Alkol

Kısaca: Alkol (Arapçadan: evren eser = al-kuhl; rastık taşı tozu), karbon atomuna doğrudan doğruya -OH grubunun bağlı olduğu organik bileşiklere verilen genel addır. ...devamı ☟

Alkol
Alkol

Alkol Haritası

'Alkol' (Arapçadan: evren eser = al-kuhl; rastık taşı tozu), karbon atomuna doğrudan doğruya -OH grubunun bağlı olduğu organik bileşiklere verilen genel addır.

Kimyasal yapısına göre alkoller

1. Alifatik alkoller

Mono alkoller

Doymuş hidrokarbonlarlardan türemiş olanların genel formülü CnH2n+1-OH (R-OH) şeklindedir. Bir alkil (R) grubuna bir -OH grubunun bağlanmasıyla teşekkül etmektedirler. Mono alkoller üç ayrı sınıfta toplanır:

  • 'Primer (birincil) alkoller:' -OH grubu bir uçtaki karbona bağlı olup bu karbona en az iki H atomu bağlı olur. CH3 -CH2-OH gibi.
  • 'Sekonder (ikincil) alkoller:' -OH grubu aradaki herhangi bir karbona bağlı olan alkollerdir. -OH grubunun bağlı olduğu karbona bir H atomu bağlı olur. CH3-CHOH-CH3 gibi.
  • 'Tersiyer (üçüncül) alkoller:' -OH grubu H’sı olmayan karbona bağlıdır. (CH3)3COH gibi.


Mono alkollerin adlandırılması


Türediği parafinin sonuna ol - eki veya alkilin isminden sonra “alkol” kelimesi getirilerek adlandırılırlar:

CH3-OH metanol (metilalkol)

C2H5-OH etanol (etil alkol)

C3H7-OH propanol (propil alkol)

C4H9-OH bütanol (butil alkol)

Dört karbonlu bir alkol primer, sekonder veya tersiyer olabilir. Farkı belirtebilmek için ol-ekinden önce -OH grubunun bağlı olduğu karbonun numarası söylenmelidir:

CH3-CH2-CH2-CH2-OH Butan-l-ol (primer)

CH3-CH2-CHOH-CH3 Butan-2-ol (sekonder)

Önemli mono alkoller:

Metil alkol (Metanol, Karbinol): CH3OH

Elde edilişi:

Metanol ilk defa 1661’de odunun kuru kuruya damıtılmasıyla elde edildi. Damıtma ürününde % 1,5-3 metanol, % 10 asetik asit, % 0,5 aseton ve başkaları bulunmaktadır.

Endüstride, karbonmonoksit ile hidrojenin reaksiyonundan elde edilir.

Bu metodla saf metanol elde edilirse de sıcaklığın 30-40 derece yükselmesi halinde n- propanol ve izobutanol teşekkül edebilir.

'Özellikleri' : Saf metanol 64,6 derecede kaynayan akışkan bir sıvı olup, parlak olmayan mavimsi bir alevle yanar. Bütün organik çözücülerde her oranda çözünür. Fraksiyonlu destilasyonla sulu çözeltisinden % 99’luk bir saflıkta elde edilir. Susuz (mutlak) metanol elde etmek için Mg kullanılır:

2 CH3OH + Mg → (CH3O)2Mg + H2

(CH3O)2Mg + H2O → 2C H3OH + MgO

Çok az miktardaki metanol canlı organizma için zehirdir. Kalıcı yaralar, bozukluklar meydana getirir. Mesela 25 gram metanol içilirse gözler kör olur.

'Kullanılışı': Endüstride çözücü ve motor yakıtlarının bir bileşeni olarak geniş çapta kullanılır. Formaldehit ve anilin boyalarının elde edilişinde kullanılır. Ayrıca metillendirme vasıtası olarak organik sentezlerde ve alkolün içilmezliğini sağlamada yaygın olarak kullanılır.

Etil alkol (Etanol) C2H5OH

(Bkz. Etil alkol). vücutta metabolize olabilen tek alkol türüdür. ayrıca Metil Alkol zehirlenmelerinde panzehir olarak kullanılır.(Etil alkol alkolu metabolize eden enzimleri meşgul ederek bu süre içinde Metil alkolun vücuttan uzaklaşmasını sağlar. çünkü Vücuda asıl zehirli olup atılamayan ürün Metil Alkol değil vücutta MEtil Alkolden oluşan Formaldehid oysa Etil alkolden oluşan Asetaldehid vücuttaki Aldehid dehidrogenaz enzimi tarafından metabolize edilip atılır.) Sanayide yaygın kullanışı varır ayrıca ilk arabalar da Etil alkol ile çalışıyorlardı. Sanayideki Etil Alkolun üretimi Etan gazının Sulfrik asit eşliğinde (Katalizor olarak) suyun içinde çözülmesiyledir.
CH2=CH2+H2O → CH3-CH2-OH


Popiler alkoller (Propanoller): C3H7OH

İki tane yapı izomeri vardır; n-propanol ve izopropanol. n-propanol, CH3-CH2-CH2-OH hoş kokulu, renksiz, 97.2 derecede kaynayan bir sıvıdır. Metanol sentezi yanında bir yan ürün olarak ve füzel yağı içinde bulunur. Ticari olarak oxo prosesi denilen işlemle hazırlanır. İzopropanol, (CH3)2-CH-OH, 82.4 derecede kaynayan renksiz bir sıvıdır. Asetonun katalitik hidrojenasyonu ile elde edilebilir:

Ticari olarak propenin sülfürik asit içinde tutulması ve bunu müteakip meydana gelen esterin hidrolizi ile elde edilir.

Propanol ve izopropanol çözücü olarak sık kullanılır. .

Poli alkoller



Bu sınıf bileşikleri temsil eden en basit örnekler, dihidrik alkol (etilen glikol), trihidrik alkol (gliserin) ve tetrahidrik alkol (eritritol)dür:

CH2OH-CH2OH (Etilen glikol)

CH2OH-CHOH-CH2-OH (Gliserin)

CH2OH-CHOH-CHOH-CH2OH (Eritritol)

Bu bileşiklerin hidroksil grubu arttıkça eter ve alkoldeki çözünürlükleri artar. Polialkollerin bazısı kıymetli tabii ürünlerin birer bileşenidir. Mesela gliserin yağlarda bulunur. Daha yüksek polialkoller mesela pentiol ve hexitoller karbonhidratlar kimyasında önemli yer tutar.

Etilen glikol :

Elde edilişi:

  • Mono alkollere benzer olarak 1, 2 dihalojen alkanlardan sulu potasyum hidroksit veya alkol metal karbonat yardımıyla hidrolizle elde edilebilir. Misal 1, 2 - dibromoetan etilenglikol verir.
  • Etilen glikol endüstriyel olarak etilenden aşağıdaki metotlarla elde edilir.


'Özellikleri': Etilenglikol renksiz, kaynama noktası 198 derece olan vizkoz (kıvamlı) tatlımsı bir yağdır. Su ve alkolde her oranda karışır, 1, 2 - glikollerin kimyasal özellikleri mono alkollerinkine benzer. Etilen glikolün biraz derişik sülfürik asitle veya derişik fosforik asitle ısıtılmasıyla kıymetli bir çözücü olan dioksan elde edilir.

'Kullanılışı': Etilen glikol, onun monometil eteri, monoetil eteri ve dioksan kıymetli çözücüdürler. (Misal, vernikler ve selüloz asetatlar için.) Etilen glikol antifriz olarak, gliserin yerine sık sık kullanılır.

Gliserin :

Poli alkollerin en önemlisi ve hemen hemen hayvani ve nebati yağların tamamında görülen gliseridlerin bir bileşenidir. İlk olarak zeytin yağının hidroliz ürünü olarak keşfedildi. (1779).

'Elde edilişi':

  • Yağların sülfürik asit veya sodyum hidroksitle hidrolizi ile,
  • Sentetik olarak, tabi gazın kraking (termik parçalanma) ürünlerinden propilen başlangıç materyali alınarak,


'Özellikleri': Gliserin tatlımsı ağdalı, K.N. 290 derece olan renksiz bir sıvıdır. Su ve alkollerde her oranda karışır fakat eterde hemen hemen hiç çözünmez. Susuz gliserin şiddetli bir şekilde soğutulduğunda kristallenir. (E.N. 18 °C). Üçlü bir alkolün göstermesi beklenilen kimyasal davranışı gösterir. Gliserinin hafif oksitlenmesi sonucu hem birincil hem de ikincil OH grupları gliseraldehit ve dihidroksi aseton teşkil edecek şekilde değişirler.

'Kullanılışı': Gliserin yaygın bir ticari uygulama alanı bulmuştur. Ecza endüstrisinde merhem, diş macunu imalatında ve kozmetikte kullanılır. Kumaş dokumada bir amil olarak ve tütün endüstrisinde son mamülün nemini muhafaza edici olarak kullanılır. Gaz saati ve araba radyatörlerinde sulu çözelti içinde bir antifriz olarak kullanılıp bir fren sıvısı olarak bilinmektedir. Daktilo şeritlerinde higroskop olarak kullanılır. Gliserinin en önemli kullanılma alanlarından biri de patlayıcı madde endüstrisidir. Nitrogliserin ve dinamit endüstrisinde kullanılır. Bunlara ilaveten alkid reçineleri üretiminde bir başlangıç materyalidir.

2. Aromatik alkoller



Aromatik alkoller yan zincirde OH- grubu bulundurduğundan aril grubu ve alifatik alkol grubu bileşiği gibi düşünülebilirler. Misal:

Fenil metanol, C6H5-CH2OH, renksiz, hoş kokulu bir sıvı olup KN. 205 ° dir. Suda az çözünür. Elde ediliş reaksiyonu aşağıdaki gibi gösterilebilir.

C6H5-CH2Cl+Na2CO3+H2O ® C6H5-CH2 OH+NaHCO3+NaCl

Fenil etanol, C6H5-CH2-CH2OH, gül yağının en fazla olan bileşeni olup, esterleri parfümeride çok kullanılır.

Alkol

Alcohol

Alkol

Türkçe Alkol kelimesinin İngilizce karşılığı.
adj. alcoholic, contains alcohol n. alcohol, intoxicating liquid; spirits

Alkol

glikozun mayalaşmasıyla oluşan kokulu, uçucu, yanıcı, renksiz sıvı, ispirto, etanol, etilalkol. her türlü alkollü içki.

Alkol

Türkçe Alkol kelimesinin Fransızca karşılığı.
esprit-de-vin [le], alcool [le]

Alkol

Türkçe Alkol kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Alkohol, Geist, Spiritus, Sprit

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Alkol fermantasyonu
3 yıl önce

fermantasyonu alkol ve ekmek yapımında kullanılır. Ekmek hamurunda bulunan maya hücreleri yeterince oksijen alamadıklarından bu yolla alkol ve karbon dioksit...

Alkol fermantasyonu, Adenozin trifosfat, Arpa, Buğday, Etanol, Fermantasyon, Fosfat, Glikoliz, Glikoz, Karboksil, Karbon dioksit
Alkol Tüketimine Göre Ülkeler Listesi
7 yıl önce

yılda kişi başına litre olarak tüketilen saf etil alkol miktarının ülkelere göre ölçülen durumudur. Alkol Alkollü içecek Alkolizm Kişi başına bira tüketimine...

Amil Alkol
3 yıl önce

Amil alkol, genel formülü C5H11OH olan ve sekiz izomeri bilinen organik bir bileşik. Bilinen sekiz izomeri içinde en önemlisi izoamil alkoldür (K.N. 131 °C)...

Amil alkol, Alkol, Fermentasyon, IUPAC, Patates, Tahıl, Fuzel yağı, Ekstraksiyon, Destilasyon, Sentez, Pentanol
Alkolizm
3 yıl önce

ve uzun sarhoşluk devreleri gelir. Normal alkol alımının üzerinde, uzun süre boyunca yüksek oranlarda alkol alımı gerçekleşir. Alkole alışkanlık kazanmış...

Alkolizm, Alkol, Anonim Alkolikler, Bağırsak, Böbrek, Depresyon, Enfeksiyon, Folik asit, Gastrit, Hormon, Kan
Etanol
3 yıl önce

hafif hoş kokulu ve yanıcı bir sıvı. Alkollü içeceklerde kullanılan tek alkol türüdür. Ayrıca çözücü olarak kullanılmaktadır. Kimyasal formülü C2H6O olup...

Etanol, 2004, 2005, 8 Eylül, Alkol, Alkollü içkiler, Antoine Lavoisier, Asit, Benzen, Bira, Damıtma
Metanol
3 yıl önce

Metanol ya da metil alkol CH3OH, en basit yapılı alkol. Geçmişte odunun damıtılması ile elde edildiğinden odun alkolü de denir. Günümüzde metanol, karbonmonoksit...

Metanol, 1661, Anilin, Formaldehit, Propanol, Nobel Prize, George Andrew Olah, National Public Radio, İzobutanol
Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu
6 yıl önce

Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu, IMF ile 1999 yılında gerçekleştirilen destekleme düzenlemesi anlaşması çerçevesinde tütün üretimine yönelik...

Tekel
3 yıl önce

  Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş. Genel Müdürlüğü ya da eski adıyla TEKEL, çeşitli madde ve hammaddelerle ilgili tekellik görevini...

Tekel, Taslak şablonları, Ürün, Taslak madde