Konumu
Keban Baraj Gölü`nden önceki Kaşpınar`ın sınırları: Doğusunda Fırat(Karasu), batısında Ağın Merkez ilçe, kuzeyinde Şenpınar Mahallesi, güneyinde Dürümlü Köyü vardı. Köy, baraj oluşunca sular altında kaldı. Yeni kurulan Kaşpınar Köyü, Ağın`dan Feribot İskelesine giden yolun kenarında, göl kıyısındadır. Kaşpınar`ın eski adı Pağnik tir.Tarihçe
Eski Kaşpınar ve çevresinin tarihteki yeri: Arkeoloğ Richard P.Harper başkanlığında 1968 yılında Pağnik Öreni, Roma Kalesi ve Tunç Çağı Höyüğü`de yapılan kazılarda, ilk Tunç Çağına dek inen kalıntıların yanında bir mezar, Roma Kalesi`de üç kule, çeşitli sikkeler, yazıtlar, kıymetli taşlar ve seramikler bulunmuştur. Köyün evresi ise şöyle: Yaşlı kişilerin anlattığına göre, Arapkir`in Onar Köyü`nden gelen aileler, ilk önce "Eski Köy" ü, daha sonra da baraj gölü altında kalan köyle birlikte nehir kenarındaki mahalleyi kurarlar. 1800`lü yıllarda nehir kabarır ve mahalle su altında kalır. Bu olay üzerine aileler köye taşınırlar, böylece köy kurulur. Kaşpınar 1900`lü yıllarda 80 hane iken, cumhuriyet döneminde halkın kentlere göç etmesi sonucu 40 haneye kadar düşmüştür. 1971`de baraj gölünün oluşması sonucu, köyün tümü, topraklarınında %90`ı sular altında kaldı. Halkın büyük bölümü çevre illere yerleşti, bir kısmı da Ağın-Elazığ yolunun geçtiği platoda, köyün merası olan "Dağun Ağacı" denilen yerde 18 hanelik yeni Kaşpınar Köyü`nü kurdu. Köyde halen yaşlı birkaç aile dışında kimse yoktur. Son yıllarda tersine göçte başlamış ve emekliliğini geçirmek ve ilkbahardan sonbahara kadar kalmak amacıyla yeni birçok evde yapılmaya başlanmıştır.Ekonomi
Türkiye genelinde "-kırsal kesimde- geçerli olan söz, Kaşpınar içinde söylenebilir: "Köyde aklı kullanmaya ne gerek var, sabah komşuna bakarsın, o ne yapıyorsa sen de: -uydum imama, der ve aynısını yaparsın." Yani bir eşek, bir çift öküzle kara sabanın ardında ömür boyu gider gelirsin. Tahıl ağırlıklı olan tarımsal üretimin ufku geniş olmadığından, sizi kapalı ekonomik düzen içinde kalmaya zorlar. Böylece bütün uğraşlar, ailenin yıllık geçimini sağlamadan öteye geçemez. Bu çerçevenin dışında, ipek böcekciliği, -pek az da olsa- çevre köylerden ceviz, badem, çir, dut, çekirdek toplayarak, il toptancı esnafına satan ve artı değerler elde etme uğraşı içinde olanlar da vardır. Halen de çerçeve pek farklı olmamakla birlikte, çeşit çoğalmış, kalite yükselmiş, araç ve gereçler görece modernize edilmiş, ancak birkaç yaşlı kişi dışında çalışabilecek genç kalmamış ve büyük kentlere göçülmüştür.Kültürel ve Sosyal Durum
Köye cami dışında kültürel bir kurum olarak ilkokul, Köy Enstitüleri ile geldi. Böylece, köy çocukları Ağın İlkokuluna gidip gelmekten kurtuldu. Ayrıca öğretmenin radyosu ve yabancı olarak ailesi, kapalı kutu içinde olan köylünün ufkunu biraz genişletti. Sosyal ilişkileri daha da pekiştirdi. Köylüler, işten arta kalan zamanlarını, köyün kapısı açık biricik komşusu "Şoför Emi`nin (Hacı Mehmet Doğan)" komşular ve yabancılar için sürekli açık tuttuğu odasında sohbet ederek değerlendirir ve sabah namazında yine buluşmak üzere, yatsı namazının ardından evine dağılırdı.Yeni Kaşpınar`da, kurulduğu yıllarda açılan ilkokul, öğrenci yokluğundan 1977`de kapandı. Köyden yetişen gençler, büyük merkezlere göçüp yaşam kavgasına karışıyorlar. Bu göçenlere büyük yardımcı, [1]sağlık yönünden Fırat Üniversitesi öğretim üyesi Prof.Dr. İdris Nadi ASLAN, iş bulma yönünden, Yargıtay VI.Hukuk Dairesi Başkanı Ömer Nurettin DOÄAN, Hukuki anlaşmazlıkları (özellikle Keban Barajı istimlaki) yönünden merhum Av. Cevdet ÖZDEM, askerlik yönünden Alb. Bahri KARATAŞ gibi her meslekten kişiler bulunmaktadır.
Yeni Kaşpınar Köyü, eski köye nazaran insan gücü yönünden fakir, ama imkan yönünden zengin durumda. Yaz aylarında tatillerini geçirmek ve yaşlı yakınlarını ziyaret etmek maksadıyla gelen gurbetçiler, hem köyü şenlendiriyorlar, hem de yakındaki gölden deniz ihtiyaçlarını tatmin ediyorlar. Böylelikle kültürel eğilim de yükseliyor.
