Türkçe Bilgi: Seyyid Kutup

Seyyid Kutup (1906–1966) yazdıkları ve fikirleri ile İslam Dünyası’nda yankı uyandıran İslamcı düşünürlerin başında gelir. Yazdığı siyasi ve sosyal içerikli kitapları ile Hasan El Benna’nın boşluğunu doldurarak Müslüman Kardeşler’in lideri ve ideoloğu haline gelir. Birçok eseri Türkçe’ye de çevrilmiştir. (Yoldaki İşaretler, Fi El Zilal El Kuran). Fikirlerinden taviz vermediği için 26 Ağustos 1966’da Mısır’da idam edilir. Eserleri ve hayatıyla İslamcıların en önemli fikir babalarından biridir. Hasan El Benna daha çok gelenekçi kuşağı temsil ederken, Seyyid Kutup ise daha çok radikal gruplar tarafından özellikle gençlerden oluşan yeni kuşak tarafından benimsenmektedir. Hatta öyle ki 1960’lara gelindiğinde Mısır’da İhvan akımı ve Kutupçu akımı olmak üzere Müslüman Kardeşler içinde bir ayrışma olmuştur[1]

İhvan için yaşanan bütün bu olanlar fikirlerin yeniden gözden geçirilmesine neden olur. Hudeybi’den sonra Genel Mürşid olan Ömer Et-Tilmisani ‘Çağrı hikmetle yapılır, şiddet ve aşırılıktan kaçınmak gerekir’[2] diyerek yumuşama sinyalleri verir. Silahlı ve etkili siyasal mücadelenin yerini alt düzeyde bir siyasal mücadele alır. Muhalif tavrı muhafaza edilir ancak etkili bir hayır kurumu hüviyetinin ötesine pek geçilemez. O günden bu güne de İhvan siyasal mücadelesini bağımsız adaylarla devam ettirmektedir. Gerek Nasır döneminde gerek sonrasında Sedat ve gerekse halihazırda Mübarek rejimleri altında zaten etkili bir muhalafetin yapılmasının önü kapatılmıştır. Sedat döneminde bir çok üyesi serbest bırakılmış ancak illegal olmakla birlikte tolere edilmişlerdir. 1970’lerden itibaren yalnızca tolere edilmiş bir siyasal ve etkin bir sosyal kurum olarak faaliyet göstermektedir. Bütün bunlara rağmen Mısır’da en etkili muhalif hareket Müslüman Kardeşler hareketidir. Çünkü halka en iyi alternatifi onlar sunmaktatır ve en organize olmuş yapıya da onlar sahiptir. Siyasal anlamda yasaklı olmalarına rağmen bu olumsuzluğu sahip oldukları sosyal yardım kuruluşlarını etkin bir şekilde kullanarak gidermeye çalışmaktadırlar ve başarılı da olmaktadırlar. Mısır’da mevcut yasal 5000’e yakın sivil toplum kuruluşlarının yaklaşık %20 si Müslüman Kardeşler tarafından yönetilmekte ya da finanse edilmektedir ve bütün bu kuruluşlar Sosyal İşler Bakanlığının onayı ile çalışmaktadır. Müslüman Kardeşler’in sözcülerinden Ebu Fatuh durumu bu şekilde ifade etmekte ve yapılan bütün bu faaliyetlerin yardım olmadığını İslami bir yaşamın gereği olduğu için yapıldığını dile getirmektedir.[3] Yasaklı konuma getirildikleri yıldan bugüne en fazla tutuklanan ve baskıların en fazla yoğunlaştırıldığı kesim Müslüman Kardeşler üyeleridir. Yapılan son seçimlere bağımsız adaylarla girmelerine rağmen etkili bir başarı elde etmişlerdir.[4] Zira yıllardır baskı ve demokrasiden fersah fersah uzak yaşayan insanlar artık Mübarek rejiminden sıkılmıştır. İhvan’ın içinde bulunduğu en önemli problem siyasal yasaklı olmasının yanında etkili bir yönetim programının olmayışıdır. Yönetime iyi bir alternatif olarak görülmektedirler ancak seçim propogandaları bile İslam’a vurgu yapmanın ötesine gidememektedir. Geçtiğimiz sene yapılan seçimler boyunca bile tek söylemleri ‘Çözüm İslam’dır’ sloganıydı.

İhvan’ın ve özelikle kurucu lider Hasan El Benna’nın en büyük hedefi İslamı bir bütün olarak hayatın içine sokabilmek ve hayatı İslam’a göre şekillendirebilmektir. Halıhazırdaki İhvan’ın ise öncelikli hedefi İslami ve demokratik bir reformun gerçekleştirilmesi, fakir ve yoksul halkın seviyesinin uygulanacak sosyal programlarla bir an önce iyileştirilmesi olarak göze çarpmaktadır.

İhvan, her ne kadar şu an için eski etkinliğini kaybetse de gerek yapısı, gerekse taşıdığı mesaj itibariyle 20. yüzyılda birçok İslamcı harekete beşiklik etmiştir. Denilebilir ki, İhvan’ın sıralarında eğitim görmemiş ya da İhvan’dan etkilenmemiş İslamcı bir unsur bulmak imkansızdır. Sadece Mısır içinde değil birçok Arap ülkesinde gelenekçi Müslüman Kardeşler söylemiyle ya da daha radikal ve silahlı mücadele yanlısı oluşumlarla faaliyetler de bulunan birçok oluşum söz konusudur.

Kuruluşundan bugüne İhvan’ın Genel Mürşitleri

Hasan El Benna حسن البنا Hasan El Hudeybi حسن الهضيبى Ömer Et Tilmisani عمر التلمسانى Muhammed Hamid Ebu En Nasr محمد حامد أبو النصر Mustafa Meşhur مصطفى مشهور Meimun El Hudeybi مأمون الهضيبى Muhammed El Mehdi Akif محمد المهدى عاكف

Kaynak: USAK Ortadoğu Araştırmaları Merkezi

Seyyid Kutup

İlgili konular

Seyyid Kutub

Muhammed Kutub

Fî Zılâl'il Kur'an

Fethi Şikaki

Haksöz

Müfessir

Kutub

İslam devleti