Galaksi

Kısaca: Galaksi, uzayda milyonlarca yıldızın, gaz ve toz bulutlarının kümeleştiği uzay odaklarının genel adı. Gökada olarak da bilinir. Bol yıldızlı sakin bir gecede gökyüzüne bakıldığı zaman, bir uçtan diğer uca uzayan parlak bir şerit görülür. Gökyüzünün diğer kısımlarına nazaran çok daha parlak olan bu yıldızlar topluluğu, bizim galaksimiz samanyolundan başka bir şey değildir. ...devamı ☟

Galaksi
Galaksi

Galaksi Alm. Milchstrasse (f), Fr. Galaxie, İng. Galaxy. Uzayda milyonlarca yıldızın, gaz ve toz bulutlarının kümeleştiği uzay odaklarının genel adı. Gökada olarak da bilinir. Bol yıldızlı sakin bir gecede gökyüzüne bakıldığı zaman, bir uçtan diğer uca uzayan parlak bir şerit görülür. Gökyüzünün diğer kısımlarına nazaran çok daha parlak olan bu yıldızlar topluluğu, bizim galaksimiz samanyolundan başka bir şey değildir. Ancak görülebilen, Samanyolunu meydana getiren kollarından birisidir.

Uzayda yer alan galaksiler içinde en çok bilineni Samanyoludur. Yaklaşık olarak yüz bin ışık yılı (ışık yılı; ışığın bir yılda gittiği yoldur) ki, 96x1010 km çapında olan Samanyolu galaksisi ortalama iki yüz milyon yıldızdan teşekkül etmiştir. Galaksi disk şeklindedir ve bu şekil çıplak gözle bile fark edilebilir. Samanyolunun ekvatoru boyunca çevreye göz gezdirilirse, yıldızlar arası madde (plazma) ve yıldızlar açıkca görülebilir. Yukarıda belirtildiği gibi bu galakside bulunan iki yüz milyon yıldızın büyük çoğunluğu, diskin merkezinde toplanmıştır. Yaklaşık otuz bin ışık yılı çapında olan bölgeden çevreye doğru uzaklaştıkça yıldız küresinin ve parlaklığının azaldığı görülür. Galaksilerin yaklaşık % 80 kadarı disk biçimlidir.

Bu disklerin içerisinde bulunan yıldızlar, genellikle iki şekilde sıralanmıştır. Bu sıralama ya düzenli bir şekildedir veya spiral biçimde bir kol üzerinde dizilmiştir. Mesela galaksimizde bu spiral şekil açıkça göze çarparken, bazı galaksiler hiçbir şekle girmemekte ve nizam dışı bir diziliş göstermektedir. Diğer galaksi tipleri başlıca; çubuk şeklinde galaksiler, eliptik galaksiler (bütün galaksilerin yaklaşık % 20’si) ve düzensiz (irregular) galaksilerdir. Galaksiler umumiyetle, “galaksi kümeleri” olarak gruplanmışlardır. Bu kümeler içinde en çok bilineni Başak Takım Yıldızı içindeki Virgo kümesidir.

Sistemimizin yıldızı olan Güneş’in Samanyolundaki yeri de her zaman merak konusu olmuştur. Galaksimizin merkezinden oldukça uzakta yer alan güneş, kendi merkezi çevresinde dönmektedir. Güneş sistemimizin bulunduğu mevkide galaksinin kalınlığı üç bin ışık yılı civarındadır.

Samanyolu galaksisinin dışına çıkılıp birkaç milyon ışık yılı gidildiğinde, bu gibi başka gök adalara da rastlanılır. Biçimleri ve büyüklükleri değişiktir. Birbirine az çok benzeyenler varsa da eş olanı yok gibidir. Küçük dürbünlerle gökyüzünü taradığımız zaman, ışık veren gaz bulutu gibi gözükürler. Onun için çoğuna nebülöz denmiştir. Büyük teleskoplarla, bazılarının yıldızları tek tek ayırt edilebilir.

Bizden 1,5 veya 2 milyon ışık yılı uzaklığındaki Andromeda nebölozu gerçekte bir galaksidir. Üstelik boy ve biçim bakımından bizim galaksimiz Samanyoluna çok benzer ve yaklaşık üç yüz milyon yıldızdan meydana gelmiştir.

Galaksilerin uzayda rastgele dağıldıklarını ileri süren teoriler, modern araçlarla yapılan gözlemler neticesinde önemini kaybetmiş, hepsinin belli bir intizam içinde yer aldıkları, ayrıca galaksileri teşkil eden yıldızlar ve diğer gök cisimlerinin de hepsinin belli bir kanun içinde hareket ettikleri, içinde bulunduğumuz Samanyolu galaksisi gibi milyonlarca galaksinin var olduğu, bütün bunların saniyede binlerce kilometre hızla hareket ettikleri anlaşılmıştır. Günümüzde imal edilen geliştirilmiş uzay aletleriyle yapılan gözlemlerde, galaksilerin spektrumunda görülen kırmızıya yakın kayış, bu kaçışın devam ettiğini göstermektedir. Bu gök adalarının spiral şekli, söz konusu kaçışı açıkça ifade etmektedir.

