Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

El-Efdâl Şehinşâh

Kısaca: El-Melik el-Efdâl ibn Bedr el-Cemâli Şehenşâh () ve (1066 – Aralık 11, 1121) Fâtımîler Hâlifeliği'nin bir vezir idi. ...devamı ☟

El-Melik el-Efdal ibn Bedr el-Cemali Şehenşah () ve '''' (1066 – Aralık 11, 1121) Fatımiler Halifeliği'nin bir vezir idi. == Hayatı İktidara gelişi Ermeni bir köle olan ve sonradan müslüman olan Bedr el-Cemali'nin oğlu olarak Akka'da doğdu. Babası olan "Bedir", 1074 yılından 1094 yılına ölene kadar Kahire'de Fatımiler Halifeliği'nin bir veziri olarak görev yapmıştı. Öldüğünde de yerine oğlu "el-Efdal Şehenşah" Fatımiler Halifesi Ebu Tamim Ma’add el-Mustensir bil-Lah tarafından vezir olarak tayin oldu.

ʿAhmed el-Musta‘li’nin halife ilan edilmesi

Halife Ebu Tamim Ma’add el-Mustensir bil-Lah'ın kısa bir süre sonra vefatı üzerineyse "El-Melik el-Efdal Şehenşah" Halife Ebu Tamim Ma’add el-Mustensir bil-Lah'ın büyük oğlu olan Ebu Mansur Nizar el-Mustafa li-Din’il-Lah’ın yerine henüz daha genç ama kendi kız kardeşiyle evli olan ʿAhmed el-Musta‘li’yi hilafet makamına geçirdi. Bu adaletsiz durum üzerine isyan eden Ebu Mansur Nizar el-Mustafa li-Din’il-Lah 1095 yılında mağlup edildi. Hasan bin Sabbah yönetimindeki taraftarları doğuya doğru Hasan Sabbah'ın ileride kendilerine Haşhaşin adı da verilecek olan Nizari-İsma‘ili topluluğunun kurulacağı bölgelere ri'cat ettiler.

Musta‘li'nin halife ilan edilmesinin ardında yatan gerçekler

ʿAhmed el-Musta‘li, El-Efdal Şehinşah'ın da kızkardeşi olan Ermeni asıllı vezir Bedr el-Cemali'nin kızı ile evliydi. Bedr el-Cemali'nin On sekizinci Fatımi Halifesi Ebu Tamim Ma’add el-Mustensir bil-Lah'tan kısa bir süre evvel vefat etmesi üzerine oğlu El-Melik el-Efdal ibn Bedr el-Cemali Şehenşah Fatımiler Halifeliği'nin en yüksek devlet memuriyeti olan vezirlik makamına yükseltilmişti. Halife Ebu Tamim Ma’add el-Mustensir bil-Lah'ın vefatı üzerine Vezir El-Efdal Şehinşah verdiği beyanatta Halifenin son anda ölüm döşeğinde kararını değiştirdiğini ve yerine küçük oğlu ʿAhmed el-Musta‘li'yi imam olarak tayin ettiğini açıklamıştı.

Kudüs ve Filistin'i fethi

Bu sıralarda Selçuklular'ın bölgeye gelmeleri üzerine Filistin'deki Fatımi nüfuzuda bir hayli güç kaybetmişti. El-Efdal, 1097 tarihinde Sur şehri'ni Selçuklular'dan almaya muvaffak oldu. Ayrıca, 1098'de Kudüs'ü buranın Artuklu Beyliği'inden olan valisi İlgazi Bey'i şehirden çıkararak, buranın yönetimini tamamen Fatımiler Halifeliği'nin denetimine geçirmeği başarmış oldu. Böylece geçici bir süre için dahi olsa tüm Filistin'in idaresinin Fatımiler Halifeliği'nin yönetimi altına girmesini sağlamış oldu.

Vefatı

1121 yılının Kurban Bayramı'ında, tarihçi İbn el-Qalanisi'ye göre Haşhaşinler tarafından öldürüldü. Fakat, aslında bu iddia doğru olayıp asıl sebep 1011 yılında iktidara gelen yeni halife El-Âmir bi'Ahkami’l-Lah'ın artan cüret ve cesaretiydi. Yerine "El-Me'mun el-Bata'ihi" halife El-Âmir bi'Ahkami’l-Lah tarafından vezir olarak atandı.

Dış bağlantılar

* al-Afdal

Bibliografya

* Steven Runciman, A History of the Crusades, vol. I: The First Crusade and the Foundation of the Kingdom of Jerusalem. Cambridge University Press, 1951. * Kenneth Setton, ed. A History of the Crusades, vol. I. University of Pennsylvania Press, 1958 ( available online). * William of Tyre. A History of Deeds Done Beyond the Sea. Edited and translated by E. A. Babcock and A. C. Krey. Columbia University Press, 1943. * The Damascus Chronicle of the Crusades: Extracted and Translated from the Chronicle of "Ibn al-Qalanisi. H.A.R. Gibb, London, 1932.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.