Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Eretria Kuşatması

Kısaca: Eretria Kuşatması MÖ 490 yılında Yunanistan'a Birinci Pers Saldırısı sırasında gerçekleştirilmiş bir kuşatma harekatıdır. Eğriboz Adası'ndaki Eretria kenti, General Datis ve Artaphernes komutasındaki güçlü Pers kuvvetlerince kuşatılmıştır. Yunanistan'a Birinci Pers Saldırısı, İyon şehir devletlerinin Pers hakimiyetini yıkmak için kalkıştıkları İyon Ayaklanması sırasında Ege'ye askeri güç göndermiş olmalarına bir karşılık vermedir. İyon Ayaklanması'nın başlarında Eretria ve Atina kuvvetlerinin de ...devamı ☟

Eretria

Kuşatması MÖ 490 yılında Yunanistan'a Birinci

Pers

Saldırısı sırasında gerçekleştirilmiş bir kuşatma harekatıdır. Eğriboz Adası'ndaki

Eretria

 kenti, General Datis ve Artaphernes komutasındaki güçlü

Pers

kuvvetlerince kuşatılmıştır. Yunanistan'a Birinci

Pers

Saldırısı, İyon şehir devletlerinin

Pers

hakimiyetini yıkmak için kalkıştıkları İyon Ayaklanması sırasında Ege'ye askeri güç göndermiş olmalarına bir karşılık vermedir. İyon Ayaklanması'nın başlarında

Eretria

ve Atina kuvvetlerinin desteğiyle İyon ordusu Sard'ın aşağı şehrini ele geçirmeyi başardı ve kentte yangın çıktı. Ancak yukarı kenti alamadılar ve geri çekilme sırasında Efes Muharebesi'nde ağır kayıplara uğradılar. Bu akın karşısında

Pers

Kralı I. Darius'un Atina ve

Eretria

'dan öç almaya yemin etmiştir. İyon Donanması Lade Deniz Muharebesi'nde ağır bir yenilgiye uğradığında İyon Ayaklanması da kesin olarak çözülmüştür. Bunun üzerine I. Darius, Yunanistan'ın istilası için hazırlıklara başlamıştır. General Datis ve Artaphernes komutasında, donanmaya bindirilen bir

Pers

ordusu MÖ 490 yılında Kiklad Adaları'nı, esas olarak Nakşa'yı

Pers

hakimiyeti altına almak ve ardından Atina ve

Eretria

üzerine bir misilleme saldırısı yapmak üzere harekete geçirilmiştir. Ege Denizi'nde başarılı operasyonlar gerçekleştiren donanma, yaz ortalarında

Eretria

'ya ulaşıp kenti kuşatmıştır. Kuşatmanın altıncı gününde

Eretria

içinde faaliyet gösteren

Pers

beşinci kolu

Eretria

lı birkaç aristokratı elde etmeyi başardı ve bu kimseler kent kapılarını

Pers

askerlerine açarak kentin düşmesini sağladılar. Kent yağmalanıp yakıldı ve halkı, I. Darius'un emri gereği köle alındı. Bu insanlar daha sonra

Pers

topraklarındaki Huzistan'da zorla iskan edilmişlerdir.

Eretria

'dan sonra

Pers

Donanması Ege'ye açıldı ve Atina yönünde yelken açarak Maraton Ovası'nda karaya asker çıkardı. Bir Atina ordusu Maraton'a yürüdü ve burada gerçekleşen ünlü Maraton Muharebesi'nde

Pers

kuvvetlerini ağır bir yenilgiye uğrattı. Bu yenilgi

Pers

Ordusu'nun Yunanistan'dan çekilmesine neden olmuştur. Tarihsel kaynaklar Yunan-

Pers

Savaşları konusunda birincil kaynak Grek tarihçi Herodot'tur. "Tarihin babası" olarak bilinen Herodot, Önasya'daki ozaman için

Pers

hakimiyetinde olan Halikarnas'da MÖ 484 yılında doğmuştur. Herodot, Historia adlı çalışmasını MÖ 440-430 yılları arasında yazmıştır. Bu çalışmasında Grek –

Pers

Savaşları'nı anlatmıştır. Söz konusu savaşların MÖ 450 yılında sona erdiği düşünülürse, Herodot'un bu çalışması, konu aldığı olaylarla çağdaş sayılır. Herodot'un tarzı tümüyle öyküleştirme tarzıydı ve en azından batı toplumları açısından tanınan bir tarih anlatımı olarak görülmektedir. Bununla birlikte Tukididis kendi tarih çalışmasını, Herodot'un bıraktığı yerden, Sestos Kuşatması'ndan başlatmayı seçmiştir. Muhtemelen, Herodot'un çalışmasının düzeltilmeye ya da yeniden yazılmaya gerek duymayacak kadar doğru olduğunu düşünmüştü. Rönesans Avrupa'sında çok okunmaya devam ediyor olsa da Herodot hakkında olumsuz bir yargı sürmüştü. Ancak 19. yüzyıla gelindiğinde, bir kısım arkeolojik bulgularla defalarca desteklenince Herodot'un değeri kabul edilir olmuştur. Günümüz yaygın görüşü, Herodot'un çalışmasının son derece değerli bir tarih kaydı olduğu yönündedir. Bununla birlikte, özellikle birliklerdeki mevcutlar ve tarihler konusunda verdiği ayrıntıların yer yer kuşkuyla karşılanması da söz konusu olmaktadır. Grek asıllı Sicilyalı tarihçi Diodorus, MÖ I. yüzyılda kaleme aldığı ve Tarih Kitaplığı adının verdiği çalışmasında, daha eski bir Grek tarihçi olan Eforos'tan kısmen yararlanarak Yunan-

Pers

Savaşları'yla ilgili olarak bazı bilgiler vermektedir. Bu bilgiler Herodot'unkilerle tamamen uyumludur. Yunan-

Pers

Savaşları, Plutarkhos, Ctesias gibi bazı antik tarihçiler ve Eshilos gibi oyun yazarlarının dolaylı anlatımları tarafından, kuşkusuz daha az detay verilerek anlatılmıştır. Yılanlı Sütun gibi bazı arkeolojik belgeler de Herodot'un anlatımının desteklemektedir. Muharebe öncesi Yunanistan'a Birinci

Pers

Saldırısı'nın nedenleri öncelikle, Yunan-

Pers

Savaşları'nın ilk evresi sayılan İyon Ayaklanması'na dayanmaktadır. Ancak esasen Yunanistan'la

Pers

İmparatorluğu arasında, kökleri daha eskiye dayanan gergiliklerin ve çekişmelerin bir sonucu olarak görülmelidir.

Pers

İmparatorluğu MÖ 500 yılı civarında hala çok genç ve son derece yayılmacı bir imparatorluktu. Fakat boyunduruk altına almış olduğu halklar da ayaklanma eğilimindeydiler. Bu koşullarda I. Darius Yunanistan'a ve Ege Adaları'na boyun eğdirerek bu tehdidi ortadan kaldırmaya ve İyon Ayaklanması'nı desteklemelerinden dolayı cezalandırmaya karar vermiştir. İyon Ayaklanması, Nakşa'ya karşı

Pers

Satrabı Artaphernes ve Milet tiranı Aristagoras'ın ortak bir istila girişiminin ardından başlamıştır. Girişim sonuç itibariyle başarısız oldu. Artaphernes, yenilginin baş sorumlusu olarak gördüğü Aristagoras'ı Milet tiranlığından azletmeye karar vermiştir. Fakat daha atik davranan Aristagoras tiranlığı bırakarak Milet'de demokrasiyi ilan etti. Bu girişim,

Pers

hakimiyetine karşı açık bir başkaldırıydı. Böylece ayaklanma tüm İyonya'ya yayılmış oldu. Ardından Aristagoras Yunanistan anakarasına gidip belli başlı Grek kent devletlerinden askeri olarak yardım istedi. Fakat sadece Atina ve

Eretria

yardım etmeyi kabul ettiler.

Eretria

'nın İyonya'ya yardım etmesinin nedenleri açık değildir. Muhtemelen ticari nedenler önemli bir faktör olmuştu.

Eretria

, esas olarak deniz ticaretine dayanan bir ekonomiye sahipti ve Batı Anadolu'daki

Pers

hakimiyeti bu ticareti ciddi olarak sınırlıyordu. Atina ve

Eretria

yardım olarak toplam 25 triremeden oluşan bir görev kuvvetini Batı Anadolu'ya gönderdiler. Ancak Artaphernes önemli bir kuvvetle yukarı kaleyi savundu. Aşağı şehirde yangın çıkması üzerine Grek kuvvetleri aşağı kentten çekilerek Efes'e geri dönmek üzere yürüyüşe geçtiler. Fakat Ege sahiline kadar onları izleyen

Pers

süvarisi nedeniyle Efes yakınlarında muharebeyi kabul etmek zorunda kaldılar. Efes Muharebesi sonucunda ağır bir hezimete uğradılar. İyon Ayaklanması'nın ilk ve son taarruzi harekatı olan Sard Seferi kesin olarak sonuçsuz bir girişim olsa da I. Darius,

Eretria

'nın ve özellikle de Atina'nın bu düşmanca tutumu yüzünden misilleme yapmaya yemin etmiştir. Daha sonra Lade Deniz Muharebesi'ndeki kesin

Pers

zaferi İyon Ayaklanması'nı MÖ 493 yılı itibariyle çökertmiştir. Bunun ardından son direnek noktaları da

Pers

Donanması'nca kırılmıştır. Ayaklanmayı bir fırsat olarak değerlendiren I. Darius imparatorluğun sınırlarını Marmara Denizi'ne ve Ege Denizi'nin doğu tarafındaki adalara kadar genişletmiştir. İyonya'daki ayaklanması kırmak

Pers

İmparatorluğu için, Atina ve

Eretria

'dan öcünü almak ve Yunanistan'da gelecek tehdidi bertaraf etmek için bir sonraki hamlenin planlanmasına ve hazırlıklarına girişme olanağı sağlamıştır. İyon Ayaklanması kesin olarak bastırıldıktan sonra MÖ 492 yılında I. Darius, Yunanistan'a bir istila kuvveti göndermiştir. Bu kuvvetlerin komutasına damadı General Mardonius'u atamıştır. General Mardonius'un seferi Trakya'yı yeniden

Pers

İmparatorluğu topraklarına kattı ve I. Aleksandros'un Makedonya Krallığı'ı

Pers

Sarayı'na bağlı bir krallık haline getirdi. Ancak daha sonra uğranılan bir deniz felaketi seferin, ana hedefi olan Yunanistan'a ulaşamadan sona erdirilmesini zorunlu kılmıştır. Sonuçta, giriştiği bir sefer sırasında yaralanan General Mardonius, gözden düşmüştür. Daha sonra MÖ 490 yılında, I. Darius önceki seferin başarılarına dayanarak yeni bir sefer düzenlemiştir. Bu kuvvetler, Sard Satrap'ı Artaphernes'in oğlu olan Artaphernes ve Med generali Datis komutasında harekete geçirildi., Nakşa'yı cezalandırarak Kiklad Adaları'nı

Pers

kontrolü altına almak, sonra da Yunanistan anakarasına saldırarak Atina ve

Eretria

'yı boyun eğmeye zorlamayı, bu olmadığı taktire almayı planlıyordu. Uğradıkları adalardan asker topladılar ve rehine olmak üzere çocukları aldılar. Karistos ise asker ve rehine vermeyi kabul etmeyince kuşatıldı ve kırsal alan yakılıp yıkıldı. Sonunda onlar da rehine ve asker vermek zorunda kaldılar. Herodot, 6.99.2 Nakşa'yı bir kuşatmayla ele geçirildikten sonra

Pers

Donanması Ege Adaları üzerinden Eğriboz açıklarına yaz ortalarında ulaştı. Seferin ikinci ana hedefi olan

Eretria

'ya saldırı için hazırdı. Atina bu isteği kabul ederek

Eretria

'ya yakın Eğriboz Körfezi'ndeki Halkis'e,

Eretria

'ya yardıma 4 bin asker göndermeleri için talimat vermiştir. Ancak Halki'den hareket eden Atinalılar kente ulaştıklarında, kent yöneticisi Aeschines, onlara

Eretria

lılar arasında bir fikir ayrılığı olduğunu söyledi ve kendi güvenlikleri için kenti terk etmelerini önerdi. Aeschines'in uyarısını dikkate alan Atinalılar Orospos'a yelken açtılar ve bu sayede

Eretria

'nın kaderini paylaşmak zorunda kalmadılar.

Eretria

lılar işe yarar bir harekat planı geliştirmekte yetersiz kaldılar. Herodot'un ifadesiyle "

Eretria

lıların planları bütünüyle yetersizdi. Atina'dan yardım istediler, fakat karar unsurları kendi aralarında anlaşma içinde değildi" demektedir. Bir grup ise kenti savunmak kararındaydı. Ancak

Pers

kuvvetleri

Eretria

yakınlarında karaya çıktıklarında farklı tutumlar ortadan kalkmış, kenti savunmak isteyenlerin tavrı ağır basmıştır. Kuvvetler

Eretria

Herodot

Eretria

kuvvetleri hakkında kesin bir bilgi vermemektedir. Muhtemelen kent nüfusunun büyük bir bölümü savunmaya katılmıştı. Ancak o tarihler için

Eretria

'nın nüfusu hakkında bir bilgimiz yoktur.

Pers

Herodot'a göre I. Darius'un filosu 600 triremeden oluşmaktadır. Bununla birlikte Herodot

Pers

kuvvetlerinin sayısı hakkında bir bilgi vermemektedir. Sadece güçlü bir piyade kuvveti olduğunu belirtmektedir.

Antik kaynaklar

dan olayların çağdaşı sayılan ozan Simonides 200 bin kişilik bir kuvvetten söz etmektedir. Daha geç dönemden bir Romalı olan Cornelius Nepos ise piyade kuvvetini 200 bin, süvari kuvvetini ise 10 bin olarak vermektedir. Cornelius Nepos,

Pers

kuvvetlerinin sadece 100 bin kadarının savaşa katıldığını, geri kalanının Sounion açıklarındaki filoda olduğunu belirtmektedir. Plutarch Plutarkhos, bir coğrafyacı Pausanias ve bir Bizans ansiklopedisi olan Suda ise 300 bin kişilik bir kuvvet vermektedir. Platon'un ve Lysia'nın 500 bin, Justinus'un verdikleri rakam ise 600 bindir. Günümüz tarihçileri 20 binle 100 bin arasında tahminlerde bulunurken genel kabul 25 bindir. Süvari kuvvetlerinin ise bin kadar olduğu kabul edilebilir. == Kuşatma Eretria'nın stratejisi, kuşatma altında ve kent surları gerisinde savunma yapmaktı. Diğer yandan,

Pers

ordusu

Eretria

yakınlarında gemilerden indiğinde çok zayıf kuşatma silahına sahipti ve dahası, harekatın başlarındaki Rodos Adası'ndaki Lindos kuşatmasında başarısız olunmuştu.

Pers

ordusu

Eretria

üzerine ilerlemek üzere üç farklı bölgede karaya çıkarıldı. Kuşatmanın ardından hareketsiz kuşatmada kalmayarak kent surlarına şiddetli saldırılara giriştiler. Kentin sivil halkından sağ kalanlar katliama maruz kaldı Donanma Attika'da Maraton Körfezi'ne girmeden önce, gemilerdeki esir

Eretria

lılar Eğriboz sahilinin batı açıklarında küçük bir ada olan Styra Adası'na bırakılmıştır.

Pers

kuvvetlerinin bir sonraki hedefi Atina'dır. Ancak Atina birlikleri Atina dışına çıkarak

Pers

birliklerini Maraton Ovası'nın iki çıkışında bloke etmek üzere harekete geçmiştir. Maraton Ovası girişine ulaşan

Pers

ordusu kamp kurdu ve birkaç gün boyunca iki taraf da birbirine taarruz etmeyerek bekledi. Sonunda Atina kuvvetleri saldırmaya karar verdiler ve giriştikleri bu saldırı sonucunda tarihte ünlenecek olan Maraton Muharebesi'nin zaferini kazandılar. Savaştan çekilen

Pers

kuvvetleri gemilere binerek Yunanistan kıyılarından ayrıldılar, tutsak

Eretria

lıları Aegilia Adası'nda aldılar ve

Pers

donanması Ege kıyılarına geri döndü.

