Mete

Kısaca: Büyük Hun İmparatorluğu hâkanı. Orta Asya’da yaşayan Hunların bilinen ilk Yabgusu Tuman’ın (Teoman) oğludur. Mîlâddan önce üçüncü yüzyılın ortalarında doğdu. Çocukluğundan îtibâren iyi bir komutan ve muhârib olarak yetiştirildi. adı sonradan konuldu. Adı Çin kaynaklarında yazıldığı gibi olup, Çin dil bilimcileri (sinologlar), “Motun, Maoton, Modok, Mado, Mode, Mete” olarak okumuşlardır. Umûmî Türk târihi bilginleri; bu bakımdan adının; Çinlilerin Türkçe adları kaydetmek usûlünden, “Batur, Bağatu ...devamı ☟

Mete
Mete

Mete Büyük Hun İmparatorluğu hakanı. Orta Asya’da yaşayan Hunların, bilinen ilk Yabgusu Tuman’ın (Teoman) oğludur. Miladdan önce üçüncü yüzyılın ortalarında doğdu. Çocukluğundan itibaren iyi bir komutan ve savaşçı olarak yetiştirildi. Adı sonradan konuldu. Adı, Çin kaynaklarında yazıldığı gibi olup, Çin dil bilimcileri (sinologlar), “Motun, Maoton, Modok, Mado, Mode, Mete” olarak okumuşlardır. Umumi Türk tarihi bilginleri; bu bakımdan adının; Çinlilerin Türkçe adları kaydetmek usulünden, “Batur, Bağatur, Bahadır” olması gerektiği izahatını yaparlar.

Mete, Tuman Yabgu’nun büyük oğlu olduğu için, Hun veliahtı idi. Ancak, Mete’nin üvey annesi, kendi oğlunu Hun hükümdarı yapmak için Tuman Yabgu’yu kandırdı. O çağlarda Orta Asya’da güçlü kavimler, karşılıklı olarak birbirlerine, zayıf kavimler de güçlü kavimlere rehineler gönderirlerdi. Bu bir nevi saldırmazlık antlaşmasıydı. Tuman da oğlu Mete’yi batı komşusu Yüeçiler’e rehine olarak gönderdi. Sonra misilleme yoluyla oğlunun Yüeçiler tarafından öldürülmesi düşüncesiyle, aniden bu güçlü komşularına savaş ilan etti. Fakat, Mete, Yüeçilerin elinden kurtulmayı ve babasının yanına dönmeyi başardı. Tuman, ona on bin kişilik bir birlik verdi. Mete, demir disiplin altında eğittiği bu tümene, bir sürek avı sırasında babasını öldürterek tahta geçti (M.Ö. 209).

Mete, kendisine rakip olabilecek kişilerden kurtulduktan ve devlet içerisinde asayişi sağladıktan sonra, tahta çıkış törenini icra ettirerek “Şanyu” unvanını aldı. Hun tahtına genç ve tecrübesiz bir hakanın çıktığını gören Moğol Tung-hu’lar, bu fırsattan istifade etmek istediler. Mete’den, önce hızlı koşan atını ve sonra da hanımlarından birini istediler. Mete, devlet adamlarının karşı çıkmasına rağmen, bu istekleri yerine getirdi. Tung-hu hükümdarı, bu defa da iki devlet arasında boş bulunan toprak parçasının kendisine verilmesini istedi. Mete, bu talebi de Devlet Meclisinde müşahede ettirdi. Bazı üyeler, at ve kadın verilmişken böyle bir toprak parçasının önemi olmayacağını söyleyerek, vermeye razı oldular. Fakat Mete, toprağın devletin esası olduğunu, topraksız devlet olamayacağını söyleyerek, verelim, diyenlerin başlarını vurdurdu. Kararlı bir şekilde ordusunu alarak doğuya doğru sefere çıktı. Tung-hu’ları müthiş bir yenilgiye uğrattı. Reislerini öldürdü. Moğol Tung-hu’ların bir daha kendilerine gelemediği bu zaferden sonra, Hun sınırları doğuda Moğolistan’ın doğusuna kadar genişledi.

Mete, ikinci seferini, Hunluları iktisadi yönden güçlendirmek için; Doğu’yu Batı’ya bağlayan İpek Yolu’nu elde etme gayesiyle Yüeçiler üzerine yaptı ve onları yendi. Hakimiyetini kuvvetlendirmek için Türk kabilelerini tek bayrak altında birleştirmeye teşebbüs edip, muvaffak oldu.

