Armonik yapı
Daha önce söylendiği gibi, koladera en gelenksel şekliyle bir "beşlikler dizisi" takip eder. Bu karakteristik özellik önceli olan morna müziğinden gelen doğrudan bir mirastır. Böyle olmasına rağmen pek çok besteci (özellikle çağdaş besteciler) her zaman bu yapıyı kullanmaz.Melodik yapı
Son dönemde zouk ile birlikte bir parça değişmesine rağmen, melodik olarak, ana beyitlerin sıralı değişimi, nakaratlar, melodik tarama, hece yutumu, ritmin birden değişmesi gibi mornaya benzer özellikler göstermektedir.Temalar
Koladera müziğinin genel temaları hicivler, sosyal eleştiriler, şakalar ya da neşeli ve oynak havalardır. C. Gonçalves'e göre Boa Vista morna müziğinin de ana temaları tam olarak bunlardır. Ancak Boa Vista morna müziğinden Brava morna müziğine olan tematik geçiş sonrasında, yeni gelişen koladera Boa Vista morna müziğinin ilk tematiğini devralmıştır. Bu temalar otaçağ Protekiz escárnio e maldizer şarkılarındakilere benzer.Enstrümanlar
Koladera çalan bir grubun enstrümantal kompozisyonu sabit bir yapıda değildir. Orta büyüklükteki bir grupta, bir solo enstrüman, şarkıcının sesi ve perküsyonun yanında, Cabo Verde'de yaygın olarak “violão” da denen Klasik Gitar ve ritmik akorlar için bir cavaquinho bulunabilir. Daha büyükçe bir grupta ikinci bir gitar, bir akustik bas gitar, birden fazla solo enstrüman (keman, klarnet, trompet gibi..) ve birden fazla vurmalı çalgı (shaker, güiro, zil, konga gibi..) bulunabilir. Gitar, Cabo Verde'de popüler olarak “mãozada” denilen özel bir yöntemle çalınır. Başparmakla çalınan ve vuruşları belirten bir bas ile diğer parmaklarla ritmik olarak çalınan akorlar koladera müziğinde belirgin olarak seçilebilir. 60'lı yıllardan itibaren koladera müziğinde elektriksel enstrümanlar kullanılmaya başlanmıştır. Perküsyon enstrümanlarının yerini Bateri alır, bas ve eşlikçi sesler ise bas gitar ve elektrikli gitar ile çalınmaya başlar. 80'li yıllardan itibaren synthesizer gibi elektronik enstrümanların yoğunluklu kullanımı kimilerince takdir edilmiş ancak pek çok kişi tarafından da eleştirilmiştir. 90'lı yılların sonlarında kökenlere bir dönüş olmuştur ve akustik enstrümanlarla yapılan performanslar daha çok rağbet görmeye başlamıştır. En geleneksel formunda, şarkılar genellikle nakarat kısmıyla aynı melodiye sahip olan ve bir solo enstrüman tarafından çalınan giriş bölümüyle başlar, daha sonrasında şarkı ana beyitlerin sıralı değişimi ve nakarat kısımlarıyla devam eder. Yaklaşık olarak şarkının ortası geçildikten sonra nakarat yerine solo enstrüman tarafından bir ara taksim yapılır. Ancak yeni nesil kompozitörler her zaman bu sıralamayı kullanmamaktadırlar. Dans olarak Koladera dansı çiftler halinde yapılan bir salon dansıdır. Bir kol partneri sararken diğer kol ile el ele tutuşulur. Şarkının ilk ölçüsünde bir yana yapılan ve ritmik vuruşları belirleyen iki sallanma ve omuz devinimleri, sonraki ölçüde diğer yana tekrarlanır. == Tarihçe 1nci dönem Koladera kelimesi köken olarak dışarıya çıkıp colá müziği söylemek anlamına gelmekteydi. Sözlü anlatıma göre besteci