Özkonak
Özkonak, Nevşehir ilinin ve Avanos ilçesinin kuzeyinde bulunur. Nevşehir iline uzaklığı 35 km. Avanos ilçesine uzaklığı 17 km dir. Özkonak, etrafını çevreleyen dağların meydana getirdiği vadi içerisinde kurulmuş büyük bir kasabadır. Asıl adı Genezin`dir. Genezin Genez ve in sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelen kolay yerleşme yeri demektir. Sonradan Genezin ismi değiştirilerek ve Ortaköy ile birleştirilerek Özkonak adı verilmiştir.Özkonak`ın yeraltı şehri, İdiş dağının kuzey yamaçlarına volkanik granit bünyeli tüf tabakalarının oldukça yoğun olduğu yere yapılmıştır. Geniş alanlara yayılmış olan galeriler birbirlerine tünellerle bağlanmıştır.
Kaymaklı ve Derinkuyu yeraltı şehirlerinden farklı olarak katlar arası haberleşmeyi sağlayacak çok dar ve uzun delikler bulunmaktadır. Düzgün oyulmuş odaların girişleri kapatıldığında havalandırma da bu dar (5cm) ve uzun deliklerle sağlanmıştır. Yine diğer yeraltı şehirlerinden farklı olarak sürgü taşından sonra, tünel üzerine (düşmana kızgın yağ dökmek maksadıyla) delikler oyulmuştur.
Özkonak yeraltı şehrinde Kaymaklı ve Derinkuyu yeraltı şehrinde olduğu gibi hava bacası, su kuyusu, şırahane ve sürgü taşları bulunmaktadır.