M.Ö. 201’de Hun Devletini iyice kuvvetlendirince, üç yüz bin atlı ile Doğu komşusu Çin’e sefer açtı. Çin İmparatorunu Bağ Teng Dağında kuşattı. Atları, Türklerin dört renk, dört yön usulünce cepheye alıp; yağızları (kara) kuzeye, doruları (al, kırmızı) güneye, bozları batıya, kırları doğuya yerleştirdi. Çinliler, sayıca Hunlardan çok fazla olduklarından kesin netice alınamadı. Hatununun “Çin alınamaz, alınsa bile idare edilemez” sözü üzerine, diplomatik münasebetlerde bulundu. Çin İmparatoru ile anlaşıp, kuşatmayı kaldırdı. M.Ö. 198 yılındaki Türk-Çin Antlaşması süresiz olup, Çin Seddi hudut kesilerek, Çin haraca bağlandı. Mete, düşmanları olan Moğollar ile Çinlileri mağlup ederek, hudutları emniyet altına aldıktan sonra, Türkleri iktisadi yönden güçlendirmek istedi. Türkistan’daki büyük ticaret ve tarım merkezlerine hakim oldu. Türkleri, siyasi yönden birleştirip, bir bayrak altında topladı. Hun Devletini teşkilatlandırdı. Türk ordusunu onlu sisteme göre, onlu, yüzlü, binli, on binli bölümlere ayırarak, onbaşı, yüzbaşı, binbaşı, tümenbaşı, rütbelerinde kumandanlar tayin etti. Hudutların emniyetini sağlayıp, fetihlerinin yanında devleti de teşkilatlandırdıktan sonra; Milattan önce 174 yılında öldü. Yerine, Çin kaynaklarında adı “Ki-yo” olarak bilinen oğlu, Gökhan geçti.

Kaynak

Rehber Ansiklopedisi

Ayrıca Bakınız

  • Türk Boyları
  • Türk Hükümdarları
  • Müslüman Türk devletleri

    Kaynak

    Rehber Ansiklopedisi
  • Mete

    1. anlamı f., out ile ölçüp vermek veya taksim etmek. ,mete ölç.

    Mete

    Mete İngilizce anlamı ve tanımı

    Mete anlamları

    1. (v. i. & t.) To dream; also impersonally; as, me mette, I dreamed.
    2. (v. i.) To measure.
    3. (v. t. & i.) To meet.
    4. (noun) Measure; limit; boundary; -- used chiefly in the plural, and in the phrase metes and bounds.
    5. (noun) Meat.
    6. (a.) To find the quantity, dimensions, or capacity of, by any rule or standard; to measure.

    Mete tanım:

    Kelime: mete
    Söyleniş: 'mEt
    İşlev: transitive verb
    Türleri: met·ed; met·ing
    Kökeni: Middle English, from Old English metan; akin to Old High German mezzan to measure, Latin modus measure, Greek medesthai to be mindful of
    1 archaic : MEASURE
    2 : to give out by measure : DOLE -- usually used with out mete out punishment

    Mete

    İngilizce Mete kelimesinin İspanyolca karşılığı.
    s. Límite; confín; demarcación de límite
    v. asignar, hacer repartición de

    Mete

    İngilizce Mete kelimesinin İspanyolca karşılığı.
    s. Límite; confín; demarcación de límite
    v. asignar, hacer repartición de

    Mete

    İngilizce Mete kelimesinin Fransızca karşılığı.
    n. frontière; limite; délimitation
    v. distribuer, décerner

    Mete

    İngilizce Mete kelimesinin Fransızca karşılığı.
    n. frontière; limite; délimitation
    v. distribuer, décerner

    Mete

    İngilizce Mete kelimesinin Almanca karşılığı.
    n. Grenze; Bereich; Grenzlinie
    v. messen, aufteilen, zuteilen

    Mete

    İngilizce Mete kelimesinin Almanca karşılığı.
    n. Grenze; Bereich; Grenzlinie
    v. messen, aufteilen, zuteilen

    Mete

    İngilizce Mete kelimesinin İtalyanca karşılığı.
    s. (Dir, rar) confine
    v. misurare; distribuire, ripartire

    Mete

    İngilizce Mete kelimesinin İtalyanca karşılığı.
    s. (Dir, rar) confine
    v. misurare; distribuire, ripartire

    Mete

    İngilizce Mete kelimesinin Portekizce karşılığı.
    s. limite; área; delimitação
    v. repartir, distribuir, dar

    Mete

    İngilizce Mete kelimesinin Portekizce karşılığı.
    s. limite; área; delimitação
    v. repartir, distribuir, dar

    Mete

    f. ölçmek, bölüştürmek

    Mete

    İspanyolca Mete kelimesinin İngilizce karşılığı.
    [meter] v. put, place; insert; shove; introduce; enclose; intrude; involve; engage; yank off; gather; deal, give; wager, bet; gamble; invest; cause, make happen, bring about; score, earn a point (in a game, etc.)

