Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Tibor Szamuely

Kısaca: Tibor Szamuely (27 Aralık 1890 - 2 Ağustos 1919) Macar komünist politikacı, kısa ömürlü olan Macaristan Sovyet Cumhuriyeti yönetiminde yer almıştır. ...devamı ☟

Tibor Szamuely (27 Aralık 1890 - 2 Ağustos 1919) Macar komünist politikacı, kısa ömürlü olan Macaristan Sovyet Cumhuriyeti yönetiminde yer almıştır. Gençliği Kuzey

Macaristan’da

ki Nyíregyháza’da Yahudi bir ailenin beş çocuğundan en büyüğü olarak dünyaya geldi. Üniversite eğitimini 1908 yılında bitirdikten sonra Szamuely, Macar Sosyal Demokrat Partisine girdi. Aynı zamanda gazetecilik de yapıyordu. Yazdığı makalelerden birisi Avusturya-Macaristan İmparatorluğu yetkilileri tarafından tehlikeli bulunduğu için tutuklandı ve hapis yattı. Dünya Savaşı I.

Dünya Savaşı

 patlak verince orduya alındı. Rus cephesinde savaşırken 1915 Mayıs ayında esir düştü. Sibirya’daki bir esir kampına götürüldü. Burada özellikle Rus devrimcilerinin savaş karşıtı propagandasının etkisinde kaldı. Ekim Devrimi ile birlikte Bolşeviklern fikirlerini benimsedi ve Rusya topraklarındaki savaş esirlerinin örgütlenmesini üstlendi. Bu sırada tanıştığı Béla Kun ile beraber çalıştı. Ekim Devriminin saflarında Bolşevikler tarafından salıverilen savaş esirleriyle beraber özgürlüğüne kavuştu. Artık komünist fikirleri benimsemiş olan Szamuely Moskova’da Béla Kun ile beraber Macar savaş esirlerini sosyalizm fikrine örgütlemeye çalışır. Çok sayıda Macar bu sayede Bolşeviklerin saflarında Rus İç Savaşında savaşacaktır. Spartaküs Birliği Szamuely Almanya’ya geçer ve Aralık 1918’de Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg önderliğinde kurulan ve Almanya Komünist Partisinin öncülü sayılan

Spartaküs Birliği

nin kuruluşunda yer alır. Macaristan’da Szamuely fikirlerinde ve eylemlerinde militanlığı savunmuştur. Şubat 1919’da Budapeşte’deki komünistlerin yayın organı Vörös Újság (Kızıl Haberler) gazetesindeki yazısında hükümet karşıtı yazılarında proletaryanın karşı-devrimcileri her yerde ezmeleri gerektiğini öğütleyecek, devrime karşı hareket edenlerin kendi kanlarında boğulmalarını savunacaktır. Altı hafta sonra 21 Mart 1919 günü koalisyon hükümetindeki komünistler kansız bir darbe sonucu iktidarı alarak Béla Kun liderliğinde Macar Sovyet Cumhuriyetini ilan ederler. Szamuely yeni hükümetin önemli isimlerindendir. Birden çok görev almakla beraber en önemli görevi Savunma Halk Komiserliğidir. Ayrıca komünistlere karşı çıkanlara karşı uyguladığı “kızıl terör” kampanyasıyla bilinir. Szamuely’nin özel güvenlik kuvvetleri Lenin

Gençliği

 olarak bilinmekteydi ve komünistlerin siyasetine karşı gelenleri gerekli her türlü yöntemle bastırıyorlardı. Bu dönemde Macar Sovyet Cumhuriyetini temsilen Mayıs 1919’da uçakla Moskova’ya giderek Lenin ile birlikte dünya devrimi lehine propaganda yapmıştır. Çöküş Macar Sovyet Cumhuriyeti yalnızca altı ay sürecek ve Ağustos 1919 başlarında yıkılacaktır. Fransız Ordusu desteğindeki Romanya Orduları Budapeşte’ye yaklaşırken Szamuely kaçar. Komünistlerin hedef alındıkları ve kitlesel olarak öldürüldükleri “beyaz terör” saldırılarından kurtulan Szamuely arabasıyla Avusturya sınırına doğru ilerler. Sınırdan yasa dışı yollarla geçtiği için yakalanan Szamuely, Avusturya polisi tarafından kimliği öğrenilince öldürülür. Cesedi parçalanacak ve atılacaktır. Geleneği Macar Sovyet Cumhuriyeti’nin yıkılmasından sonra monarşinin iktidara geldiği Macaristan II.

Dünya Savaşı

 sırasında Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi Almanyası ile müttefik olacak ve çok sayıda Macar, Sovyetler Birliği karşı yapılan Barbarossa Harekatında yer alacaktır. Savaş sonucunda muzaffer Sovyetler Birliği Kızılordusu Macaristan’ı da işgal edecek ve yeniden sovyet sistemi kurulmuş olacaktır. Bu dönemde iktidara gelen Macar komünistleri Tibor Szamuely başta olmak üzere ilk Macar Sovyet Cumhuriyeti için hayatlarını kaybedenlere sahip çıkacaklardır. Yazdığı eserler * Alarm! Ausgewählte Reden und Aufsätze, Berlin: Dietz; Budapest: Corvina, 1959 * A nemzetiszocializmus, 1964, Budapest : Gondolat * The Russian Tradition, Secker & Warburg, Londra 1974 Ayrıca bakınız * Béla Kun * Jenő Landler

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.