Proculus (ö. 281), Historia Augusta`ya göre tahtta hak iddia eden önemsiz isyancılardan birisi olan askeri "tribune" ;``Historia Augusta``, Trebellius Pollio`a ya ait kayıp bir eser olan "tek bir kitapta, Valerian ve Gallienus zamanındaki otuz önemsiz taht iddiacısı ve onlardan önce ya da sonra yaşayan imparatorlar" `u anlatan bir kaynak içerir.(``HA``) 280 yılında Probus`a karşı ayaklanmıştır.
Proculus, Albingaunum (Liguria`da ki, şimdi Albenga) yerlisidir. Bir soylu olarak kabul edilmesine rağmen, ataları hayduttu ve bu zenginliğini kaynağını teşkil ediyordu. Proculus, batıda imparatorlk ofisi tarafından tutuklandığında kendi latifundia`sından 2000 silahlı köle toplayabilecek kadar zengindi. Adı Vituriga olan ve yeteneklerinden dolayı "Samso" adıyla çağrılan bir kadınla evlenmişti (4. Yüzyılda ``Historia Augusta`` nın yazarı " kadınca olmayan ya da kadına benzemeyen" diye tarif eder.),``huic uxor virago, quae illum in hanc praecipitavit dementiam, nomine Samso, quod ei postea inditum est, nam antea Vituriga nominata est.`` ve isyana başladığında Herennianus adında dört yaşında bir oğlu vardı.
Proculus, birden fazla Roma Lejyonu`na komuta etmiş hırslı bir askerdi; 280 yılında İmparator [1]]`a karşı isyana başlayan Lugdunum (Lyon) halkı tarafından teklif edilen imparatorluğu kabul etti ve ortak imparator olarak Bonosus`la birlikte imparatorluğunu ilan etti.
Suriye`den Sasaniler`le olan savaşından dönen Probus, Proculus`u kuzeye çekilmeye zorladı. Franklar`dan yardım bulma çabası başarısız olunca, onların ihanete uğradı ve Probus tarafından ele geçirildi. Probus, Proculus`u [2] yılı civarında öldürdü ancak, ailesini affetti.
Edward Gibbon tarafından bahsedilen ve Proculus`a ait olduğu düşünülen bir mektup vardır (büyük ihtimalle kurgu) ancak mektup yinede ilginçtir;
``Proculus Maeciano adfini salutum dicit. centum ex Sarmatia virgines cep, ex his una nocte decem inivi; omnes tamen, quod in me erat, mulieres intra dies quindecim reddidi.``"Proculus`tan akrabası Maecianus`a, selamlar. Sarmatya`dan yüz tane genç kız aldım. Tek bir gecede bunlardan on tanesiyle birlikte oldum..."
Notlar
Kaynaklar
- Roman Emperors: Probus and rival claimants (Roma İmparatorları: Probus ve rakip taht adayları: ``Historia Augusta`` da tasvir edilmişlerdir, İng
- ``Historia Augusta``: Lives of Firmus, Saturninus, Proculus and Bonosus (``Historia Augusta``: Firmus, Saturninus, Proculus ve Bonosus`un hayatları,İng
- Smith, ``Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythography`` (Yunan ve Roma Biyografi ve Mitografisi sözlüğü) : "Proculus" cognomen`i bir çok kişiyi verir, İng
- Edward Gibbon, ``Decline and Fall of the Roman Empire``vol. I. chapter 12 (Roma imparatorluğunun yükselişi ve düşüşü, cilt.I, bölüm 12), İng
Kaynak wiki |url=http://en.wikipedia.org/wiki/Proculus |tarih=01 Haziran 2007 |dil=İngilizce |madde=Proculus
başlangıç kutusu sıra kutusu| önce = Probus | başlık= Roma İmparatoru & İsyancı | yıllar= 280| sonra= Probus bitiş kutusu Roma İmparatorları
