Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Serebral Korteks

Kısaca: Serebral korteks gri madde olarak da adlandırılan beyin'de bulunan bir örtüdür. Beyinin diğer kısımlarının çoğunun beyaz renkte olmasını sağlayan yalıtımın korteksde (ince doku katmanı) bulunmamasından dolayı rengi gridir. Korteks serebrum ve Cerebellum'un dış kısımlarını örter ve kalınlığı 1.5-5.0 mm arasındadır. Korteks'in serebrum'u örten kısımı serebral korteks olarak adlandırılmaktadır. ...devamı ☟

Serebral korteks gri madde olarak da adlandırılan beyin'de bulunan bir örtüdür. Beyinin diğer kısımlarının çoğunun beyaz renkte olmasını sağlayan yalıtımın korteksde (ince doku katmanı) bulunmamasından dolayı rengi gridir. Korteks serebrum ve Cerebellum'un dış kısımlarını örter ve kalınlığı 1.5-5.0mm arasındadır. Korteks'in serebrum'u örten kısımı serebral korteks olarak adlandırılmaktadır. Serebral korteks sağ ve sol yarım küre olmak üzere iki yapısal kısıma ayrılmaktadır. Ağırlık bakımından beyinin 3'te 2'sini teşkil etmekte ve beyinin neredeyse tüm yapılarının üzerini örtmektedir. İnsan beyninin en gelişmiş kısımıdır. İşlevsellik bakımından prefrontal korteks, birincil motor korteks, birincil somatosensory korteks, görsel korteks,

Wernicke kısımı

 ve işitsel korteks gibi kısımlara ayrılmaktadır. Yapısal olarak da

Frontal lob

,

Occipital lob

, Parietal lob,

Temporal lob

 ve

İnsular lob

 olmak üzere kısımlara ayrılmaktadır. Yapısal kısımları Yapısal olarak 4 ana lobdan (frontal, temporal, occipital ve parietal) ve insular lobdan oluşmaktadır.

Frontal lob

Frontal lob

, serebral loblar içerisinde en büyük olanıdır. Merkezi Sulcus'a rostral vaziyette bulunmaktadır.

Frontal lob

'da bulunan önemli yapılardan biri ¨

Birincil motor korteks

dir. Anterior(ön) kısımı prefrontal korteks olarak adlandırılmaktadır.

Prefrontal korteks

'in algılamada ve kişilik oluşumunda önemli rol oynadığı idda edilmektedir.

Frontal lob

'un posterior(arka) bölgesi iki kısımdan oluşmaktadır. Bunlar premotor ve motor bölgelerdir. Motor bölge haraket işlevlerinin gerçekleştirilmesiyle, premotor ise bu hareketlerin değiştirilmesiyle ilişkilidir.

Frontal lob

'un ilgili olduğu düşünülen işlevleri : * Motor işlevler * Yüksek mertebe beyin işlevleri * Planlama * Muhakeme * Karar verme * Dürtü kontrolü * Hafıza

Occipital lob

Occipital lob

,

Temporal lob

'a posterior (arka), Parietal lob'a inferior (aşağı) vaziyette bulunmaktadır. Serebral korteks'in 4 ana loblarından biridir. Serebral korteks'in arka kısımında bulunmakta ve görsel işlevlerle ilişkili olmaktadır.

Occipital lob

ların yanı sıra parietal ve temporal lobların posterior kısımları da görsel işlevlerde rol oynamaktadırlar. Birincil görsel korteks, beyinin retinadan gelen görsel iletileri karşıladığı kısım, occipital loblarda yer almaktadır. Bu iletiler occipital loblarda işlenmektedir.

Occipital lob

lar bulundukları yer itibariyle tramvalara savunmasız değildirler fakat bu bölgede olabilecek en ufak bir tramva görsel-algılama sisteminde büyük değişiklilere, görsel kusurlar ve Scotoma gibi sorunlara, yol açmaktadır. Peristrate bölge görsel-uzay, haraket algılanması ve renk ayrımı gibi işlevlerle ilgili kısımdır.

Occipital lob

larda meydana gelebilecek rahatsızlıklar görsel halüsinasyonlara (dış uyaran olmadan görülen görüntüler) ve görsel ilüzyonlara (nesnelerin olduğundan farklı, küçük ya da büyük gibi görülmesi) yol açabilmektedir.

