Uydu yahut satellite ekvatorun 36.000 km üstünde duran, dünyayla eşit hızda ve aynı yörüngede dönen elektronik iletişim istasyonudur. Çeşitli tipte uydular vardır. Bilimsel, askeri, ticari, minyatür. Bunlar amacına göre farklı yörüngelerdedir. Haberleşme uyduları Clark Kuşağındadır. Uyduların mucidi bir bilimkurgu yazarı olan Sir Arthur Clark`tır.
Uydu yayınları bir çanak anten, bir uydu alıcısı, bir ekran ile izlenebilir. Verici ile alıcı çanak birbirine bakmalıdır. Yörünge sebebiyle mesela Türkiye`den Amerika uyduları izlenemez.
Uydular 4 gruptur: Asya, Avrupa, Atlantik, Amerika. Greenweech`e göre doğu ya da batıda yer alırlar. Mesela 42 derece doğudaki uydunun yerel açısı pusula yönünde 180 derecedir. Azimuth, yerel açı coğrafidir. Avrupa uyduları 70-0 derece doğu doğudur. Asya 160-70 batı doğudur. Kalkış açısı, bulunduğumuz yerin, mesela 38 derecede kuzey enlemindeysek buradan yukarı 46 derece kalkış açısı olur ki buna elevation denir. Çanak kendi başına sinyal alamaz. Bunun için LNB denilen alıcı çanak ortasına yerleştirilir. Bunun da açı ayarları vardır. Yer ile uydu aynı boylamdaysa kutup açısı polarizasyon 0`dır. UE sistemi DVB-S, DVB-C, DVB-T, DVB-H ortamlarını kabul eder. Yani uydu, kablo, karasal, cep. Bunların birbirinden farkı modülasyondandır, yani bilginin hangi taşıyıcı sisteme nasıl kodlandığı.
Artık analog yayın tarihe karışmaktadır. DECT, GSM, PSTN/ISDN ortam protokolleri dvb-ıpı internet, dvb-npı bağımsız şebeke protokolünü destekler. Etkileşimli tv arayüzüne DVB-MHP, elektronik program rehberine EPG, alıcı receiver`a STB denir. DVB-SUB altyazı tekniği, DVB-SI yayın bilgileri, DVB-CA koşullu erişim, DVB-CSA ortak şifre algoritması, DVB-CI ortak arayüz demektir.
Türkiye`de digital platformlar Digitürk, Stardigital, Cinedigital gibi şirketlerdir. Digitürk paralı ve kartlı sistemdir. Şifresiz yayın yapan 2000 civarında kanal Hotbird, Astra, Hispasat, Türksat uydularından izlenebilir. Türk kanalları Türksat1c ve Eurasiasat uydularından yayın yapmaktadır. En geniş portal DMG`dir.
Dijital uydu alıcıları veya DTV`ler uydu dijital yayınlarını almak üzere yapılmıştır. Ses ve görüntü, dijitale dönüştürülür, yani görüntü bu yolla parlak, net, dalgasızdır. Ses kalitesi de nettir. Görüntü ortak formatı 4:3`tür. Avrupa ortak PAL sisteminde ekran görüntüsü 1080i/50`dir. Yani saniyede 50 alan görüntülü 1080 satırlık ekran. Geniş ekran formatı da artık yayılmaktadır, 16:9. Ev sistemlerinde sinemaskop ve AC3 dolby dijital sistemleri kullanılmaya başlamıştır. Yüksek çözünürlüklü yayınlara 2004`te başlayan Avrupa, 2006 Dünya Kupası`nı ilk defa bu yolla yani HDTV ile yayınlamıştır. HDTV yayınlarını normal tv cihazları almaz, cihazlar da değişmektedir.
Kaynakça
- İsmail Çakaloz, ``Uyducunun El Kitabı``, Pusula Y. İst.2006.
