Anne Robert Jacques Turgot

Anne Robert Jacques Turgut, baron de l'Aulne (10 Mayıs 1727, Paris-18 Mart 1781, Paris, Fransa), Fransız iktisatçı ve yönetici. XVI. Louis döneminde maliye genel müfettişliği (1774-76) yapmış, mali reform girişimleri ayrıcalıklı sınıflarca engellenmiştir. Üyeleri önemli yönetsel görevlerde bulunmuş Normandiyalı bir aileden geliyordu. Din adamı olmak amacıyla önce Saint-Sulpice İlahiyat Okulu'nu (1743), ardından da Sorbonne'u (1749) bitirdi. Sur les progrès de l'esprit humain (1749; İnsan Zihninin Gelişmeleri Üzerine) başlıklı bir tez savundu. Bu arada bilimsel merak güdüsünü ve hoşgörüyü vurgulayan dönemin etkili düşünce akımlarından etkilendi; toplumsal evrim konusuyla ilgilendi. Yaradancı görüşü benimsediğinden 1751'de papaz olarak atanmayı reddetti ve yüksek devlet memurluğuna yöneldi. Turgot sonraki yıllarda fizyokrat okula bağlı olan Condorcet Markisi ve Pierre-Samuel du Pont de Nemours gibi düşünürlerle dostluk kurdu. Devlet hizmetinde çalışmaya karar vererek, Ocak 1752'de substitut du procureur général (başsavcı vekili), aralıkta da Paris'teki Parlement'da (yüksek mahkeme) conseiller (danışman) oldu. 1753'te maitre des requêtes (dilekçe görevlisi) makamını para karşılığında satın alarak yönetim kademesinde yükselme olanağına kavuştu. Kralla anlaşmazlığa düştüğü için Paris'ten uzaklaştırılan Parlement'ın yerine 1753-54'te yüksek mahkeme görevini üstlenen Kraliyet Meclisi'nde öbür 39 maitre des requêtes ile birlikte görev aldı. Bu arada, 1753'te Josiah Tucker'ın Reflections on the Expediency of a Law for the Naturalization of Foreign Protestants (1752; Yabancı Protestanların Yurttaşlığa Kabulüne İlişkin Bir Yasanın Yararları Üzerine Düşünceler) adlı yapıtını Fransızcaya çevirdi; ertesi yıl da Lettres sur la tolérance 'ı (Hoşgörü Üzerine Mektuplar) yayımladı. 1753-56 arasında fizyokrat okulun önderlerinden, ticaret müfettişi J.-C.-M. Vincent de Gournay ile birlikte Fransa'nın birçok ilinde denetim gezilerine çıktı. 1761'de, XV. Louis tarafından Limoges généralite'sinin (mali yönetim birimi) yöneticiliğine atandı. On üç yıl sürdürdüğü bu görevi sırasında yönetici, reformcu ve iktisatçı nitelikleriyle sivrildi. Aldığı mali önlemleri sanayi ve tarıma sağladığı destek ve karayollarında yapılan düzeltmelerle bölgenin gelişmesine yol açtı. Çok yeni bir nitelik taşıyan düşüncelerini, 1766'da en tanınmış yapıtı olan Réflexions sur la formation et la distribution des richesses 'te (Servetin Oluşumu ve Bölüşümü Üzerine Düşünceler) sergiledi. Ardından Lettres sur la liberté du commerce des grains'i (1770; Tahıl Ticaretinin Serbest Olması Üzerine Mektuplar) yazdı. Yönettiği bölgede bir dizi mali reform gerçekleştirerek corvée'nin (bedensel hizmet yükümlülüğü) yerine düşük miktarda parasal vergi getirdi; vergilendirmede kullanılmak üzere bir kadastro hazırladı; 1770-71 yıllarındaki kıtlığa karşı tahıl ticaretinin serbest bırakma yoluyla etkili bir mücadele yürüttü. Ağustos 1774'te XVI. Louis tarafından donanma bakanlığına ve maliye genel müfettişliğine atandı. Turgot bu bakanlık görevinin ilk döneminde kralın genç ve deneyimsiz olduğunu görerek, siyasal çalkantılardan uzak durma amacıyla, önemli bir reform girişiminde bulunmadı. Mali bir düzenleme ve sıkı bir tasarruf sayesinde, bütçe açığını küçültmek başarısını gösterdi. Ama 1776'da Altı Tebliğ'i yürürlüğe koyarak yoğun reform çabalarını başlattı. Bu tebliğlerden belirli ayrıcalık ve makamları kaldıran ilk dördü ile Paris loncalarını kaldıran beşincisi önemli bir muhalefetle karşılaşmadı, ama corvée'yi (bedensel hizmet yükümlülüğü) kaldıran altıcısı ayrıcalıklı sınıfların, kilisenin ve bankerlerin sert direnişine yol açtı. Parlamento'nun muhalefeti ve izlediği siyasetten zarar görenlerin bu muhalefete katılması karşısında XVI. Louis'nin gözünden düştü ve sonuçta Turgot Mayıs 1776'da görevinden alındı. Bunun üzerine yayımladığı bütün fermanların yürürlükten kaldırılmasıyla başlattığı reform atılımına da son verildi. Turgot’nun, köy belediyesi ve 15 km.’lik alan içinde kalan 30 köyün bir seçim çevresi oluşturması fikri, 1790’da Fransız Devrimi’nin ardından gerçekleşen yeni yönetim örgütünü de etkilemiştir. Kaynaklar * Bu maddenini yazılmasında Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition ve Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi'ndeki Anne Robert Jacques Turgot maddelerinden yararlanılmıştır.

Kaynaklar

Vikipedi

Anne Robert Jacques Turgot

Anne Robert Jacques Turgot Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar