Türkçe Bilgi: V. Yoannis Paleologos

V. Yoannis Paleologos (Yunanca: Ιωάννης Ε' Παλαιολόγος - Iōannēs V Palaiologos, 18 Haziran 1332 – 16 Şubat 1391), Bizans İmparatoru III. Andronikos Paleologos ile Savoyalı Anna'nın oğludur. Anne tarafından dedesi Savoya Kontu V. Amadeus ve anneannesi onun ikinci karısı olan Brabantlı Maria'dır. V. Yoannis Paleologos 1341'de daha dokuz yaşında iken babasının ölümü üzerine tahta çıkmıştır. Yaşam öyküsü İmparatorluk döneminin birinci aşamasında yetişgin olmadığından annesi Savoyalı Anna taht naibi görevini yüklenmiştir. Savoyalı Anna, kocasının arkadaşı olan ve devlet idaresini efektif olarak ifa etmekte olan Yoannis Kantakuzinos'a inanmamaktaydı. Sırp Kralı IV. Dusan Kuzey Trakya'yı istila etmek için hücuma geçince, Kantakuzinos bu bölgelerde asayişi ve Bizans idaresini sağlamak üzere Konstantinopolis'ten ayrılmıştır. Kantakuzinos başkentte yokken, Konstantinopolis Patriği V. Yoannis Kalekas ve saray mensubu Aleksios Apokavos, Anna'ya en kıdemli danışmanı olan Kantakuzinos'un bir düşman olduğunu telkin edip inandırmışlardır. Anna, Kantekuzenos'u devlet düşmanı olarak ilan etmiş ve Konstantinopolis valiğine Apokavkos'u getirmiştir. Kantakuzanos'in karşı tepkisi, kendini VI. Yoannis adı ile rakip İmparator ilan etmesi ve 1347ye kadar süren bir iç savaşı başlatması olmuştur. Bulgar Çarı İvan Aleksander, V. Yoannis ve taht naibi Anna tarafının müteffiki olmuş; Sırp Kıralı IV. Dusan ise rakip imparator VI. Yoannis yanını tutmuştur. Bu iki hükümdar da bir Bizans iç savaşından faydalanarak kendileri için politik ve bölgesel toprak menfaati sağlamak peşindeydiler. Biraz zaman sonra rakip imparator VI.Yoannis Osmanli devleti hükümdarı Orhan Bey ile de ittifak yapmıştır. Savoyalı Anna ise Batı Avrupa'dan taraftar toplamaya çalışmıştır ve 1343 yazında Avignon Papalığı'nda bulunan Papa VI. Klement'e sadakatini bildirmek için bir elçi göndermiştir. Ayrıca savaş masraflarını karşılamak için taht naibi olan Anna kıymetli Bizans İmparatorluk taçını ve diğer Bizans devlet sigmesi mücehveratı 30.000 düka altınına Venedik Cumhuriyeti'ne rehine olarak vermiştir. Ancak sonunda Anna iç savaşı kaybetmiş ve oğlu V. Yoannis Paleologos kıdemli İmparator olan VI. Yoannis Kantakuzinos yanında ortak imparator olmak durumuna düşmüştür ve bu durum (1347–1354) arasında değişmemiştir. 1354'te V. Yoannis Paleologos bir iç hükümet darbesi yapmış ve VI. Yoannis Kantakuzinos tahttan feragat edip ayrılmış ve V. Yoannis Palealogos tek İmparator olarak hüküm sürmeye başlamıştır. Hükümdarlığı sırasında Osmanlı Orhan Bey'in oğlu olan Süleyman Paşa Gelibolu'nun bir deprem ile yıkılmasından sonra idaresini alip oraya Türklerin yerleştirmeye başlamış, durum daha iyileşince bu şehri boşaltıp Bizanslilara geri vermemiş ve şehri Avrupa'daki ilk Osmanlı-Türk yerleşkesi haline sokmuştur. O zaman Bizanslılar için tehlike çanları çalmaya başlamıştır. Süleyman Paşa komutasında Osmanlı ordulari Trakya'da ilerliyerek Edirne (Adrianopol) ve Filibe (o zamanki Philippopolis, şimdi Plovdiv)'yi ellerine geçirmişlerdir. Konstantinopolis'te bile kendini tehdit altında olduğunu gören V. Yoannis Paleologos Batı'dan destek ve yardım istemek gereğini hissetmiş ve Doğu Ortodoks Hristiyan ve Katolik Hristiyan ayrılığının, kendine destek verilmesi halinde, Ortodokslarin Katolik Papanın üstünlüğünü tanıması şeklinde birleştirilmesini önermiştir. Bu öneriyi Batı'ya tanıtmak için İtalya'ya şahsen seyahat yapmıştır. Fakat, özellikle iç savaşlar nedeni ile, Bizans hazinesi o kadar boşalmıştır ki 1369'da Venediki ziyaret ettiği zaman ödeyemediği ticari borçlar dolayısıyla tutuklanmıştır. 