Çok Düşük Yoğunluklu Lipoprotein

Kısaca: Çok Düşük Yoğunluklu Lipoproteinler (İngilizce Very Low Density Lipoproteins'den VLDL olarak kısaltılırlar) plazma lipoproteinlerinin bir alt grubudur. VLDL, karaciğerde oluştuktan sonra taşıdıkları trigliseritleri vücuttaki çeşitli dokulara aktarırlar, bu sürecin sonunda LDL'ye dönüşürler. ...devamı ☟

Çok Düşük Yoğunluklu Lipoproteinler (İngilizce Very Low Density Lipoproteins'den VLDL olarak kısaltılırlar) plazma lipoproteinlerinin bir alt grubudur. VLDL, karaciğerde oluştuktan sonra taşıdıkları trigliseritleri vücuttaki çeşitli dokulara aktarırlar, bu sürecin sonunda LDL'ye dönüşürler.

İşlevleri

Karaciğer, kolesterol ve trigliseritlerin sentezlendiği başlıca organdır, bu organın ihtiyacını aşan kolesterol ve trigliseritler VLDL tanecikleri olarak kana salınırlar. Sindirim sırasında ince bağırsak bol miktarda trigliserit yüklü şilomikron tanecikleri salgılanır, diğer zamanlarda ise trigliserit içeren lipoproteinler karaciğerin salgıladığı VLDL tanecikleridir. VLDL karaciğerde sentezlenmiş kolesterolu, trigliseritleri, fosfolipitleri ve kolesteril esterleri taşır. Suda çözünemeyen bu lipitler VLDL'in bünyesi içinde paketlenince kanda taşınabilir hale gelirler. Bu taneciklerde bulunan apoB ve apoE apolipoproteinleri hem onları sağlamlaştırır, hem de metabolik yaşamlarının sonunda hücreler tarafından tanınıp endositoz yoluyla dolaşımdan çıkartılmalarını sağlar.

Bileşimleri



Yeni oluşan (genç) VLDL'de apolipoprotein B-100 proteini bulunur. Kana ilk karıştığı an % 50 trigliserit, %18 fosfolipit, % 20 kolesterol ve % 10 proteinden oluşur. Protein oranının göreceli azlığından dolayı diğer plazma lipoproteinlerine göre yoğunluğu çok düşüktür (<1,006 g/cm3) bu yüzden "çok düşük yoğunluklu lipoprotein" olarak adlandırılmıştır. Büyüklük olarak 30-80 nm çaplıdırlar.

Dolaşım sırasındaki değişimi

Genç VLDL kanda dolaşırken yüksek yoğunluklu lipoproteinlerden (HDL) apolipoprotein C-II (apoC-II) ve apolipoprotein E (apoE) edinir. Bu noktada VLDL olgunlaşmış sayılır. VLDL dolaşım sırasında vücuttaki kılcal damarlı bölgelerden (yağ, kalp ve kas) geçerken lipoprotein lipaz (LPL) ile etkileşir. ApoC-II, LPL'nın aktivasiyonu için gereklidir. LPL, VLDL'in taşıdığı triğlişeritleri yağ asitlerine dönüştürür, bunlar da hücrelerin içine alınıp ya depolanır ya da enerji üretimi için kullanılırlar.

Dolaşım sırasında VLDL tekrar HDL ile karşılaştığında apoC-II HDL'ye geri döner (ama apoE kalir). Ayrıca, kolesteril ester transfer proteini (Cholesteryl Ester Transfer Protein, CETP) HDL'den aldığı kolesteril esterleri, VLDL'deki trigliserit ile takas eder.

VLDL'deki trigliseritler azaldıkça bu lipoproteinin yoğunluğu yükselir, bu yüzden orta yoğunluklu lipoproteinler (intermediate density lipoprotein, IDL) olarak adlandırılır. IDL'nın yoğunluğu 1,006 ile 1,019 g/cm3 arasındadır.

IDL'nın yaklaşık yarısı karaciğer hücrelerinde bulunan reseptörler tarafından tanınıp endositoz yoluyla bu hücrelerin içine alınır. IDL'nin öbür yarısı ise triğlişeritlerin yerini kolesteril esterlerin alması ve apoB dışındaki diğer proteinlerin kaybolması sonucu düşük yoğunluklu lipoproteinler (low density lipoprotein, LDL) dönüşür. LDL'nin başlıca apolipoprotein apoB-100'dür. LDL, LDL reseptörü aracılığıyla karaciğer ve diğer doku hücrelerin içine endositoz yoluyla alınır. Hücre içine alınan LDL'nın taşıdığı lipitler ya depolanır, ya hücre zarında kullanılır ya da başka ürünlere (örneğin, steroid hormonleri, safra asitleri) dönüştürülürler.

