Mezheplerdeki Farklılıkların Nedenleri Nelerdir? İslam Dinindeki Mezhepler Nelerdir?

Mezhep farklılıklarının nedeni

İslam dininde inanç esaslarının yanı sıra uygulamaya yönelik olan ilke ve öğütler de vardır. Bu ilke ve öğütlerin yorumlanması sırasında fıkhi yorumlara ihtiyaç vardır. Fıkhi yorumlar, dinin ibadet boyutu ve günlük hayatla ilgili olan diğer konuları ele alır. Temel İslam bilimlerinden olan fıkıh, ibadetler hakkında açıklayıcı bilgiler verir. Namaz, oruç, hac ve zekat gibi ibadetlerin nasıl ve ne zaman yapılacağını ayrıntılı bir şekilde açıklayan yorumlara, fıkhi yorumlar denir. Bu fıkhi yorumlar esnasında daha doğrusu bu yorumların farklılıkları esnasında ortaya Mezhep adı verilen dinin farklı yorumlanmış halleri ortaya çıkar. Tabi sadece İslam dini açısından değil diğer dinler içerisinde ortaya çıkan farklı görüş açıları içinde bu açıklama geçerlidir. İslamiyetin ilk dönemlerinde dinle ilgili bütün soru ve sorunları Hz. Peygamber (s.a.v.) gideriyordu. Cevap veriyordu. Bundan dolayı dinin uygulanış biçimi hakkında herhangi bir farklılık yaşanmamıştır. Hz. Muhammed'in vefatının ardından Müslümanlar karsılaştıkları sorunlarını çevrelerindeki bilgin kimselere sormaya başladılar. Her bilgin kendi bilgi gücüne ve yöntemine göre bu sorunlara çözümler bulmaya çalıştı. Zamanla bu bilgin kimselerin görüşleri toplumların birçoğu tarafından benimsenir hale geldi. Belli dönemlerde yaşamış İslam bilginlerinin belli konularla ilgili getirdikleri yorumlar daha sonra sistemleştirilmiş ve mezhepler ortaya çıkmıştır. Allah'ın emrettiği bir tarzda ona kulluk yapmak, ibadetleri doğru yapmaya bağlıdır.İslam düşüncesi içerisinde yer alan bazı fıkhi yorumlar, gelişerek günümüze kadar gelmiştir.Bu fıkhi yorumların başlıcaları şunlardır:

[Hanefi Mezhebi]

İmam-ı Âzam lakabıyla şöhret bulan Ebû Hanîfe'ye izafe edilen fıkıh ekolünün adı. Ebû Hanife'nin asıl adı Numan, babasının adı Sabittir. Ebû Hanîfe H. 80 yılında Kûfe'de doğdu, varlıklı bir ailenin çocuğu olarak orada yetişti. Irak ve Hicaz Ebû Hanife'nin yetiştiği dönemde önemli iki ilim merkezi halindeydi. Ebû Hanife meseleleri tek tek ortaya atar, öğrencilerini dinler, kendi görüşünü söyler ve onlarla konuyu bir ay hatta daha fazla süreyle münakaşa ederdi.Bu mezhep bizim de amalde tabi olduğumuz mezheptir.

[Şafii Mezhebi]

İmam Şafiî (ö. 204/819)'ye nispet edilen fıkıh ekolü. Muhammed b. İdrîs elKureşî H. 150'de Gazze'de doğmuştur. İmam Şafiî mutlak, bağımsız bir müctehid olup, fıkıh, hadis ve usûlde imamdı. O, Hicaz ve Irak fıkhını birleştirici bir yol izledi.

[Maliki Mezhebi]

Malik b. Enes b. Malik b. Ebi Amir el Asbahî'ye nispet edilen fıkhî ekolün adı. Büyük fıkıh ekollerinden biri olan Malikî mezhebinin imamı İmam Malik, Hicrî 93 yılında Medine'de doğmuştur. O, hayatı boyunca Medine'den başka bir yere gitmemiştir. İlimde ihtiyacı olduğu her şeyin, sahih bir şekilde Medine'de bulunduğuna inanıyor, manevî havasını teneffüs ettiği Peygamber şehrinden uzaklaşmak istemiyordu.

[Hanbeli Mezhebi]

Ebû Abdillah Ahmed b. Hanbel eş-Şeybanî'ye nispet edilen mezhebin adı. İslam'da dört büyük fıkıh mezhebin birisi. Ahmed b. Hanbel 164/780 yılında Bağdat'ta doğdu. 241/855'te yine orada vefat etti. Ahmed b. Hanbel, Ebû Hanîfe'nin (ö.150/767) öğrencisi ve devrin ünlü baş kadısı Ebû Yûsuf'tan (ö.182/798) fıkıh ilmi aldı. Rivayetle dirayeti birleştiren bir yol izledi.

[Caferilik Mezhebi]

Caferilik mezhebi, İmam Cafer Sadık'ın görüşlerini temel alan fıkhi bir yorumdur. Caferilik, daha çok İran, Pakistan ve Irak gibi ülkelerde yaygındır.