
Kökeni
İÖ 6. yüzyılda Ionya adı verilen bölgede (bugünkü İzmir ve Aydın illeri ile karşılarındaki adalar) "fizikçiler" ya da doğa filozofları diye bilinen Sokrates öncesi filozoflar, evrenin ve maddenin yapısını araştırmış, bu yapıyı oluşturan ilk öğe ya da temel ilkeyi (arkhe) bulmaya çalışmış, maddenin özü üzerine sordukları soruları da ilk kez, içindeki öğelerle yanıtlamışlardır.


Felsefenin konuları

Tarihsel olarak birçok filozof dini inançlara veya bilime de eğilmiştir. Filozoflar genellikle bilimin dışında kalan bu kavramlarla ilgili kritik sorular sorarlar. Felsefe nedir sorusunun cevabının aranması da bir felsefi uğraştır. Filozoflar genellikle şu soruların cevaplarını ararlar:
- Gerçek nedir? Bir ifadeyi nasıl veya niye doğru veya yanlış olarak tanımlarız? Nasıl karar veririz?
- Bilgi mümkün müdür Bildiğimizi nasıl biliriz? Doğru bilginin kökeni ve sınırları ?
- Ahlaken doğru veya yanlış hareketler (veya değerler, veya kurumlar) arasında bir fark var mıdır? Hangi hareketler doğrudur, hangileri yanlıştır? Değerler mutlak mı, izafi midir? Yani nasıl yaşamak gerekir? Ahlakın kaynağı nedir ?
- Gerçeklik nedir ve neler gerçek olarak nitelendirilebilir? Gerçek olan şeylerin doğası nedir? Bazı şeyler algımızdan bağımsız olarak var olabilir mi? Zaman ve mekanın doğası nedir? Düşünme ve düşüncenin doğası nedir? Birey olmak ne demektir?
- Güzel nedir? Güzel şeylerin farkı nedir? Sanat nedir?
- Din kavramının kökeni nedir ? Tanrı insanların korkularından kaynaklanan bir varsayım mıdır ? Tanrı var mıdır ?
- Varlık, zaman ve mekan arasında ne tür bir bağ vardır? Esasen bu kavramlar arasında herhangi bir bağ var mıdır?
Antik Yunan felsefesinde, yukarıdaki sorulardan ilk beşi sırasıyla, analitik veya mantıksal, epistemoloji, etik, metafizik ve estetik olarak adlandırılırdı. Bunların dışında da konular vardı ve bu tanımlamaları ilk kez kullanan Aristo aynı zamanda politika, modern fizik, jeoloji, biyoloji, meteoroloji ve astronomi'yi de felsefenin konuları arasına almıştır. Yunanlılar Sokrates'in etkisiyle bir Analiz geleneği geliştirmişler ve konuyu daha iyi anlamak için parçalarına ayırmışlardır.

Amacı ve yöntemi

Felsefe diğer disiplenlerden sorgulama yöntemiyle ayrılır. Filozoflar, ilginç, harika veya şaşırtıcı buldukları bir konudaki şüpheleriyle ilgili anlaşılır örnekler verebilmek için, genellikle sorularını problemler veya bilmeceler olarak çerçevelendirirler. Bu sorular genellikle bir inanca ait varsayımlarla veya insanların karar vermek için kullandıkları yöntemlerle ilgilidir.
Filozoflar problemleri mantıksal bir şekilde ortaya koyarlar. Tarihsel olarak geleneksel mantığın kıyaslarını, Frege ve Russell'dan itibaren de sembolik mantık kullanır ve daha sonra kritik okuma ve fikir yürütmelerle bir sonuca doğru ilerlerler. Sokrat gibi, tartışmayla, veya diğerlerinin ileri sürdükleri fikirlere cevap vererek, veya dikkatli kişisel düşünmeyle cevap ararlar. Filozoflar bu yöntemlerin birbirine göre üstünlükleirini tartışa gelmişler, örneğin felsefi "çözümlerin" nesnel, kesin yani gerçeklik hakkında bilgi veren mi; yoksa konuştuğumuz dilin mantığına açıklık kazandıran veya hatta kişisel terapi mi olduğunu sorgulamışlardır.
Dil filozofun en önemli aracıdır. Analitik felsefede felsefi yöntemle ilgili tartışmalar felsefe ve dille ilgiliydi. Kıta Avrupa'sı felsefesinde de benzer kaygılar vardır. Meta-felsefe, yani felsefenin felsefesi, felsefi problemlerin, felsefi çözümlerin ve problemden çözüme gidişteki yöntemlerin doğasını araştırır. Bu tartışmalar aynı zamanda dil ve yorum üzerine yapılan tartışmalarla da ilgilidir.Yani felsefe düşünce ve mantık bilimi olup her şey hakkında birçok şey bilme sanatıdır.
Gelişimi
Eski Yunanda dinsel hayranlığın zamanla evrenin ilkelerine ve öğelerine ilişkin bir meraka dönüşmesi, felsefi düğünce biçiminin temelini oluşturdu. Önce içinde yaşadıkları evreni anlamaya çalışanlar, daha sonra içinde yaşadıkları toplumun ve birlikte yaşadıkları insanların yapısını anlamaya çalıştılar. Toplumsal ilişkilerden doğan sorunlar ve bunların çözümü öncelik kazandı. Kozmolojik spekülasyonların yerini ahlaki ve siyasi kuramlar aldı. Sokratesin insanlara ne olduklarını göstermek için sorduğu sorular Platon ve Aristoteleste felsefe sistemleri haline geldi. Hıristiyanlık felsefeye yeni bir görev yükledi. Augustinus ve Kilise Babalan Platon ve Aristotelesi kendi amaçları doğrultusunda yorumlayarak yaratılış, inanç, us ve gerçek gibi konuları açıklamada kullandılar. 12. yüzyılda yapılan Aristoteles çevirileri, 13. yüzyılın Skolastik felsefesine yolu açtı ve Albertus Magnus, Thomas Aquinas , Roger Bacon ve Duns Şcotus gibi filozofların düşünce sistemlerini etkiledi. Ortaçağın sonlarına doğru, tümellerin bir gerçeklik olarak varlığını reddeden adcı Ockhamlı William ve mistik deneyimlerinden yola çıkarak Tanrının Tanrı olarak varlığını insanların ona yakanları ile bağımlı kılan Üstat Eckhart, yeni bir düşünce biçimine yol açtılar.

Temel ayrımlar
Felsefenin genel bir tanımının yapılmasının zorluğu, filozoflann ilgi alanlarının olduğu kadar bu alanlar içinde araştınlmaya değer gördükleri konuların da farklılığından kaynaklanır.


Batı felsefesi
Batıda felsefe Eski Yunan uygarlığı ile başlamıştır. Ünlü batılı filzoflardan bazıları; Socrates, Platon, Aristotales, Thomas Aquinas, Michel de Montaigne, Francis Bacon, Rene Descartes, Baruch Spinoza, George Berkeley, John Locke, David Hume, Jean-Jacques Rousseau, Immanuel Kant, George Wilhelm Friedrich Hegel, Arthur Schopenhauer, Søren Kierkegaard, Friedrich Nietzsche, Gottlob Frege, Bertrand Russell, Henri Bergson, Edmund Husserl, Ludwig Wittgenstein, Martin Heidegger, Jean-Paul Sartre, Theodor Adorno, Jacques Derrida, Willard van Orman Quine ve Karl Popper.Doğu felsefesi
Hintdisan ve Çin
de başlyan doğu felsefesinin ünlü filozofları arasında; Kapila, Yajnavalkya, Gautama Buddha, Akshapada Gotama, Nagarjuna, Konfiçyus, Lao Zi (Lao Tzu), Zhuang Zi (Chuang Tzu), Mencius, Xun Zi, Zhu Xi, Wang Yangming, Dharmakirti, Sankara, Ramanuja, Vivekananda, Aurobindo ve Sarvepalli Radhakrishnan.Uygulamalı fesefe
Konfiçyus, Kautilya, Sun Tzu, John Locke, Jean-Jacques Rousseau, Karl Marx, John Stuart Mill, Mahatma Gandhi, ve John Rawls
Ayrıca bakınız
*Batı felsefesi*Batı felsefesi tarihi*Doğu felsefesi*Çin felsefesi *Budist felsefe*Hindu felsefesi*İslam felsefesi*Liste - Filozoflar*Ahlak Felsefesi- Analitik Felsefe
- Bilim felsefesi
- Çağdaş Felsefe
- Çözümleyici Felsefe
- Devlet Felsefesi
- Dil felsefesi
- Din felsefesi
- Doğa Felsefesi
- Eğitim felsefesi
- Felsefe ve din
- Felsefenin Bilimlere Yaklaşımı
- Felsefenin değeri
- Felsefenin disiplinleri
- Hellenik Felsefe
- Hellenistik Felsefe
- Hermetik Felsefe
- Hukuk felsefesi
- İslam Felsefesi
- Karma Felsefesi
- Konfüçyüs felsefesi
- Modern Felsefe
- Ortaçağ Felsefesi
- Osmanlıda felsefe
- Rönesans Felsefesi
- Sistematik felsefe
- Siyaset felsefesi
Felsefe ana konu başlıkları
Metafizik
Ontoloji
Mantık
Epistemoloji
Etik
Felsefenin alt disiplinleri
- Epistemoloji
- Ontoloji
- Metafizik
- Mantık
- Felsefe tarihi
- Etik
- Estetik
- Bilim felsefesi
- Dil felsefesi
- Din felsefesi
- Siyaset felsefesi
Siyaset felsefesi
Estetik
Bilim felsefesi
Dil felsefesi
- Bertrand Russell
- Gottlob Frege
- Ludwig Wittgenstein
- Bryan Magee
- Gilbert Ryle
- Willard van Orman Quine
- John L. Austin
- John R. Searle
Din Felsefesi
Doğu/Batı ve belirli bölgelere göre felsefe
- Doğu felsefesi
- Batı felsefesi
- Alman felsefesi
- Fransız felsefesi
- İngiliz felsefesi
- Çin felsefesi
- Hint felsefesi
- İran felsefesi
- Afrika felsefesi
Çağlara göre felsefe
- İlk Çağ felsefesi
- Antik Çağ felsefesi
- Ortaçağ felsefesi
- Rönesans felsefesi
- 17. yüzyıl felsefesi
- 18. yüzyıl felsefesi
- Aydınlanma Çağı
- 19. yüzyıl felsefesi
- 20. yüzyıl felsefesi
Dinsel kaynaklı felsefeler
Öteki alanlar
Diğer alanlarla ilişkiler
Felsefi Sorunlar/Konular
- Yapay zeka
- Bilinçdışı
- Felsefe nedir?
- Felsefenin sonu