Occipital lob

ların ilgili olduğu beyin işlevleri Parietal loblar iki işlevsel kısıma ayrılmaktadır. İlki duyular ve algılama ile ilgili diğeri ise duyusal iletilerin, özellikle görsel, bütünleştirilmesiyle ilgilidir. İlk işlev duyusal bilgiyi bütünleştirmekte ve bunlardan tek bir algı oluşturmaktadır. İkinci işlev çevreyi temsil edici uzaysal koordinat kurmaktadır. Sol parietal lob'da meydana gelebilecek hasar Gerstmann sendromuna yol açabilmektedir. Bu durum sağ ve sol tarafın birbirine karıştırılması, Agrafia (yazı yazma problemi) ve akalkuliya (matematikte zorlanma) gibi güçlüklere yol açmaktadır. İki tarafta meydana gelebilecek bir hasar Balint sendromuna (görsel ve motor sendromu) yol açabilmektedir. Bu durum göz hareketlerinin yeterince yerine getirilememe, görme el koordinasyonu bozukluğu, merkezi ve çevresel görmenin bütünleştirilememesi gibi zorluklara yol açmaktadır. Parietal lobun ilgili olduğu işlevler; * Algılama * Bilgi işlenmesi * Acı ve dokunma hissi * Konuşma * Mekansal yön belirleme * Görsel algılama

Temporal lob

Temporal lob

, occipital lob'a anterior, frontal ve parietal loblara inferior ve Lateral sulcus'a lateral vaziyette bulunmaktadır. Serebral korteks'in 4 ana lobundan biridir. Limbik sistem yapıları, olfaktör korteks, amigdala, ve hipokampus temporal lob'da yer almaktadırlar.

Temporal lob

lar, duyusal girdilerin organize edilmesinde, işitsel algılamada, dil ve konuşma işlevlerinde ve ayrıca hafıza ilişkilendirilmesi ve oluşturulmasında önemli rol oynamaktadır.

Temporal lob

'da meydana gelebilecek hasar, işitsel duyu ve algılama sorunlarına, görsel ve işitsel seçici dikkat bozukluklarına, görsel algılama sorunlarına, konuşma sorunlarına, dil anlama bozukluklarına, uzun dönem hafızasında sorunlara, davranışsal ve kişiliksel değişikliklere ve cinsel davranışlarda değişikliklere yol açabilmektedir.

Temporal lob

'la ilişkili işlevler; * Hafıza * Konuşma * Duygusal tepki * Görsel algılama

İnsular lob

İnsular lob

serebral korteks'de frontal, parietal ve temporal opercula'nın altında yer almaktadır. Disekte edilmemiş beyinin insular lobu dışarıdan görülememektedir. Ancak, frontal ve parietal loblar beyinden ayrıldıklarında görülebilirler. otonom sinir sistemi, duyusal işlevler ve tad almayla ilişkilendirilmektedir.

İnsular lob

'la ilişkili işlevler; * Otonom sinir sistemi işlevleri * Otonom(Özerk) bilgi bütünleştirilmesi ==İşlevsel kısımlarıPrefrontal korteks
File:Brodmann area 10 animation small.gif|3 boyutlu. File:Brodmann area 10 frontal.jpg|Ön. File:Brodmann area 10 lateral.jpg|Lateral. File:Brodmann area 10 medial.jpg|Medial.

Prefrontal korteks

, alının hemen arkasında frontal lob içerisinde bulunmaktadır. Algısal analiz, soyut düşünme ve sosyal davranış yetkinlikleriyle ilişkilindirilmektedir.

Prefrontal korteks

tüm duyulardan iletilen bilgileri düzenlemekte ve organize etmektedir. Beyin en geç olgunluğa ulaşan kısımlarından biridir.

Prefrontal korteks

ile ilişkilendirilen beyin işlevleri; * Dikkat odaklanması * Düşünce düzenlenmesi ve problem çözme yetisi * Farklı durumlara göre davranış uyarlanması * Planlama ve strateji oluşturma * Duyu kontrolü ve haz erteleme * Yoğun duyguların kontrolü * Uygunsuz davranışların bastırılması ve uygun davranış gösterme * Eş zamanlı çoklu bilgilerin işlenmesi. Beyinin bu kısmı kişiye yargılama yetisi kazandırmaktadır. Ortalama bir beyinin gelişimini normal olarak kişinin 25 yaşına erişimine kadar tamamlamaması prefrontal korteks'in gelişimini geç tamamlamasına dayandırılmaktadır.