    Mete

    İngilizce Mete kelimesinin Flemenkçe karşılığı.
    zn. maat, grens
    ww. meten, toemeten, toedienen

    Mete

    f. ölçmek, bölüştürmek

    Mete

    n. limit; boundary; setting of a boundary
    v. divide and give out, budget, allot
    n. destination, aim, goal, limit

    Mete

    İspanyolca Mete kelimesinin İngilizce karşılığı.
    [meter] v. put, place; insert; shove; introduce; enclose; intrude; involve; engage; yank off; gather; deal, give; wager, bet; gamble; invest; cause, make happen, bring about; score, earn a point (in a game, etc.)

    Mete

    İngilizce Mete kelimesinin Flemenkçe karşılığı.
    zn. maat, grens
    ww. meten, toemeten, toedienen

    Mete

    n. limit; boundary; setting of a boundary
    v. divide and give out, budget, allot
    n. destination, aim, goal, limit

    Mete

    (Türkçe) Erkek ismi - Büyük Türk-Hun İmparatoru (M.Ö. 209-174).

    Bu konuda henüz görüş yok.
    Görüş/mesaj gerekli.
    Markdown kullanılabilir.

    Mete Horozoğlu
    6 yıl önce

    Mete Horozoğlu (d. 11 Ekim 1975, Ankara) Türk tiyatro ve sinema oyuncusu. Ailesi Saraybosna'dan Bursa'ya göçen Mete Horozoğlu, Ankara'da doğdu. İlkokulu...

    Mete Tan
    2 yıl önce

    Mete Tan (1929, Afyonkarahisar - 20 Temmuz 2016), Türk siyasetçidir. Tıp Fakültesini bitirdi. KBB Uzman doktorluğu,, Eskişehir, Kütahya, Tabip Odası Başkanlıkları...

    Mete Tan, 12 Kasım, 1929, 1978, 1979, 5 Ocak, Adalet Partisi, Afyonkarahisar, Ahmet Bahir Ersoy, Ahmet Gündüz í–kçün, Ahmet Karaaslan
    Gökhan Mete
    6 yıl önce

    Gökhan Mete (d. 1945, İstanbul), tiyatro, sinema ve dizi oyuncusudur. Sanat hayatına 1963 yılında Bursa Halkevi tiyatro kolunda başlayan Gökhan Mete 1966'da...

    Gökhan Mete, Abdülhamit Düşerken, Adak (film), Ağrı Dağı Efsanesi, Halkevleri, IMDb, Kaldırım Serçesi, Kara Melek, Unutulmayanlar (film), Zengin Mutfağı, Şehir Tiyatroları
    Mete Adanır
    6 yıl önce

    kaybetti. Mete Adanır da olay yerinde can veren futbolculardan biriydi. 2 gün sonra Lefkoşa Mezarlığı'nda toprağa verildi. 1989'da ailesi tarafından Mete Adanır...

    Mete Sezer
    2 yıl önce

    Mete Sezer (1935 - 3 Ağustos 2005), Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu. 1955 yılında Şehir Tiyatroları'nda sanat hayatına başlayana Mete Sezer, Halk...

    Mete Çubukçu
    6 yıl önce

    Mete Çubukçu ya da doğum adıyla Fevzi Mete Çubukçu (d. 1962, Gebze), Türk muhabir, gazeteci ve yazardır. Kuleli Askeri Lisesi'ni bitirdi. 12 Eylül 1980'den...

    Mete Çubukçu, 12 Eylül 1980, ATV, Afganistan, Azerbaycan, Birgün Gazetesi, Birikim, Bosna, Cezayir, Filistin, Gebze
    Ali Buhara Mete
    6 yıl önce

    Mete (d. 20 Şubat 1983, İstanbul), Türk oyuncu, şarkıcı ve senarist. Ali Buhara Mete, 20 Şubat 1983'te İstanbul'da doğdu. Babası Ömer Lütfi Mete'ydi....

    Mete Tunçay
    6 yıl önce

    Mete Tunçay (27 Haziran 1936, İstanbul), Türk siyaset bilimci ve tarih profesörü. 1954'te Beyoğlu Atatürk Erkek Lisesi'ni bitirdi. 1958'de Ankara Üniversitesi...

    Mete Tunçay, 1936, 1961, 1966, 1983, ABD, Abant Platformu, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Bakü, Birikim, Doktora