- İntihar
- Ölüm
- Sonsuzluk
- Gen teknolojisi
- Biyo-etik
- Ütopya
- Zaman
- Kimlik
- Kişisel kimlik
- Ötenazi
- Biyoetik
- Kürtaj
Gelenekler
- Agnostisizm
- Kuşkuculuk
- Realizm
- Nominalizm
- Düalizm
- Monizm
- İyimserlik (optimizm)
- Kötümserlik (pesimizm)
- Nihilizm
- Yapıntıcılık (fiktionalism)
- Akıldışıcılık (irrasyonalizm)
- Aydınlanmacılık
- Eleştirelcilik (kritisizm)
- Pozitivizm
- Fenomenoloji
- Spiritualist felsefe
- Göreci felsefe
- Nihilist felsefe
- Uzlaşımcı felsefe
- Dogmatik felsefe
- Skolastik felsefe
Filozoflara göre adlandırılan akımlar
- Pisagorculuk
- Platonculuk
- Aristotelesçilik
- Yeni-Platonculuk
- Stoacılık
- Thomasçılık
- İbn-i Rüştçülük
- Dekartçılık
- Kantçılık
- Hegelcilik
- Marksizm
- Yeni-Kantcılık
- Yeni-Hegelcilik
Filozoflar
Heraklitos - Anaxagoras - Demokritos - Protagoras - Parmanides - Elealı Zenon Socrates - Platon - Mantinealı Diotima - Aristoteles - Ömer Hayyam - Zerdüşt - Farabi - İbn-Rüşd - İbn Arabi - Miletli Aspasia - Epikuros - Hipparchia - Sénèque - İskenderiyeli Hypatia - Crotone Theano - Anna maria von Schurmann - Simone Weil - Augustinus - Thomas Aquinas - Descartes - Spinoza - Leibniz - Hobbes - Locke - Hume - Kant - Hegel - Marks - Rosa Lüksemburg Hannah Arendt - Beşir Fuad - Nietzsche - Bergson - Husserl - Heidegger - Sartre - Michel Foucault - Wittgenstein - Simone de Beauvoir - Claude Lévi-Strauss - Louis Althusser - Gilles Deleuze - Felix Guattari - Jacques Derrida - Jean-François Lyotard - Richard Rorty - Roland Barthes - Julia Kristeva - Jurgen Habermas - Emmanuel Levinas - Slavoj ZizekFeminist felsefe
Ünlü yapıtlar
- Devlet, Platon
- Nicomakosa Etik, Aristoteles
- İtiraflar, St.Augustinus
- Etik, Spinoza
- Saf Aklın Eleştirisi, Kant
- Tinin Fenomenolojisi, Hegel
- Anti-Dühring, Engels
- İstenç ve Tasarım Olarak Dünya, Arthur Schopenhauer
- Varlık ve Zaman, Martin Heidegger
- Fenomenoloji Üzerine Beş Ders, Edmund Husserl
- Kapitali Okumak, Louis Althusser
- Kelimeler ve Şeyler, Michel Foucault
- Varlık ve Hiçlik, Sartre
- Göz ve Tin, Maurice Merlaue-Ponty
- Sisipos Söylencesi, Albert Camus
- Anti-Ödip, Gilles Deleuze - Felix Guattari
- Böyle Buyurdu Zerdüşt, Friedrich Nietzsche
- Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı, Robert M. Pirsig
Felsefi akımlar
- Ampirizm
- Nominalizm
- Rasyonalizm
- Eleştirel felsefe (Emmanuel Kant)
- Yeni-Kantcılık (École de Marbourg)
- Pozitivizm
- Tarihsicilik
- Fenomenoloji
- İdealizm
- Materyalizm
- Diyalektik Materyalizm
- Varoluşçuluk
- Postmodern felsefe
- Yorumsamacılık
- Yapısalcılık
- Analitik felsefe
- Postyapısalcılık
- Feminist felsefe
Görüşler
Ramiz Tayfur - 2 yıl önce
Gerçekten inanılmaz bir kaynak oluşturmuşsunuz. Yazarların ellerine sağlık bilgisayarda başucu linki kıvamında:)
Ramiz Tayfur - 2 yıl önce
Gerçekten inanılmaz bir kaynak oluşturmuşsunuz. Yazarların ellerine sağlık bilgisayarda başucu linki kıvamında.
Aptale twich takipçisi - 1 yıl önce
La bu jahrein deil mi ?
musa - 8 ay önce