Türkçe Bilgi: Seydi Ahmet Paşa

Seydi Ahmet Paşa (d. 1617 - ö. 28 Ağustos 1660, Budin) Osmanlı Devleti'nde IV. Mehmet döneminde Budin Eyaleti valiliği ve serdarlığı yapmış Çerkes asıllı Osmanlı devlet adamı ve askerdir. Kafkasya, Gürcistan, Anadolu, Kanije, Budin, Estergon ve Eğri serhadlerinde savaştı. 1654 yılında Maraş valisi olarak atandı. Sadrazam İbşir Mustafa Paşa tarafından kışkırtılan Ahmet Paşa daha sonra Anadolu valiliğine atandı. İsyan halindeki Abaza Hasan Paşa'ya yakın durunca Sadrazam Ermeni Süleyman Paşa tarafından Boğazhisar Muhafızlığı görevi verildi. 1658 yılında Erdel Krallığı'na sefer düzenleyen Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa Edirne'ye dönerken Seydi Ahmet Paşa'yı Budin Valiliği göreviyle birlikte II. George Rakoçi'nin isyan hareketlerini bastırmaya memur etti. Avusturya tarafından teşvik edilen II. George Rakoçi, sadrazamın dönüşünü fırsat bilerek tekrar asker toplamaya başladı. Bunun üzerine Aralık 1659 tarihinde Budin Valisi Seydi Ahmed Paşa, II. George Rakoçi üzerine yürüyerek Demirkapı Muharebesi'nde onu mağlup etti. Küçük Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri, II. George Rakoçi komutasındaki 40 bin kişilik orduyu Eflak'ın kuzeyindeki Sibin kalesi önünde yapılan Sibin Muharebesi'nde yendi. Sibin Muharebesi mağlubiyetinden sonra II. Rakoçi Sibiu'yu kuşatmaya başladı. Seydi Ahmet Paşa'nın 25 bin kişilik bir orduyla harekete geçtiğini haber alınca 13 Mayıs 1660 tarihinde kuşatmayı kaldırdı. 22 Mayıs 1660 tarihinde Seydi Ahmet Paşa'nın askeri manevrasıyla II. Rakoçi'ye Kaloşvar yakınlarında Szamos Nehri kenarındaki Szamofalva'da muharebe kabul ettirildi. Az sayıdaki birliklerinden 1000 kadar seçkin süvari seçen II. Rakoçi, bu süvarilerle Osmanlı hatlarına saldırdı ise de dört ölümcül yara alarak kendisi de canını zor kurtardı. Bütün eşyaları, topları ve sancakları Osmanlı kuvvetlerinin eline geçti. Bozguna uğrayan tüm Erdel askerleri kaçmaya başladı ve yaralı II. Rakoçi'yi de Varat'a doğru kaçırdılar. Savaş sonunda Osmanlılar tarafından 4,700 asker öldürüldü, 30 top ele geçirildi ve 51 kalenin komutanı esir alındı. II. George Rakoçi, savaş meydanından kaçtığı Varad kalesinde, çarpışmada aldığı yaralar nedeniyle 14 gün sonra 7 Haziran 1660 tarihinde öldü. Transilvanya'nın önemli merkezi Varat 27 Ağustos 1660 tarihinde Osmanlı kuvvetlerince işgal edildi ve Varat Eyaleti kurularak, şehir eyaletin merkezi yapıldı. İmparatorluğun Budin ve Eğri Eyaletlerinden bazı sancaklar buraya bağlandı. Bu arada daha evvel Melek Ahmet Paşa, Serdar Ali Paşa ve Çavuşzade Mehmed Paşa, Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa'ya çeşitli raporlarla Seydi Ahmet Paşa'yı kötüleyerek paşanın katli için emir almışlardı. Budin'de toplanan askeri erkanda bulunan Seydi Ahmet Paşa'nın katli (yerine atanacak olan) Boşnak İsmail Paşa'ya emredilmişse de İsmail Paşa başarısız olmuş, 28 Ağustos 1660 tarihinde Serdar Ali Paşa'nın Seydi Ahmet Paşa'yı otağına davet edip aldatması sonucu adamlarından pek azı ile canı için mücadele eden paşa önce tüfekle göğsünden vurulmuştur. Uzunca bir arbededen sonra başı kesilmiştir. Bunu gören askerler paşanın ölümünü protesto etmek üzere taşkınlığa başlamışlarsa da hareketleri kısa sürede bastırılmıştır. Evliya Çelebi'nin aktardıklarına göre; Paşa, Tameşvar’da Horos kapısı dışındaki camiin mihrabı önüne defnedilirken Avusturya İmparatoru tarafından gönderilen Roza adlı elçi defnedenlerin feryadını görerek feryadın sebebini sormuş, cevaben "Bu ölü o kimsedir ki, sizi ve kralınızı ve bütün kafiristanı titretti. Adı, demir ayak Gazi Seydi-Ahmed Paşadır" denilince, Elçi: "Yazık ki, Osmanlının namlı bir veziri idi. Rakoçi kral gibi bir şanı büyük kralı katledip derdinden kurtardı ve Avusturya’yı huzura kavuşturdu. Erdel memleketini fethedip, bu kadar yıllık birikmiş vergileri tahsil edip devlet hazinesine. Meğer iyilik yaramaz imiş…" deyip Seydi Paşa'nın ölüsü üzerine avuç avuç altın serpmiştir.

Kaynakça

Kaynaklar

Vikipedi

Seydi Ahmet Paşa

Kaynakça

Kaynaklar

Ahmed Paşa

Abaza Hasan Paşa

Hafız Ahmed Paşa

Ahmed Muhtar Paşa

Ahmed Eyüb Paşa

Ahmed Vefik Paşa

Nişancı Şehla Hacı Ahmed Paşa

Hacı Salih Paşa

Seydi Ahmet Paşa

Seydi Ahmet Paşa Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynakça

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Ahmed Paşa

Abaza Hasan Paşa

Hafız Ahmed Paşa

Ahmed Muhtar Paşa

Ahmed Eyüb Paşa

Ahmed Vefik Paşa

Nişancı Şehla Hacı Ahmed Paşa

Hacı Salih Paşa