Birincil motor korteks

Birincil motor korteks

precentral gyrus'da bulunmaktadır. Omuriliğe doğrudan bağlantılı sinir hücreleri içermektedir. Bu sinir hücreleri kol, bacak ve gövdenin istemli hareketleriyle ilgili motor sinir hücrelerini etkinleştirmektedirler.

Birincil motor korteks

tek tek kasları doğrudan kontrol etmekten ziyade birçok kas grubunun dahil olduğu hareketleri ve hareket serilerini kontrol etmektedir. Omirilikte bulunan alfa motor nöronlar ise birincil motor korteksten gelen iletilere karşılık kas liflerinin kasılma kuvvetlerini hız ve nitelik prensiblerini kullanarak kodlandırırlar.

Birincil motor korteks

sinir hücreleri, motor buyrukları alfa motor nöronlara naklederler ve alfa motor nöronlar vasıtasıyla kas kasılması gerçekleşir

Birincil motor korteks

bir hareket için gerekli kuvveti kodlamaktadır. Örneğin bir kolun ağırlık taşırken ya da el boşken hareket ettirilmesinde farklı miktarda kuvvet uygulanmalıdır. Birinci motor korteksteki sinir hücreleri bu gibi durumlarda hareketi yeri getirebilmek için gerekli kuvveti kodlarlar. Bu sinir hücrelerinin büyük çoğunluğu bu kodlamayı hangi kasın etkin olduğuyla ilişkilendirmeden yapariken azınlık bir kısmı bu kodlamaya bellirli bir kasa özel yapar. Alfa motor nöronlar ise birincil motor korteksten gelen buyruklara göre kasları kontrol ederler.

Birincil motor korteks

ayrıca hareketlerin yönlerine de tayin ederler.

Birincil somatosensory korteks

Birincil somatosensory korteks

, insan beyninin Brodman 3, 1 ve 2 alanlarından oluşmaktadır (parietal lob, postcentral gyrus). Somatosensory sistem, dokunma, sıcaklık, vücut pozisyonu, acı hissi gibi duyuları üreten reseptör ve işlem merkezlerinden oluşan duyusal bir sistemdir. Birincil somatosensory korkteksin işlevleri ise deri, kas ve eklemlerde bulunan mechanoreseptörlerden gelen uyarılarla ilgilidir. Bu uyarıların şiddetini ve yerini tespit ederler.

Duyusal ilişkilendirme alanı

Somatik duyusal alan I'in arkasında bulunmaktadır (alan 5 ve 7). Somatosensory alandan, ventromedial talamus çekirdeğinden, talamus'un diğer bölümlerinden, görsel ve işitsel korteksten sinyal almaktadır. Bu alan kişilere karmaşıl cisimleri ve yapıları hisler (duyular) vasıtasıyla kavrama yetisi kazandırmaktadır. Birçok duyusal korteks alanından sinyaller topladığından dolayı vücudun bütün olarak durumu hakkında bilgi sağlamaktadır. Bu bölge de meydana gelebilecek hasarlar ihmal hastalığı olarak adlandırılan kişinin vücudunun bir tarafını ihmal ettiği ve motor işlevleri yeterince yerine getirmediği güçlüklere yol açmaktadır.

Görsel ilişkilendirme alanı

Görsel korteks

görsel uyarıları alır.

Görsel ilişkilendirme alanı

ise bu uyarıların ilişkilendirilip işlenmesinde rol oynar. Ayrıca hazıfa ve tanıma ile ilişkili görevleri de vardır. Şekil, uzaklık, ve derinlik kavrama gibi analizlerle ilişkilidir. Dolayısıyla birçok görsel özelliğin (şekil, uzunluk, kalınlık ve renk gibi) ilişkilendirilmesine dahil olmaktadır. Ayrıca, parietal görsel alanlar (alan 7) ve orta ve alt temporal loblardaki görsel alanlar (alan 37) ile ilişki içerisindedir.

Görsel korteks

Görsel korteks

birincil görsel korteks (V1), ve V2, V3, V4 ve V5 gibi kortik alanlardan oluşmaktadır. Birincil görsel korteks anatomik olarak Brodmann alanı 19'a denk gelmektedir. Beyinin sol tarafındaki görsel korteks sağ görsel alandan gelen uyarıları, sağ görsel korteks ise sol taraftan gelen uyarıları işlemektedir. Birincil görsel korteks, occipital lob'da bulunmaktadır. Birincil görsel korteks, görsel verileri retinadan almaktadır.

