Radyoloji

Kısaca: Genel anlamda X ışınları,ses dalgaları veya diger yöntemleri kullanarak teşhis hizmetleri veren tıp dalıdır. Röntgen ışınlarından istifade ederek vücudun iç organlarındaki hastalıkların teşhisi ve röntgen, gamma gibi diğer iyonize radyasyon metodları ile bu hastalıkların tedâvisi ile de uğraşan tıp ilminin bir dalı. Radyoloji iki ana bölümde ele alınır. Birincisi teşhis radyolojisi, ikincisi tedâvi radyolojisi, yâni radyoterapidir. ...devamı ☟

radyoloji
Radyoloji

Genel anlamda X ışınları, ses dalgaları veya diger yöntemleri kullanarak teşhis hizmetleri veren tıp dalıdır. Röntgen ışınlarından istifade ederek vücudun iç organlarındaki hastalıkların teşhisi ve röntgen, gamma gibi diğer iyonize radyasyon metodları ile bu hastalıkların tedavisi ile de uğraşan tıp ilminin bir dalı. Radyoloji iki ana bölümde ele alınır. Birincisi teşhis radyolojisi, ikincisi tedavi radyolojisi, yani radyoterapidir.

Röntgen ışınları, 1895 yılında Wilhelm Conrad Röntgen tarafından bulunmuştur (bkz. Röntgen Işınları). Röntgen veya X ışınlarının bulunmasından 20 yıl sonra uygulamada çok değişik metodlar bulunmuştur. Mesela; 1912 yılında kimografi tekniği (iç organların hareketinin incelenmesi), 1930 yılında pyelografi veya urografi tekniği (idrar yollarının filminin çekilmesi), 1939 yılında radyoizotoplar, 1947 yılında ise betatron ve radyoaktif kobalt bulunmuştur.

Uygulamada röntgen ışınları yumuşak ve sert olarak ikiye ayrılır. Yumuşak x ışınlarının frekansı düşük, dalga boyu uzundur. Sert x ışınlarının ise dalga boyu kısa, frekansı yüksektir. Sertliğinin fazla olması x ışınlarının en büyük özelliği olup, cisimlerin içine girebilme özelliğiyle doğru orantılıdır. İçinden geçtikleri cismin atom ağırlığının artması, x ışınlarının bu özelliğini azaltır. x ışınları atom ağırlığı fazla olmayan kalın maddelerin içinden çok kolay geçebilirler.

Vücutta en fazla kemikteki kalsiyum, en az da hava, x ışınını absorbe eder (emer). Kan, kas ve yağ dokusu bu ikisinin arasında yer alır. İhtiva ettikleri kalsiyum miktarı fazla olan kemikler, filmde en ince ayrıntılarına kadar net olarak görünür. Mesela kemiklerdeki çatlaklar kolaylıkla röntgen filminde tespit edilirler. Akciğerlerdeki herhangi bir anormal hadise, lezyon (mesela bir apse), içindeki hava sebebiyle siyah-beyaz görüntü şeklinde kolaylıkla tespit edilirler. Barsak tıkanmalarında da gaz-mayi seviyesi, siyah-beyaz görüntü vererek, barsağın şiş ve tıkanık halkalarını ortaya çıkarır.

Röntgen filmlerinin çekimi için, özel olarak hazırlanmış odalar içine monte edilmiş röntgen ışını veren cihazlar gerekmektedir. Hastanın yatırılacağı masa, çekilecek filmin çeşidine göre değişiklik arz edebilir. Röntgen ışınlarının tespiti normal fotoğraf çekimi şeklindedir. Asetat selüloz üzerine yayılan gümüş bileşiği eriyiği, röntgen ışınlarına duyarlıdır. Film banyodan sonra incelemeye hazır vaziyete gelir. Röntgen ışınları vücudun kalın kemikli kısımlarında yansıma yaparak filmde istenmeyen gölgeler meydana getirir. Bu gölgelenmeleri önlemek için yansıyan ışınları yutan kurşun şeritlerden yapılmış elek levhalar kullanılır. Bu elekler, röntgen tüpü ile vücut arasında yer alır. Vücudun baş ve kalça gibi kısımlarında üç boyutlu görüntü elde etmek için, röntgen tüpüne iki konumdan tespit yaptırılır. Bu işlerin yapılabilmesi için röntgen cihazının tereoskopik film çekme düzenine sahip olması lazımdır. Röntgen şuaları, yoğunluğu farklı dokulara göre filmde iz bırakır. Az iz bırakan organlara dışardan özel maddeler verilerek sun’i olarak yoğunlaştırılır. Mesela, mideyi görünür hale getirebilmek için baryum sülfat eriyiği; kalın barsak filmi için baryum sülfatın reçine ile karışmış eriyiği; dolaşım sistemiyle kılcal bölgelerin filmi için iyotlu organik bileşikler; omurilik ve bronşların filmi için de iyotlu bitkisel yağ veya etiliyodofenil undesilat eriyiği kullanılır. Bu gibi maddelere radyoopak madde ismi verilir. Bu maddelerle yapılan röntgen tespit metodları, tatbik edildiği sahaya göre değişik isimler alır. Mesela; miyelografi (omurilik filmi çekme tekniği), angiorafi (damar filmi), kolesistografi (safrakesesi filmi), urografi veya piyelografi (böbrek ve idrar yolları filmi) gibi. Piyelografi ve anjiyografi, yerlerini hareketli sinema filmlerine benzer röntgen filmlerine terk etmeye başlamıştır.