Anton’ Tchitch’ 30'lu yıllarda bir morna şarkısının temposunu kasıtlı olarak hızlandırdığında yeni bir müzik türünün doğmuş olması muhtemeldir. Dinleyiciler içinden birinin kalkıp “já Bocê v’rá-’l n’um coladêra” (şarkıyı koladera ya dönüştürmüşsünüz!) diye bağırdığı, yani koladera gibi hareketli çalındığını kastettiği rivayet edilir. Teknik olarak koladera, morna müziğinin temposu hızlandırılarak nota uzunluğunun yarıya düşürülmesiyle ortaya çıkmıştır. Bu yeni tür müzikal anlamda çoğunlukla Brezilya müziğinden gelen etkileşimlerle yavaş yavaş pekişmiştir. Tür S. Vicente'den diğer adalara da yayılır ve biri Mindelo'daki Barlavento, diğeri Praia'daki Sotavento olmak üzere farklı stile sahip iki temel ekol ortaya çıkar.2nci dönem
50'li yıllardan başlayarak koladera müziğinde morna da olduğuna benzer yenilikler görülmeye başlar. Elektrikli enstrümanların kullanımı, yurtdışı performanslar ve plak kayıtları ile türün uluslararası bağlamda tanınır hale gelmesi bu döneme rastlar. Koladera Brezilya müziği yanı sıra Anglo-Saxon müziğinden de olmak üzere çeşitli yurtdışı akımlardan etkilenmeye devam eder. 70'li yıllarda sömürgecilik karşıtı hareketler ve sosyalist ülkelerle olan ilişkilerle birlikte rumba, salsa, kumbiya gibi Latin Amerika müzikleri ve özellikle Angola ve Gine-Bissau olmak üzere Afrika müziği etkileri görülür. Müzikal yapı olarak koladera kendisini mornaya bağlayan karakterisitik özellikleri zaman içinde kaybetmeye başlar. Morna ve koladera olarak iki ayrı bölümlendirmenin belirginleşmesi de bu döneme rastlar.3ncü dönem
50'li yıllardan başlayarak Fransız Antilleri'nin zouk müziğinin Cabo Verde müziği üzerindeki güçlü etkisi görülür. Bu etkilenmede zouk ile koladera arasındaki ritmik benzerliklerin yanı sıra Antiller ile Cabo Verde arasındaki, her ikisinin de adalar topluluğu olması, halklarının Afrika kökenli oluşu, Kreol dilinin konuşulması gibi kültürel benzerliklerin de etkisi büyük olmuş olmalıdır. Saflıktan yana olan bazı çevreler zouk'un Cabo Verde müziği üzerindeki bu etkisine iyi gözle bakmasa da bu etkilenme kesinlikle büyük bir ticari başarıyı beraberinde getirmiştir. Bu koladera türü daha çok yurtdışında yaşayan yeni nesil Cabo Verdeli müzisyenler arasında kabul görmüş ve uygulanmıştır. Zouk etkisindeki koladera'nın aşırı derecede ticarileşmesi ve banalleşmesi de bu dönemde olur. == Koladera türleri == Nispeten yeni bir müzikal tür olmasına rağmen koladera'nın da kendi içinde bazı türleri vardır.Standart koladera
Mornanın bir türevi olduğundan koladera da armonik yapısı, dize yapısı, değişken senkoplu melodik çizgisi ile önceline benzerlik gösterir. J. Monteiro'ya. Ne varki lundum tamamen yok olmamıştır. Lundumun mornaya dönüşmesinin yanı sıra lundum Brezilyalıların bossa nova ve samba-cançãosu ve daha sonrasında gelişen koladeradan etkilenerek değişime uğramaya devam etmiştir. Bugün bu tür yavaş koladera adının yanı sıra toada ya da contratempo olarak da bilinir. Bossa nova ile olan benzerliklerinden ötürü cola-samba ya da '“sambed” coladeira''' olarak da anıldığı olur. Koladeranın daha düşük tempolu (andante) versiyonudur. Yapısı mornaya göre daha basittir. Melodinin ritmik vurgulaması ölçünün ilk vuruşunda ve ikinci yarının ilk vuruşundadır. Büyük olasılıkla bu türün en bilinen örneği Cesária Évora tarafından seslendirilen “sodade” adlı şarkıdır. Bu koladera türünde bas çizgisi ölçünün ilk ve son çeyrek-vuruşlarını işaretler.Kola-zouk