Wernicke kısımı

Wernicke kısımı

ya da alanı beyinin lisan gelişiminde önemli rol oynadığı düşünülen kısımıdır.

Temporal lob

'un sol kısımında yer almakta, konuşmaları anlama da görev almaktadır (

Broca alanı

konuşma üretiminde rol oynamaktadır). Bu bölgede meydana gelebilecek hasar ya da rahatsızlık konuşma ve anlama güçlüklerine yol açabilmektedir. Ciddi bir rahatsızlık, Wernicke afasiya sendromuna yol açabilmektedir. Beyinin bu kısımı ilk kez 1874 yılın alman nörolojist Carl Wernicke tarafından tanımlanmıştır.

İşitsel ilişkilendirme alanı

İşitsel ilişkilendirme alanı

, beyinin ses projeksiyon alanın altında bulunmaktadır. Bu alana anatomik ve işlevsel olarak bağlantılıdır. İşitsel alan işitsel duyuları alır, işitsel ilişkilendirme alanı ise bu ses duyularını gürültü, müzik ya da konuşma olarak ilişkilendirme görevini üstlenir.

İşitsel korteks

İşitsel korteks

duyma işlevi ile ilgilidir.

Temporal lob

'da bulunmaktadır. Ses kalitesinin (şiddet ve ton) algılanmasında görev almaktadır.

Broca alanı

Broca alanı

serebral korteks'in lisan ile ilgili temel alanlarından biridir. İlk defa 1861 yılında Fransız cerrah Paul Broca tarafından tanımlanmıştır. Beyinin bu kısımı konuşma ile ilgili motor işlevlerin kontrolünü gerçekleştirmektedir.

Broca alanı

,

Wernicke kısımı

yla ilişkili olup, Wernike kısımı lisan algılama ve işleme işlevleriyle ilişkilidir.

Broca alanı

sol frontal lob'un alt kısımında yer almaktadır. ==Ayrıca bakınız== * Kortikal kolon * Beyin lobları * Nöroloji * Beyin * Limbik sistem * Sinir sistemi * Motor sistem * Merkezi sinir sistemi

Kaynakça

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Motor sistem
2 yıl önce

serebral korteksin primer motor korteksinde) meydana gelir. Bunlar piramidal sistemin üst motor nöronlarıdır (ÜMN). Bu hücrelerdeki aksonlar serebral...
Üst motor nöron
2 yıl önce

Üst motor nöronlar (ÜMN), serebral korteks veya beyinsapının motor bölgesinde meydana gelen bir tür motor nörondur ve motor bilgisini son ortak ağa taşır...
Talamus
2 yıl önce

azaltılırken, önemliler artırılır, bu sayede konsantrasyon mümkün olmaktadır. Serebral korteks ile duysal sistemin kontrolünde de rol alır. Ayrıca bazal gangliyonlardan...
Serebrum
2 yıl önce

callosum ile birbirleriyle bağlantı kurar. Serebrumun en dış kısmına serebral korteks denir. Önden arkaya doğru derin bir yarıkla iki yarım küreye ayrılır...
Gangliyon
2 yıl önce

motor kontrol, kavrama, duygular ve öğrenme ile ilişkilendirilmiş olan serebral korteks, talamus ve beyinsapı ile ilişki içinde bulunan çekirdeklerdir (genellikle...
Prefrontal korteks
2 yıl önce

Prefrontal korteks frontal lobun korteksi ve altında bulunan beyaz cevher en üst düzeydeki davranışların bütün bileşenlerinin bağlantılarını yapan ve...
Entorhinal korteks
2 yıl önce

Entorhinal korteks, Temporal lob üzerinde, hafıza oluşumunda önemli bir rol oynayan beyin bölümü. Anıları bildirime ve mekansal anılar da dahil olmak...
Serebral dominans
6 yıl önce

hemisferdeki bölümlere kıyasla daha fazla olduğu gösterilmiştir. Serebral kortekste nöronal alanlar içinde hücre yapılanmasının yoğunluğunu karşılaştırma...

Serebral dominans, Neanderthal, ,