Astrofizikçilerin yapmış olduğu son araştırmalarda galaksilerin milyarlarca yıllarla ölçülen ömürleri içinde birbirleriyle çarpıştıkları açıklanmıştır. Çekim güçlerinin galaksileri birbirine yaklaştırması neticesinde meydana gelen bu dev kozmik olay sonucunda spiral eliptik galaksilere dönüştüğü ileri sürülmektedir. Diğer bir görüşe göre de eliptik galaksiler, çoğu büyük galaksi kümeleri içinde bulunurlar. Bu gruplar içindeki yalnız galaksiler diğer galaksilerce hızla çekilir. Bu durumda bir galaksi diğerine çarpmaktansa yanından geçmeyi tercih eder.

Son zamanlarda bir Amerikan astronom grubu, dünyadan 150 milyon ışık yılı uzaklıkta yeni bir galaksi gruplaşmasının (çapı 250 milyon ışık yılı), çok büyük bir kütle çekimi uyguladığını buldu. Öyle ki, aralarında Samanyolu ve Andromeda’nın da bulunduğu binlerce galaksi bu merkeze doğru çekilmektedir. Bu merkez ve çevresindeki galaksiler sisteminin hepsine “Uzayın büyük çekim merkezi” adı verilmiştir. Ancak bu akıl almaz büyüklükteki çekim merkezi, uzayın kestirilen kütlesinin ancak binde biri kadardır.

Başlıca Galaksiler



Uzaklığı Çapı Yıldız Sayısı

Galaksi (1000 ışık yılı) (ışık yılı) (1000 adet)

Samanyolu(-)100.000200.000

Andromeda2.250130.000300.000

LMC17030.00025.000

SMC19025.0006.000

Fornox Sistemi65020.00020

NGC 5982.35060.00040.000

Maffei I3.300100.000200.000

NGC 68221.63010.000350

NGC 2052.25016.0003.000

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Galaksi

Gök ada.

Galaksi

Türkçe Galaksi kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. galaxy

Galaksi

gökada.

Galaksi

Türkçe Galaksi kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Galaxis

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Galaksi Resimleri

Sarmal galaksi
2 yıl önce

bulunurlar ve galaksi kümelerinin merkezlerinde nadirdirler. Çubuklu sarmal galaksi Eliptik galaksi Biçimsel galaksi sınıfları Düzensiz galaksi ^ Hubble,...

Sarmal gökada, Biçimsel Gökada Sınıfları, Eliptik gökada, Gökada, Gökbilim, Güneş, Hubble düzeni, Logaritma, Momentum, Samanyolu, Taslak
Eliptik galaksi
2 yıl önce

Eliptik galaksi (eliptik gökada), galaksi sınıflandırmasında kullanılan Hubble düzenine göre aşağıdaki özelliklere sahip galaksi sınıfıdır: Yıldızlar,...

Galaksi kümesi
6 yıl önce

arasında değişir. Düzensiz galaksi Eliptik galaksi Galaksi Galaksi kümeleri listesi Galaksiler listesi Messier Kataloğu Sarmal galaksi Samanyolu Süper küme...

Biçimsel galaksi sınıflaması
6 yıl önce

Biçimsel galaksi sınıflandırması, astronomların galaksileri görünüşlerine göre gruplara ayırdıkları bir sınıflandırma sistemidir. Bu sistem içinde kullanılan...

Galaksi halesi
6 yıl önce

Galaksi halesi veya Gök ada aylası, galaksimizin de dahil olduğu sarmal galaksilerin bir unsurunu tarif eder. Tekerin dışına taşan aylası göreceli olarak...

Cüce galaksi
4 yıl önce

Cüce galaksi birkaç milyar yıldız içeren küçük galaksilere verilen addır. Geniş eliptik ve sarmal galaksilerin ününe karşılık evrendeki galaksilerin çoğunun...

Otostopçunun Galaksi Rehberi
2 yıl önce

Otostopçunun Galaksi Rehberi (İngilizce: The Hitchhiker's Guide to the Galaxy), İngiliz yazar Douglas Adams tarafından yazılan mizahi bilim kurgu serisidir...

Otostopçunun Galaksi Rehberi, 1978, BBC, Douglas Adams, Zaphod Beeblebrox, İngiliz, Altın Kalp, Marvin, Trillian, Ford Prefect, Arthur Dent
Merceksi galaksi
6 yıl önce

Merceksi galaksi, bir eliptik galaksi ile sarmal galaksi arasında geçiş durumunda bulunan galaksi. S0 galaski tipinde olurlar. Estetik bir bakış açısıyla...