Röntgen filmleri, birçok hastalığın teşhisinde oldukça önem taşımaktadır. Hatta bazı hallerde sadece röntgen filmleriyle kesin teşhis konabilmektedir. Kırıklar, çıkıklar, akciğer apsesi, mide delinmesi, barsak tıkanması bunlardan sadece birkaçıdır. Röntgen film ve tekniklerinin teşhis ve tedavideki öneminden dolayı radyoloji bir ihtisas dalı haline gelmiştir. Bu dalda ihtisas yapmış olan hekimlere, radyolog denmektedir.

Röntgen ışınlarının tıptaki bir uygulaması da radyoskopidir. Halk arasında “ayna” olarak da bilinen bu teknikte; röntgen ışınları neşreden bir kaynakla floresan bir ekran arasında bulunan bir kişinin herhangi bir organının mevcut ekranda (fluoroskopi veya radyoskopiyle) doğrudan doğruya tetkiki söz konusudur.

radyoloji

Türkçe radyoloji kelimesinin İngilizce karşılığı.
adj. radiological

radyoloji

işınbilim.

radyoloji

Türkçe radyoloji kelimesinin Fransızca karşılığı.
radiologie [la]

radyoloji

Türkçe radyoloji kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Radiologie, Röntgenologie

radyoloji

Işın bilimi.

İlgili konular

ses dalgaları x işını

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Radyoloji
3 yıl önce

Medyayı oynat Radyoloji, x ışınları ve diğer görüntüleme yöntemlerinin tıpta tanı ve tedavi amacıyla kullanılmasıdır. Tanı ve tedavi amacıyla kullanılan...

Radyoloji, Ses dalgaları, X Işını
Hüseyin Akan
6 yıl önce

Vasküler ve Girişimsel Radyoloji alanında araştırma ve eğitim çalışmaları yapan Akan, 1991 yılında OMÜ Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı'nda çalışmaya...

TOBB ETÜ Hastanesi
3 yıl önce

Meme ve Endokrin Cerrahisi Birimi gibi özel üniteleri bulunmaktadır. Radyoloji, Biyokimya ve Mikrobiyoloji Laboratuvarlarının yanında Patoloji Laboratuvarı...

Osman Nami Osmanoğlu
6 yıl önce

ve radyoloji yüksek mühendisi. Ayşe Sultan`ın ikinci oğlu Osman Nami Osmanoğlu 1918'de İsviçre'nin Cenevre şehrinde doğdu. Paris'te makine-radyoloji mühendisliği...

Ayşe Sultan, 10 Ağustos, 1887, 1909, 1924, 1952, 1960, 27 Nisan, II. Abdülhamit, Selanik, İstanbul
Tıp dalları
3 yıl önce

sağlığı Dahiliye Kardiyoloji Nöroloji Nükleer tıp Radyasyon onkolojisi Radyoloji Psikiyatri Spor hekimliği Genetik Anesteziyoloji ve reanimasyon Beyin...

Zakar Tarver
7 yıl önce

Fakültesi'nde tamamladı. 1933’te radyoloji alanında uzmanlaştı. Uzmanlığını yurt dışında güncelleştirdi ve Uluslararası Radyoloji Kurumu üyesi oldu. II. Dünya...

Zakar Tarver, 1894, 1933, 1949, 1951, 1954, 1957, 1960, 19 Eylül, 2. Dünya Savaşı, 27 Mayıs
Marie Curie
3 yıl önce

ayrıştırdı. 1903 Nobel Fizik ödülü, 1911 Nobel Kimya ödülü sahibi ve radyoloji biliminin kurucusudur. Çalışmalarıyla bir çığır açan Curie, Nobel Ödülü'nü...

Fizik, Bilim Adamları, Fransa, Polonya, Radyum, Uranyum, Nükleer Fizik
Selçuk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi
6 yıl önce

Endodonti Pedodonti Periodontoloji Protetik Diş Tedavisi Oral Diagnoz ve Radyoloji Ortodonti Selçuk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi28 Mart 2010 tarihinde...

Selçuk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Selçuk birim, 1987, 1988, 1989, 1993, 27 Haziran, Evrenkent, Meram Tıp Fakültesi, Selçuk Üniversitesi, Selçuk Üniversitesi Alaeddin Keykubat Kampüsü