1371'de yıllık haraç vererek Osmanlı Sultanı I. Murad'in üst egemenliğini tanımıştır. Bunun uygun bir siyaset olduğu, sonradan 1376'da oğlu IV. Andronikos Paleologos tarafından bir hükümet darbesi ile tahttan indirildikten sonra I. Murad yardımı ile tahtını yeniden geri alabilmesi ile anlaşılmıştır. En genç oğlu I. Teodor Paleologos 1383'de Mora Despotluğunu idareye başlamıştır. 1390'da ise torunu VII. Yoannis Paleologos diğer saray entrikaları sonucu kısa bir müddet için tahtı gasp etmiş, fakat V. Yoannis Paleologos hemen sonra tahtını geri almayi başarmıştır. Saltanatının sonlarına doğru 1390'da V. Yoannis Paleologos Konstantinopolis surlarının şimdi Yedikule içinde kalan tören kapısı olan Altın Kapı civarını , şehrin içinde ve etrafında bulunan, kullanılmayan ve yıkık kiliselerden alınan taşlar ve mermerlerle kuvvetlendirilmesi emrini vermiştir. Bu inşaat projesi tamamlanınca, Osmanlı Sultanı Yıldırım Bayezid V. Yoannis'den bu yeni yapıları yıkmasını talep etmiştir ve bu yıkım yapılmazsa iki devlet arasında savaşı başlayacağını ve Yıldırım'ın yanında bulunan İmparator'un oğlu ve varisi Manuil'in gözlerini kör edileceğini söyleyerek tehdit etmiştir. Çaresiz kalan V.Yoannis, Sultan'ın bu isteklerini yerine getirmek zorunda kalmış ve bu yeni sur tamirlerini yıktırmıştır. Zamanının gözlemcileri bunu çok utandırıcı bulan V. Yoannis'in bu nedenle sinir buhranları geçirmesi sonucu olarak 16 Şubat 1391'de öldüğünü söylemektedirler. V. Yoannis Paleologos'in tahtına oğlu II. Manuil Paleologos geçmiştir. Ailesi V. Yoannis Paleologos, VI. Yoannis Kantakuzinos ile İrini Asanina'nın kızı Eleni Kantakuzini ile evlenmiştir ve isimleri bilinen şu çocukları olmuştur: # IV. Andronikos Paleologos: Bizans imparatoru 1376-1379 # II. Manuil Paleologos: Bizans imparatoru 1391-1425 # Mihail Paleologos: despot # I. Teodor Paleologos: Mora Despotu # İrini Paleologina: Osmanlı Devleti hükümdarı Orhan Bey'in oğlu Halil ile evli. Ayrıca bakınız * Bizans imparatorları * Bizans imparatorları Dış kaynaklar * Ostrogorsky, Georg (çev. Fikret Işıltan), (1999 5.baskı) Bizans Devleti Tarihi, Ankara:Türkiye Tarih Kurumu ISBN 975-16-0348-X (Orijinal 1.baskı:1940) * Gregory, Timothy E. (çev. Esra Ermert), (2008), Bizans Tarihi, İstanbul:Yapı Kredi Yayınları ISBN 978-975-08-1507-2 * Norwich, John Julius, (1991) Byzantium: The Decline and Fall, Londra:Penguin ISBN 0-14-011447-5, say.156-182 * "John V Palaiologos" maddesi Alexander Kazhdan (ed) (1991) The Oxford Dictionary of Byzantium - 3 Cilt New York: Oxford University Press . ISBN 0-19-504652-8

Kaynaklar

Vikipedi

V. Yoannis Paleologos

V. Yoannis Paleologos Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar