar (sıtma - verem -Â Â frengi-trahom - cüzzam - şark çıbanı - tifus - tifo - çiçek - kolera - kızıl - kızamık - difteri - veba - dizanteri - menenjit), sefalet ve cehalet`le mücadelenin şart olduğunu gören Gazi Mustafa Kemal`in emirleriyle, İçişleri Bakanlığında bir şube müdürlüğünce yürütülen sağlık hizmetleri yerine Büyük Millet Meclisi Hükümetince, 3 Mayıs 1920`de, Cumhuriyet`ten 3 yıl önce Sağlık Bakanlığı kuruldu. Ulus`ta, Ankara Valiliği`nin küçük bir odasında göreve başlanıldı. Kadrosu 2 kişiydi. Bunlardan biri Büyük Millet Meclisi Hükümeti Sağlık Bakanı Dr.Adnan ADIVAR ve bir sağlık memuru idi .O dönemde yapılan çalışmalar sonucunda; Yurdumuzda 30 hekim, 950 hasta yatağı, 554 sağlık memuru, 136 ebe, 69 hastabakıcı hemşire, 4 eczacı vardı. Bakanlığımızın bütçesi bir milyon TL`dan azdı fakat0 hedefi büyüktü.
Hedef; Gazi Mustafa KEMAL`in ifadesiyle; “Memleketimizin sıhhatini korumak, nüfusu çoğaltmak, bulaşıcı ve salgın hastalıkların tahribine karşı koymak ve bu suretle millet fertlerinin dinç ve çalışmaya kabiliyetli sıhhatli vücutlar halinde yetişmesini temin etmektir”. Yani koruyucu hekimlikti.
İşte günümüzdeki Sağlık Bakanlığı ve devasa sağlık teşkilatı ve hizmetleri, tarih koridorlarındaki ilk ışıkları böylesine imkansızlıklar içerisinde parladı, Bugüne dek sürdü. .... Kaynak: www.un.org.tr