Hastalıklarla ilişkileri

Yüksek düzeyde VLDL, aterosklerozun hızlanmasına yol açabilir. Düşük insülin ve yüksek glukagon seviyelerinde LPL baskılandığından dolayı şeker hastalığında VLDL yüksek olur.

Göz at

Kombine hiperlipıdemi (birleşik hiperlipidemi)

Kaynakça

  • Biochemistry, 5th ed., J. M. Berg, J. L. Tymoczko, L. Stryer. New York: W.H. Freeman and Co., 2002.
  • The Genetic Landscape of Diabetes. Dean, L.; McEntyre, J.R. Bethesda (MD): National Library of Medicine (US), 2004

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Ara yoğunluklu lipoprotein
6 yıl önce

Ara yoğunluklu lipoproteinler (İngilizce intermediate density lipoprotein IDL olarak kısaltılırlar), çok düşük yoğunluklu lipoproteinlerin (VLDL) yıkımından...

Ara yoğunluklu lipoprotein, Apolipoprotein E, Düşük yoğunluklu lipoprotein, Endositoz, Karaciğer, Lipoprotein, Plazma, Trigliserit, Kolesteril ester, Apoliporotein B, Nanometre
Düşük yoğunluklu lipoprotein
3 yıl önce

arasında olan lipoprotein sınıfına karşılık gelir. Karaciğerde üretilen çok düşük yoğunluklu lipoprotein (İngilizce Very Low Density Lipoprotein, VLDL) metabolizması...

Düşük yoğunluklu lipoprotein, ApoE, Ateroskleroz, Diyabet, Kolesterol, Koroner arter hastalığı, Obezite, Trigliserit, VLDL, Çok düşük yoğunluklu lipoprotein, Hiperlipoproteinemia tip II
Lipoproteinler
3 yıl önce

- İnce bağırsaktan karaciğere trigliseritleri taşırlar. Çok düşük yoğunluklu lipoproteinler (İngilizce Very Low Density Lipoproteins, VLDL) - yeni sentezlenmiş...

Lipoproteinler, Düşük yoğunluklu lipoprotein, Elektroforez, Enzim, Fosfolipit, Hidrofilik, Hidrofobik, Kolesterol, Lipit, Orta yoğunluklu lipoprotein, Plazma
Yüksek yoğunluklu lipoprotein
6 yıl önce

Yüksek yoğunluklu lipoproteinler İngilizce High Density Lipoprotein'in kısaltması olan HDL olarak da bilinirler. HDL, vücuttaki dokulardan karaciğere...

Yüksek yoğunluklu lipoprotein, Epidemiyoloji, Hücre zarı, Karaciğer, Kolesterol, Koroner arter hastalığı, LDL, Lipoprotein, Plazma, Kolesteril ester, Lesitin Kolesterol Asil Transferaz
Kolesterol
3 yıl önce

lipitlerin vücuttaki diğer dokulara ulaştırılması için çok düşük yoğunluklu lipoproteinlerin (VLDL) içinde kana salgılanır. VLDL'de bulunan trigliserit...

Kolesterol, A vitamini, Akyuvar, Aldosteron, Alkol, Antioksidan, Aterom, Ateroskleroz, Balık, Bağışıklık sistemi, Bitki
E vitamini
3 yıl önce

bulunduğundan, şilomikron kalıntılarının çoğunu tutar ve temizler. Kalıntılardaki tokoferoller çok düşük yoğunluklu lipoproteinlere (VLDL) salgılanır ve plazma yoluyla...

E vitamini, Anemi, Antioksidan, Atardamar, B2 vitamini, Bakır, Biyolojik, Böbrek, C vitamini, Demir, Deri
Şilomikron
3 yıl önce

oluşturulan büyük ebatlı (75-1200 nm çaplı) lipoproteinlerdir. Elektroforezde göç etmeyip yoğunluğu 0,95 g/mL'den düşüktür. Besin yoluyla alınan trigliseritler...

Şilomikron, Apolipoprotein E, Dolaşım sistemi, Gliserol, HDL, Kalp, Kas, Kolesterol, Lenf sistemi, Lipoprotein, Trigliserit
Joseph L. Goldstein
6 yıl önce

Tıp Merkezi'nden tıp doktoru diplomasını almıştır. 1985'te, düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) metabolizması üzerinde yaptığı çalışmalardan dolayı Nobel...

Joseph L. Goldstein, 18 Nisan, 1940, 1984, Andrew Victor Schally, Biyokimya, Christiane Nüsslein-Volhard, Genetik, Joseph Goldstein, Kolesterol, Koroner arter hastalığı