|harita =
|harita boyut =|harita açıklama = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lat_hem = K |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |lon_hem = D |rakım = |yüzölçümü = |nüfus = - |nüfus yoğunluğu = |nüfus_ref = [1] |nüfus_itibariyle = 2000 |alan kodu =0464 |posta kodu = 53400 |bölge = Karadeniz |il = Rize |ilçe = Ardeşen
|Köy Muhtarı =Kazım Şişmanlar
|websitesi = http://www.oceli.com
Yeniyol, Rize ilinin Ardeşen ilçesine bağlı eski adı OCE olan bir köydür.
Tarihi
Tarihi verilere göre, 1502-1509 tarihlerinde dedelerimiz anayurtları olan Orta Asya`dan göç ederek, Anadolu`da Horasan-Hasankale`nin Yeşinel beldesine yerleşirler. Molla Selim oğlu Kulaziz Ağa, çetin yollardan Üsküt Dağı`nı aşarak, Hemşin ilçesinin on bin köyünden biri olan Zuğa Köyü`ne gelir ve yerleşir. Kendisi yaşlıdır; orada (Zuğa) kardeşlerini (Zekeriya Bey`in dedesini) geride bırakarak, daha iyi bir yöreye yerleşmek ve daha rahat bir yaşam sürdürmek için Zuğa`dan ayrılarak Atina (Pazar)`ya inerler. Ardından Hopa istikametine doğru yönelen beş kardeş, Datin Mehmet, Dagül, Hira Ali, Osman ve Hasan, Ardeşen`den sonra, ışıklı Köyü`nü geçip şimdiki Yeniyol Deresi`nin yukarı doğru sol tarafından, Avcılar (Keriyesi) yolu ile önce Datin Mehmet`in yerleşeceği Öce ye (köy sonradan Öce isminin alacaktır) gelirler. Hira Ali ile kardeşi Osman Kanlıdere`den yukarı, Davran`a çıkarlar ve orada kalırlar. Dagül ile Hasan Viçe (Fındıklı)`ya geçerler. Dagül burada kalırken, Hasan Hopa`ya doğru yola devam eder, ancak kendisinden bir daha haber alınamaz.Dagül hayvancılıkla iştigal etmeyi düşünerek, yaylacıların Fındıklı deresi ve Feriki Yolu ile Pishala ya çıkması ve yerleşmesi işleri ile meşgul olur. Hira Ali ile beraber kalan kardeşi Osman henüz çok gençken ölür. Geriye Zuğa`da kalan kardeşleri Zekeriya Öztürk`ün dedesi İslam hariç, bu yörede üç kardeş kalır. Datin Mehmet Öce`de, Dagül Yaylacılar`da, Hira Ali Davran`da yerleşmeye karar kılarlar. Datin Mehmet köye yerleştiği zaman köy tamamen boş ve kimsesizdir. Aşağı bölge sıtmalıdır, dolayısı ile yukarı köyün (şimdiki Cumhuriyet Mahallesi) şimdiki cami ırmaüını hudut olarak alır ve Çekeloklar`ın zirvesine doğru suyun akışını saptar. Güneydoğu bölgesini hegemonyası altına alır. Camii ve mezarlığı kendi tarafına kurar. Çok eşlidir; çocukları çoktur. Araziye çok bağlıdır. Kendine özel bir konak inşa eder. Yeri Doktor Hasan`ın şimdiki ev yeridir. Bu şekilde hayatına yön verir.
Zuğa`dan, aynı ırktan gelen Hemşinli Şişman Öce`ye yerleşmek ister. Ancak Datin Mehmet`in saptadığı hudut olan, şimdiki cami suyundan öteye geçemez. Dolayısı ile kuzey bölgede ikamet etmeye mecbur olur. Şimdiki küçük öce mevkiinde, hayvancılık için mezra oluştururlar. Oradaki yerleşim normaldir. Köy, muhtarlık olarak Işıklı muhtarı tarafından yönetilmektedir. Küçük Öce mezrasında o dönemde oldukça kalabalık sayıda küçük ve büyük baş hayvan olduğu bilindiğinden ve birilerinin gözü bunu götürmediğinden, Işıklı Köyü`nden bir zat tarafından devletten vergi kaçırıldığı vergi memurlarına ihbar edilir. Vergi memurları anılanmezrayı aniden basmak isterler. Avcılar yolu ile anılan mezraya gidilir; ancak ihbar asılsızdır. Muhtar, bu ihbarı kendisine hayvan ürünleri gitmediği için yaptırmıştır. Vergi memurları daireye geri döndüklerinde, ilgili birim (kaza ve nahiye) amiri söz konusu bölgeye nereden gittiklerini sorar. Bunun üzerine memurlar Avcılar Keriyesi`nden gittiklerini söylerler. Bu nedenle köyün ismi zamanın yetkilileri tarafından kayıtlara Avcılar Keriyesi olarak geçirilir. Bu tarihten sonra da köyün mülki idaresi köy sakinlerine bırakılır. Ancak yasa gereği köyü, seçim ile gelen imam idare eder.