Pers

İmparatorluğu'nun Yunanistan seferi böylece sona ermişti. Ege kıyılarına yanaşan donanmadaki

Eretria

lılar Datis ve Artaphernes'le birlikte başkent Susa'ya götürülmüştür. I. Darius

Eretria

lılara karşı fazlaca acımasız davranmamıştır, Miletliler gibi onlar da bugünkü Huzistan Eyaleti'nde Ardericca'da iskan edildiler. Herodot'un tarih çalışmasını yazdığı tarihlerden bir yüzyıl sonra bile, Büyük İskender

Pers

İmparatorluğu topraklarını istila ettiğinde, hala orada yaşıyor, dillerini ve geleneklerini koruyorlardı.

Eretria

ise bu yıkımın sonuçlarını kısa sürede giderdi ve bir süre sonra yeniden inşa edildi. Diğer yandan I. Darius Yunanistan'a boyun eğdirmek için ikinci bir seferi planladı ve yeni bir ordu oluşturmak için hazırlıklara başlandı. Fakat bu arada Mısır,

Pers

Sarayı'na karşı ayaklanmıştı. Oluşturulan ordunun Mısır'da kullanılması daha acil olduğundan Yunanistan meselesi belirsiz bir süre için ertelenmiştir. Fakat I. Darius Mısır üzerine bir seferin hazırlıklarında iken öldü. Tahta oğlu I. Serhas geçti. I. Serhas, Mısır ayaklanmasını bastırdıktan hemen sonra Yunanistan üzerine bir sefer hazırlıklarına yeniden girişmiştir. Yunanistan'a İkinci

Pers

Saldırısı hazırlıkların tamamlandığı MÖ 480 yılında başlatıldı.

Pers

kuvvetleri bu seferin başlarında Termopylae Muharebesi ve Artemision Deniz Muharebesi'nde başarılı oldular. Ancak Salamis Deniz Muharebesi'nde uğranılan yenilgi, sefer için bir dönüm noktasını işaret ediyordu. Bir sonraki sene Platea Muharebesi'ndeki kesin Grek zaferi, seferi başarısızlıkla sona erdirdi. == Dış bağlantılar == * Herodot, Erato ( 6. Kitap) == Kaynaklar ==

Antik kaynaklar

*Herodot : * Histories İngilizce : * Herodotos, Tarih - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları * Ctesias,

Pers

ica (excerpt in Photius's epitome) * Diodorus Siculus, Biblioteca Historica. * Thucydides, History of the Peloponnesian War * Cicero, On the Laws * Cornelius Nepos, Miltiades * Plutarch, Moralia * Pausanias, Description of Greece * Suda Dictionary (unknown author) * Plato, Menexenus * Justin, epitome of Trogus Pompeius's Philipic History * Lysias, Funeral Oration

Çağdaş kaynaklar

* Tom Holland,

Pers

ian Fire. London: Abacus, 2005 (ISBN 978-0-349-11717-1) * Alan Lloyd, Marathon:The Crucial Battle That Created Western Democracy. Souvenir Press, 2004. (ISBN 0-285-63688-X) * Peter Green, The Greco-

Pers

ian Wars. Berkeley: University of California Press, 1970; revised ed., 1996 (hardcover, ISBN 0-520-20573-1); 1998 (paperback, ISBN 0-520-20313-5). * JF. Lazenby, The Defence of Greece 490–479 BC. Aris & Phillips Ltd., 1993 (ISBN 0-85668-591-7) * Robin Lane Fox, Alexander the Great. Penguin, 1973 (ISBN 0-14-008878-4) * D. Fehling, Herodotus and His "Sources": Citation, Invention, and Narrative Art. Translated by J.G. Howie. Leeds: Francis Cairns, 1989. * Moses Fehling, (1972) Introduction Thucydides – History of the Peloponnesian War - Penguin ISBN = 0-14-044039-9}} * C. Higbie, The Lindian Chronicle and the Greek Creation of their Past. Oxford University Press, 2003.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.