Liberal Sistem Nedir ?

Liberal kelimesi Latince liber'den (özgür) türemiştir. Livy'nin (Titus Livius) History of Rome from Its Foundation eserinde aşağı tabaka ile aristokasi arasında geçen özgürlük mücadelesi anlatılmaktadır. Orta çağın değişken ortamında uykuda olan bu mücadele özgür şehir devletlerini savunanlar ve papa taraftarları arasında İtalyan rönesans sürecinde tekrar başladı. Niccolò Machiavelli, Discourses on Livy eserinde cumhuriyet'in temellerini attı. İngiliz John Locke ve Fransız aydınlanma dönemi'nin diğer düşünürleri bu mücadeleyi insan hakları temelinde ele aldılar. Liberal sistem, özgürlüğü birincil politik değer olarak ele alan bir ideoloji, politika geleneği ve düşünce akımıdır. Genel anlamda Liberal sistem, bireylerin ifade özgürlüğüne sahip olduğu, din, devlet ve kimi zaman kurumların gücünün sınırlandırıldığı, düşüncenin serbest bir şekilde dolaştığı, özel teşebbüse olanak sağlayan bir serbest piyasa ekonomisinin olduğu, hukukun üstünlüğünü geçerli kılan şeffaf bir devlet modeli ve toplumsal hayat düzeni hedefler. Liberal demokrasi olarak adlandırılan bu devlet düzeni, açık ve adil bir seçim sistemi ile birlikte tüm vatandaşların kanun önünde eşit olduğu ve fırsat eşitliğine sahip olduğu bir sistem olarak modellenir. Yapısından ötürü Liberal sistem tartışmaya açıktır. Liberal sistem ekonomide, özel girişim demektir en başta. Yani [kapitalist] üretim ilişkilerini benimser. Bir Toplumu, Ulusu yönetim biçimidir. Dolayısıyla bireysel özgürlüklerin kısıtlanamaması Liberal sisteme ters olması gerekir. Kralların doğal yönetim hakkı, veraset sistemi, devlet dini gibi eski devlet teorisini oluşturan birçok temel kabule Liberal sistem karşı çıkar. Tüm liberaller bireyin yaşama hakkı, özgürlüğü ve mülkiyet hakkı gibi temel insan haklarını kabul eder ve desteklerler. Bununla birlikte birçok ülkede modern Liberal sistem, toplumsal refahın sağlanması açısından, devletin birey özgürlüğü üzerinde minimal bir kısıtlayıcı gücü olmasını savunarak klasik Liberal sistemden ayrılır. Liberal sistemin kökleri batı aydınlanma sürecine dayansa da, bugün için terim sağdan sola siyasal yelpazenin farklı noktalarını kapsayan, özgürlük temelli bir düşünce çizgisini tanımlar.

Liberal sistemde eğilimler

Yukarıda anlatılan temel çerçeve dahilinde olmakla birlikte, liberal sistem içinde derin çatışmalar ve karşıtlıklar bulunur. Bu karşıtlıklar klasik liberal sistem dışında kimi farklı eğilimler oluşmasını sağladı. Birçok tartışmada karşıt taraflar farklı kavramlar için aynı sözcüğü, kimi zaman da aynı kavram için farklı sözcükleri kullanırlar. Bu makalede; * Politik liberal sistem liberal demokrasi taraftarlığı * Kültürel liberal sistem bireysel hak ve özgürlüklerin kimi devletsel ve/veya dini sebepler sebebiyle kısıtlanması karşıtlığı * Ekonomik liberal sistem devlet müdahalesine ve mülkiyetine karşı özel mülkiyet hakkı taraftarlığı * Sosyal liberal sistem fırsat eşitsizliğine karşı olarak eşitlik taraftarlığı için kullanılmaktadır. * Muhafazakar liberal sistem Bireysel özgürlük, serbest ekonomi girişimciliği,düşünce ve din ve vicdan özgürlüğünü halkın geleneksel ,kültürel yapısı dikkate deger alınarak reformu öngören sağcı ideoloji özgürlüğüdür. Modern liberal sistem kavramıyla ise yukarıda listelenen saf formlardan ziyade, bugün hemen hemen tüm birinci dünya ülkelerinde görülen, bu formların bir harmanı olan liberal sistem anlatılmaktadır. Politik ve kültürel liberal sistem kendini liberal olarak tanımlayan insanların çoğu tarafından benzer bir şekilde algılanıp benimsenir, fakat ekonomik ve sosyal liberal sistem konusunda geniş görüş ayrılıkları ve karşıtlıklar mevcuttur.