Ayrılan İmam HacI Şahin oğlu, ağaların kasadarlığını (Kavas) yapan zatın babası Şişman Dede`nin torununun isminden kimse bahsetmemiştir, ama geleneklere göre Küçük Öce mezraları ihbar vs. ile tedirgin olunca, ikinci bir mezra kurma gereksinimi duyulur. Datin Mehmet, Fındıklı Meyvalı Köyü`nün üst tarafında, Öce`den yaya yaklaşık otuzbeş saatlik bir mesafede, Papüzen denilen yörede bir mezra arsasına sahip olur; ancak bu arsaya yine Şişman`ı ortak etmez. Ona sadece Tuncalılar`a (Tatoğulları) hudut bir arazide, hem mezra, hem de meşelik oalrak alınan arazinin aşağı kısmından az bir yer gösterir.
Geçim hayvancılıkla olduğu için Şişman Dede Datin Mehmet`e dağlara çıkıp. orada yayla açmayı teklif eder. Datin mehmet kabul etmez; çünkü yıldızları barışık değildir. Şişman cesur ve girişkendir. Çifte taş pınarından başlayarak, şimdiki konak yerlerini (mal yatağı ve ortağı) zaman zaman açarak, bu günkü yaylamız olan Balıklı Yaylası`nı bulur ve kurar. Bu yaylanın üç payından ikisi Şişman`ın, biri Zenimos ve Salınköylüler`in olur. Şişman ile Datin Mehmet`in aralarında bir anlaşmazlık baş göstermiştir. Bu süre içerisinde her ikisininde çocukları olmuş ve belli yaşlara gelmişlerdir. Her biri evlenecek çağdadır ve aile çok kalabalıklaşmıştır. Datin Mehmet, konak harici üç ev daha inşa etmiş, eşlerine ve çocuklarına bu evleri taksim etmiştir. Bu arada DAtin Mehmet`in oğullarından Hasan Hüseyin, Şişman`ın kızı Azize`ye aşkını ilan eder ve kıza gizlice nişan veya söz yüzüğü verir. Anck Şişman, yukarıda bahsi geçen arazi ve diğer anlaşmazlıklar nedeni ile kızı Azize`yi Datin Mehmet`e gelin vermek istemez. Sorun giderek büyür ve Selim Efendi`nin evi ile Hasan Oğullarının evi arasında silahlı çatışma çıkar. Sonuçta ölen ya da yaralanan olmaz. Bu durumu gören Azize, ne babasında, nede yardan vazgeçemeyince, aradaki sorunu çözbilmek için çareyi intihar etmekte bulur. Geceden Masarut Deresi`ne ve orada tespit ettiği büyükçe bir gölün yanında durur. Sevgilisi Hasan Hüseyin`den aldığı yüzüğü taşın üstne koyar, entarisinin içini (koynunu) taş ile doldurup, göle atlamak sureti ile kendine kıyar. Aile kızı aramaya çıkar; cesedi gölün içinde bulurlar. Azize`nin erkek kardeşi olayı Hasan Hüseyin`den saklamak için, cesedi gece yarısı götürüp, şimdi Gurupit Boğazı denilen yerde fener ışığı ile açtığı mezara, sevgilisinin yüzüğünü de göğsünün üstüne koyarak defneder. Ancak defin sırasında fenerin ışığını gören ve yerini tam olarak tespit eden vatandaş Azize`nin sevgilisi Hasan Hüseyin`e bu yeri tarif eder. Hasan Hüseyin mezarı açar, son olarak sevgilisini görür ve yüzüğü geri alır.
Bu hadise üzerine akrabalar arasında kaçınılmaz bir savaş gündeme gelir. BU nedenle taraftar toplamak gerekmektedir. Datin Mehmet yaylacılardaki kardeşi Dagül`ü köye yanına çağırsa da, Dagül ikna olup gelmez; gelmemekte de direnir. Öte yandan Davran da oturan Hira Ali, yaylaya ortak oalcağı için Şişman`ın karşısına çıkmaz istemez ve bu nedenle Datin Mehmet`in yanına gelip, taraf olmaz.
Şişman da bış burmaz, o da gider, Zenimos köyü`ne yerleşen kardeşi Memiş`i getirir. Ancak kendisine destekçi olması için ona araziden pay vermeye kıyamaz; şimdiki cami tarafı olan kinar payı verir. Datin Mehmet`te kendisine destekçi olarak Zenimos`ta oturan, kendisiyle herhangi bir akrabalığı bulunmayan Akup`u getirir. Akuo Zenimos`un yerlisi Dali Mehmet oğullarından bıkmıştır; bu nedenle memnuniyetle gelir. Datin Mehmet kan kardeşi ilan ettiği Akup`u arazisinin orta yerinden bir mülk verir.
Yapılan bütün hazırlıklara karşın, Datin Mehmet ile Şişman arasında sonunda barış sağlanır. İlk şimdiki camii lojmanının alt tarafına bir cami kurulur. Datin Mehmet`in konağından camiye ve Şişman ile Memiş`in mahallesine yol bağlanır. Camii suyunun üstüne ahşap köprü yapılır. Mezarlığın da caminin yanına kurulması kararlaştırılırsa da, Datin Mehmet ölülerini oraya defnetmez. şimdiki köyün büyük gömülüğünü köye vakfeder ve ölülerini oraya defneder. Datin Mehmet yayla için Çorak ve Çapukli`ya gitmektedir. Hira Ali, Şişman ile anlaşmış olarak Balıklı Yaylası`na devam ederken, bir talihsizlik olur; Tuncalı biri her nedendir bilinmez, Hira Ali`nin oğlu veya torunu Eyüp ile feci şekilde dövüşür. Tuncalı ağır bir bıçak yarası alır. Eyüp yaylacılar dere yolu vasıtası ile köy inmek ister. Daha sonra kararını değiştirip sırt boyu köye inmeye karar kılar ve aynı yoldan yürür. Ancak Balıklı`da ağır yaraladığı Tuncalı`nın kardeşleri mağara sırtında Eyüp`ün yolunu beklemektedirler. Hemen Eyüp2ü yaylım ateşine tutup öldürürler ve ardından kaçarlar. Eyüp mezarı hala mağara sırtındadır.
Ağır kış şartları yaşamını etkileyince Dagül yaylacılarda ikamet edemez konuma gelir. Bu durum karşısında Öce`ye, kardeşi Datin Mehmet`in yanına gelmek ister. Ancak Datin Mehmet, ona ihtyacı olduğu zaman, kardeşinin yanında olmadığını unutmamıştır. Bu nedenle bu isteği kabul etmez. Ancak Dagül çok ısrar edince ona köyün sahil şeridine yakın bir yerinde oturmasına izin verir. Ama Dagül burada barınamayıp, geri yaylacılara döner. İleriki bir tarihte Datin Mehmet ile Dagül barışır. Dagül köye sürekli olarak yerleşir, burada mülk edinir. Ayrıca mera arazilerine de hak sahibi olur.
Akup da aynı haklar sahiptir. Dagül bir çocuğunu tekrar yaylacılarda oturtur. Şişman`ın açtığı yayla yolu konak (yatak) yerleri SarıHopa, Yedikardeş, Salahpur, Teğgut, Sapuet, Yokuşdibi, Çamdibi (Kayadibi)`dir. Çamdibi`ndeki yatak yeri Hamitoğlu Şaban Ali Alyıldız tarafından açılmış olup, onun ismini taşımaktadır. Ayrıca Siprona, Kayadibidüzü, Eyüp`ün konağı ve Topunyatağı, Mağara, Uzun Kar isimli konaklama ve yatak yerlerini açar ve bu anılan yerlere sahip olur. Balıklı Yaylası ve yollardaki konaklma yerlerinin tüm haklarına kız alıp verme vasıtası ile Datin Mehmet, Dagül ve Akup sahip olurlar.
Hira Ali`nin soyu Haral oğlu namı ile anılır. Eyüp`ün ölümünden sonra yaklaşık iki asırdır Balıklı Yaylası`na gitmemişlerdir. Bunlara Eyüp Oğlu`da denir. Tarla, Tank, Kibaroğlu, Grup ile Hatıoğlu Öztürk Yaylacılarda, Vezirler Yıldız, Bürbülen (Köseler) Küçükşahin, Meyvalı`da, Köseler, Şah Oğulları ve Abazalar Öztijaklar, Hatıoğulları yaylacılarda, Adapazarın`da, Küçükşahinler İstanbul beykoz`da yerleşmişlerdir. Eyüp oğularının Ordu ili perşembe ilçesinde akrabaları vardır.
Akup-Yakup oğlulları; Altay, Alasgil, Yavuz soyadı ile Yeniyol`da ve Sakarya Akçakoca ve Kuruçeşme`de yerleşmişlerdir.
Dagül`ün nesli Atagün, Dagüloğlu, Dağgül soyadı ile Yeniyol`da, Yaylacılar`da ve Sakarya`da yerleşmişlerdir.
Datin Mehmet`in nesli Şütunoğlulları, Ayyıldız, Akşimşek, Yaşinel, Şerifoğulları ve Hüseyin Oğulları Akman, Ekşi Oğulları Kızıltan soyadını almışlardır. Sevdi Oğulları, Baltacı Meyvalı`da, Akçakoca ve Koaeli`de otururlar.
Zuğa`da kalan Zekeriya Öztürk`ün nesli Hemşin Zuğa`da (Çamlıtepe) İslam Oğulları Zekeriya.
Kültür
Köyün gelenek, görenek ve yemekleri karadeniz`in diğer illeri il benzerlikler göstermektedir. İlkbaharın sonuna doğru Balıklı Yaylası`na çıkılır. 3 veya 4 yayla evinde yaylacılık halen daha yapılmaktadır. Ağustos ayının ilk pazarı köyde eğlenceler düzenlenir, köy sorunları konuşulur ve horon oynanırdı. Son 10 yıldır Geleneksel Oce Kültür Şenlikleri adı altında etkinlikler devam etmektedir. Şenlik diğer yöre şenliklerine göre farklıdır. Tiyatro oyunları, skeçler, yaylacıları karşılama, santranç, voleybol gibi birçok kültür ve spor etkinliği içermektedir. 2008 yılından itibaren şenlik uluslararası olarak kutlanmaya devam edilecek. 1913 yılında yapılan ilk köy okulu Şevkibey ilköğretim okulu köyün eğitim durumunun çok yüksek olmasının başlıca sebebidir. Milletvekilleri, mühendisler, doktorlar, birçok devlet kurumuna memur vs. buradan yetişmiştir. Okul 5 yıldan fazla süredir eğitime kapalı durumdadır ve okul çağına gelen çocuklar taşımalı sistem ile Işıklı ilköğretim okuluna gitmektedirler. Okul`un müze yapılması yapılan toplantılarda karar alınmış ve gerekli adımlar atılaya başlanmıştır.Coğrafya
Rize iline 48 km, Ardeşen ilçesine 8 km uzaklıktadır.İklim
Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir.Nüfus
|-
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |||
|---|---|---|---|
| 2007 | |||
| 2000 | - | 1997 | - |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.Muhtarlık
Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır.Seçildikleri yıllara göre köy muhtarları:
2004 - Kazım Şişmanlar
1999 - EKREM EREN
1994 - EKREM EREN
1989 - EKREM EREN
1984 -EKREM EREN
Altyapı bilgileri
Köyde ilk köy okulu olan Şevkibey ilk okulu bulunmaktadır. Köyün yerleşim yerlerine göre düzenlenmiş ayrı ayrı su şebeke sistemi bulunmaktadır. Kanalizasyon şebekesi yoktur. Ptt şubesi ve ptt acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.Linkler
- http://www.oceli.com
köy-taslak Ardeşen belde ve köyleri