Önceden söylendiği gibi 80'lerden itibaren güçlü bie zouk etkisi gözlenir. Bazı eserlerde 'cola-dance, ''cola-zouk'', cabo-swing, cabo-love' gibi adlarla anılan zouk/koladera karışımı alt türler ortaya çıkmıştır. Diğer eserlerde ise performans pratik olarak bir zouk kopyasıdır. Bu türde ritmik vurgulama zouk ile aynıdır. Melodik vurgulama farklıdır. Hece düşümü farklı bağlamda yapılır ve melodi çizgisi geleneksel koladeraya göre daha az süreklilik arzeder, duraklamalar vardır. Armonik sıralama her parçada farklılıklar gösterir ve beşlik diziler nadiren kullanılır. Kompozisyon yapısı koladera ve mornadaki nakaratla ayrılan beyitlerden farklıdır ve mısraların organizasyonu daha esnektir. == Koladera örnekleri *Koladera **“Saud’”, gelenekselSanatçı: Nancy Vieira, Albüm: “Segred” (ed. HM Música, Lisboa — 2004) **“Tchapeu di padja”, Jorge Barbosa
Sanatçı: Simentera, Albüm:“Cabo Verde em serenata” (ed. Mélodie, Paris — 2000) **“Carnaval d’ intentaçõ”, Tony Marques
Sanatçı: Mité Costa and Djosinha, Albüm: “Cabo Verde canta CPLP” (reed. A. R. Machado, Lisboa, Ref: CD-005/07 — 19??) **“Teresinha”, Ti Goi
Sanatçı: Bana, Albüm: ? (ed. Discos Monte Cara — 19??) **“C’mê catchorr’”, Manuel de Novas
Sanatçı: Manecas Matos, Albüm: ? (ed. ?, ? — 19??) **“Bêju cu jêtu”, Réné Cabral
Sanatçı: Cabral & Cabo Verde Show, Albüm: “Bêju cu jêtu” (ed. Syllart, ?, Ref: CD 38778-2 — 19??) **“Paródia familiar”, Alcides Spencer Brito
Sanatçı: Ildo Lobo, Albüm: “Incondicional” (ed. Lusáfrica, Paris — 2004) *Yavaş Koladera **“Curral ca tem capód’”, geleneksel
Sanatçı: Djalunga, Albüm: “Amor fingido” (ed. Lusárica, Paris — 2000) **“Sodade”, Armando Zeferino Soares
Sanatçı: Cesária Évora, Albüm: “Miss Perfumado” (ed. Lusáfrica, Paris — 1992) **“Cabo Verde, poema tropical”, Miquinha
Sanatçı: Paulino Vieira, Albüm: “Cabo Verde, Poema tropical”, Quirino do Canto (ed. ?, ? — 1985) **“Nha Codê”, Pedro Cardoso
Sanatçı: Simentera, Albüm: “Raiz” (ed. Mélodie, Paris — 1995) **“Apocalipse”, Manuel de Novas
Sanatçı: Dudú Araújo, Albüm: “Nha visão” (ed. Sons d’África — 199?) *Kola-zouk **“Rosinha”, Jorge Neto
Sanatçı: Livity, Albüm: “Harmonia” (ed. ?, ? — 19??) **“Si m’ sabeba”, Beto Dias
Sanatçı: Beto Dias, Albüm: ? (ed. ?, ? — 19??) **“Bye-bye, my love”, Gil Semedo
Sanatçı: Gil & The Perfects, Albüm: “Separadu” (ed. GIVA, ? — 1993) **“Tudu ta fica”, Djoy Delgado
Sanatçı: Unimusicabo, Albüm: “Help Fogo” (ed. MESA Pro, ? — 1995) **“Tudu pa bô”, Suzanna Lubrano
Sanatçı: Suzanna Lubrano, Albüm: “Tudu pa bô” (ed. ?, ? — 2003) == Dış bağlantılar == * Breves Apontamentos sobre as Formas Musicais existentes em Cabo Verde — Portekizce * Música e Cabo-verdianos em Lisboa — Portekizce
