Bir dosya sistemi unix’e bağlandıktan sonra istenirse bunun tersi de yapılabilir.”/etc/umount dosya sistemi” şeklinde tanımlı bu komutu kullanılır.Bir dosya sistemininiçeriğinin görüntülenmesi için”/etc/ff “komutu kullanılır.Bukomutla beraber bazı seçenekler kullanılabilir.”-l” dosya sistemi içinde yeralan tüm dosya isimlerini görüntülemek için,”-s” yol tanımı ardından dosyanın boyutunu bayt cinsinden öğrenmek için ,”-u” dosya sahiplerinin öğrenilmesi için,”-m n” son n gün içinde değişikliğe uğrayan dosyaların belirlenmesi için kullanılır.
Dosya sistemini etiketlemek için “/etc/labelit dosya sistemi etiket bölümü -n “komutu kullanılır.
Bir dosyanın i düğümü biliniyorsa dosya adını öğrenmek için “/etc/ncheck i düğüm dosya sistemi” komutu kullanılır.Dosya sisteminin denetlenmesi ve bozulamaları etkileşimli olarak yapılabilmesi için “fsck” komutu kullanılır.Bu komutla beraber “-D” dizinlerdeki kötü blokları belirlemek için kullanılır.
Sistemin açılış düğmesine basıldıktan sonra init işlemi başlar.Bu işlem açılış esnasında izlenecek adımları /etc/inittab dosyasından okur.Sistem çok kullanıcılı durumda iken init komutu kullanmak suretiyle tek kullanıcılı duruma geçmek için init s kullanılır.Sistem açıldıktan sonra çok kullanıcılı duruma geçmesi için /etc/rc dosyasını bulup komutlarını çalıştırmaktadır.etc/rc dosyası içinde cron işlemi denen program belirli zamanlarda istenilen komutların çalıştırılmasını sağlar.Cron işlemi her bir dakikada /usr/lib/crontab dosyasını okuyarak tanımlanmış işlemleri yerine getirir.Terminal,yazıcı modemin kullanılabilir hale gelmesi için etc/inittab dosyasında etc/getty programının olması gerekir
Kullanımı /etc/getty seçenekler biçimindedir.seçenekler hat,hızı,tipi,hat protokolü,”-t” sistemin ne kadar süre bağlantılı olacağını belirtir.
Bir disk üzerideki boş alanlarin ögrenilmesi için df komutundan yaralanilabilir.Komutun kullanimi df -t dosya sistemi biçiminde olursa her dosyalama sisteminin boş alanlar yanisira toplam alani,i dügümleri de görüntülenir.df -f dosya sistemi biçiminde kullnilirsa dosya sisteminin boş alanini toplayarak verir.Diskin kullanimi hakkinda özet bilgiler alabilmek için du komutu kullanilir. Böylece aşiri büyüyen dosyalar ve dizinler belirlenir.komutun kullanimi “du seçenekler ismler”.-a” seçenegi kullanilirsa herbir dosya için disk kullanim miktarlari listelenir.”-s” sadece genel toplami gösterir.
Sistemde kimlerin çalıştığını öğrenmek için who -u komutu kullanılır.Sistemde kimin olduğu ve ne yaptığı öğrenilmek isteniyorsa whodo komutu kullanılır.Belli bir dosyanın kim tarafından kullanıldığı ve işlem numarası listelemek için etc/fuser -u dosyalar komutu kullanılır.Sistem yöneticisi isterse sistemde yapılan işleri tek tek durdurabileceği gibi hepsini aynı anda /etc/killall komutuyla öldürebilir.
Dosyaları yedeklemek için tar komutu kullanılabilir.komutla kullanılan seçenekler :”-r” belirtilen dosyalar teybin sonuna yazılır,”-x” tanımlanan dosyaların teypden geri yüklenmesi için,”-f cihaz” arşivlemenin teyp dışında nereye yapılacağını belilemek için kullanılır.Yeni bir arşiv yaratılması için “-c” seçeneği kullanılır.Yazıcının sisteme tanıtılması için /usr/lib/lpladmin -d yazici komutu kullanılır.
Vİ EDİTÖRÜ
Unix işletim sisteminde metin dosyalari oluşturmak için kullanilan editör programlarindan biri vi editörüdür.Vi programi,çeşitli işlemleri yapmaya yönelik komut kullanma olanagi saglar.abu komutlarin önemlileri şunlardir.
ZZ dosyanın yazılması suretiyle vi’den çıkış
w dosyanın yazılmasını sağlar
w! Mevcut dosyanın üzerine yazılmasını sağlar
q vi’den çıkış
q! Değişiklikleri gözardı ederek vi’den çıkış
UNİX KOMUTLARINA ERİŞİM
sh vi içinden unix komut yorumlayıcısına ulaşım
! Komut Unix komutlarını çalıştırmak için
EKRANDAKİ GÖRÜNTÜNÜN HAREKETİ
Ctrl f bir sayfa ileri
Ctrl b bir sayfa geri
Ctrl d yarım sayfa yukarı
Ctrl u yarım sayfa aşağı
ARAMA İŞLEMİ
/ kalıp kalıbın ileri doğru aranması
? kalıp kalıbın geri doğru aranması
n ileri doğru aramanın tekrarlanması
N geri doğru aramanın tekrarlanması
İMLECİN EKRAN ÜZERİNDEKİ HAREKETİ
“h” sola hareket
“l” sağa hareket
“j” aşagi hareket
“k “ yukarı hareket
“G” son satıra hareket
BELİRLİ SATIRLARIN BULUNMASI
“H” birinci satır
“L” son satır
+n ileri doğru n.satıra hareket
-n geri doğru n.satıra hareket
KARAKTER VE SATIR EKLEME,SİLME,DEĞİŞTİRME
“a” satırın sonundan itibaren bilgi girişi
“A” satırın sonuna bilgi girişi
“i” iki karakter arasına bilgi girişi
“dw” bir kelimenin silinmesi
“dd” bir satırın silinmesi
“x” bir karakter silinmesi
“o” imlecin bulunduğu satır ile sonraki satır arasına boş satır ekler
“O” imlecin bulunduğu satır ile önceki satır arasına boş satır ekler
“r” imlecin üzerinde bulunduğu karakteri değiştirmek için
“cw” bir kelimenin değiştirilmesi için
“C” bir satırın değiştirilmesi için
“yy” bir satırı yakalar
“p” yakalanan satırın yazılmasını sağlar.
